Oceanografía

A oceanografía ten carácter multidisciplinar e estuda os océanos baixo catro aspectos principais: físico, químico, biolóxico, xeolóxico.

A primeira vez en que se utilizou a palabra oceanografía foi no ano de 1584, do francés océanographie, mais tivo vida curta. Moito despois, no ano 1880 retorna ao alemán na forma Oceanographie. Nesa mesma época xorde ao mesmo tempo noutras linguas, oceanography, en inglés; oceanografía, en español. Na lingua portuguesa, a palabra oceanografía aparece tamén no final do século XIX.

A formación desta palabra baseouse no vocábulo xeografía. Sobre o modelo da palabra xeoloxía atópase oceanoloxía, rexistrada pola primeira vez na lingua inglesa - oceanology - en 1864. Hai algúns que defenden a definición máis completa de oceanoloxía, por significar o estudo dos océanos ou ciencia dos océanos, pero a forma que gañou máis popularidade foi oceanografía que, na verdade é a representación dos océanos.

O comezo da oceanografía como unha ciencia propiamente dita comeza de feito en 1872, cando C. W. Thomson e John Murray (oceanógrafo) fixeron a expedición Challenger (1872-76). Foi por volta desta época que varias nacións concluíran (vendo o océano como rota comercial) que elas deberían investir no estudo dos océanos. Varias nacións enviaron expedicións (así como algúns individuos e institucións privadas), e institutos dedicados ao estudo da oceanografía criaronse. Os dous institutos máis coñecidos nos Estados Unidos son o Scripps Institution of Oceanography e o Woods Hole Oceanographic Institution. Na Gran Bretaña, unha grande e nova institución de investigación é a Southamptom Oceanography Centre. No Brasil, a institución de oceanografía máis antiga e tradicional é o Insituto Oceanográfico, da Universidade de São Paulo (USP). O primeiro curso de graduación en Oceanografía no Brasil implantouse en 1971 na Fundación Universidade Federal de Río Grande (http://www.furg.br/).

A oceanografía física é o ramo da oceanografía que estuda os procesos físicos nos océanos e as súas relacións coa atmosfera. A oceanografía física ocúpase das características das masas de auga oceánicas e investigación fenómenos como: correntes mariñas, mareas, ondas, vórtices etc. A oceanografía física usa coñecementos da mecánica dos fluídos para comprender e prever o comportamento da circulación oceánica, a través de modelos hidrodinámicos. (Teoría do Tchutz, Oceanógrafro Alemán)

Un dos fenómenos máis importantes é a resurxencia pola súa importancia para a vida dos organismos mariños. A resurxencia consiste na subida de augas profundas para rexións menos profundas do océano.

A oceanografía física xuntamente coa meteoroloxía fornece moitas informacións sobre o funcionamento da dinámica climática mundial, buscando comprender fenómenos como a Oscilación Sur de El Niño (OSEN, ou ENSO, en inglés - El Niño Southern Oscillation).

A oceanografía química é un ramo menor na oceanografía que estuda a química dos océanos como un todo, visando asuntos como a composición química, concentracción de compostos na auga e a xeoquímica dos océanos.

A oceanografía biolóxica estuda a biota e a ecoloxía dos océanos, buscando comprender os mecanismos biolóxicos que funcionan nos océanos. A oceanografía biolóxica difire da bioloxía mariña por estudar os organismos mariños cun enfoque máis ecolóxico, relacionado coa física, a química e a xeoloxía do océano.

Na oceanografía biolóxica se dividen os organismos mariños en tres categorías: plancto, nécton e bentos. O plancto fórmase polos organismos que viven na columna de auga sen conseguiren nadar contra as correntes mariñas. O necton é constituído polos organismos que ten boa capacidade natatoria, non dependendo de correntes para moverense. O bentos fórmase polos organismos que viven no substrato, fixados ou non.

A oceanografía xeolóxica é o ramo da oceanografía que se vale da xeoloxía para estudar os procesos xeolóxicos que se dan no océano. A oceanografía xeolóxica estuda tópicos como: xenese dos océanos, sedimentación mariña, xeomorfoloxía, formación de feicións xeolóxicas, entre outros. A oceanografía xeolóxica ten grande aplicabilidade na exploración do petróleo e de recursos minerais mariños.

Consulte informacións sobre os océanos:

• Océano Pacífico
• Océano Atlántico
• Océano Índico
• Océano Ártico
• Océano Antártico

Ciencias relacionadas:

• Física
• Xeoloxía
• Bioloxía
• Ecoloxía
• Xeografía
• Química

• Harald Sverdrup
• V. Walfrid Ekman
• Jacques Yves Cousteau: malia non ser oceanógrafo no sentido literal, Cousteau foi o principal popularizador da oceanografía a través dos seus coñecidos documentais de televisión.
• Charles David Keeling

Outros artigos

• Vento
• Climatoloxía
• Ictioloxía
• Prestige