Banco Mundial

Componse de dúas institucións: o Banco Internacional para a Reconstrución e o Desenvolvemento (BIRD) e a Asociación Internacional para o Desenvolvemento (AID). O Banco Mundial é un compoñente do Grupo do Banco Mundial, e membro do Grupo para o Desenvolvemento das Nacións Unidas.

Banco Mundial
Acrónimo	WB, BM, BM, BM e BM
Tipo	institución financeira internacional
Data de fundación	27 de decembro de 1945
Presidente/a	Ajaypal Singh Banga (pt) (2023-)
Director/a	Kristalina Gueorguieva
Sede	Sede do Banco Mundial
Enderezo	1818 H Street NW, Washington, DC 20433, USA
País	Estados Unidos de América
Na rede
https://www.worldbank.org/, https://data.worldbank.org/, https://www.banquemondiale.org/, https://donnees.banquemondiale.org/, https://www.albankaldawli.org e https://www.vsemirnyjbank.org/
[ editar datos en Wikidata ]

O Banco Mundial traballa con outra entidade, o Fondo Monetario Internacional (FMI), o cal dá financiamento para alixeirar os problemas na balanza dos pagos da débeda. Ambos son coñecidos como "Institucións de Bretton Woods", posto que a conferencia internacional que levou á creación destas institucións e onde se asinaron os Acordos de Bretton Woods levouse a cabo na vila homónima, Bretton Woods, parte do municipio de Carroll, no estado de Nova Hampshire (Estados Unidos de América), do 1 ao 22 de xullo de 1944.

O obxectivo oficial do Banco Mundial é a redución da pobreza. De acordo co seu Convenio constitutivo, todas as súas decisións teñen que ser guiadas por un compromiso coa promoción da investimento estranxeiro e o comercio internacional e a facilitación do investimento de capital.

 

O Banco Mundial foi creado en 1944 na Conferencia de Bretton Woods, xunto con outras tres institucións, incluíndo o Fondo Monetario Internacional (FMI). O Banco Mundial e o FMI teñen os dous a súa sede en Washington DC, e traballan estreitamente entre eles. Non foi ata a ratificación internacional dos Acordos de Bretton Woods o 27 de decembro de 1945 que non empezou a funcionar formalmente.

 

A pesar de que moitos países estiveron representados na Conferencia de Bretton Woods, os Estados Unidos e o Reino Unido eran os máis destacados en presenza e dominaron as negociacións.^:52-54

1944-1969

Antes de 1969, a reconstrución e os préstamos ao desenvolvemento proporcionados polo Banco Mundial eran relativamente pequenos. O persoal do Banco era consciente da necesidade de xerar confianza no banco. Gobernaba un conservadorismo fiscal, e as peticións de préstamos seguían criterios estritos.^:56-60

O primeiro país en recibir un préstamo do Banco Mundial foi Francia. O presidente do Banco da época, John McCloy, escolleu Francia por riba dos outros solicitantes: Polonia e Chile. O préstamo era de 250 millóns de dólares, a metade da cantidade pedida, e estaba acompañado de condicións moi estritas. Francia aceptou para conseguir un orzamento equilibrado e tivo que dar prioridade ó reembolso desta débeda diante dos outros gobernos. O Banco Mundial controlou de preto o uso dos fondos para asegurar que o goberno francés cumpría as condicións. Ademais, antes de aprobar o préstamo, o departamento de estado dos Estados Unidos esixiu ao goberno francés que terían que ser apartados aqueles membros asociados ao Partido Comunista. O goberno francés cumpriu a esixencia e sacou o partido comunista do goberno de coalición. O préstamo a Francia foi aprobado en cuestión de horas.^{:288, 290-291}

Cando se despregou o Plan Marshall en 1947, moitos dos países europeos empezaron a recibir axudas doutras fontes. Enfrontado con esta competencia, o Banco Mundial cambiou o seu foco a países extraeuropeos. Ata que en 1968, os seus préstamos foron consignados para a construción de infraestruturas que produzan ingresos, como portos, redes de autoestrada, e plantas de enerxía, que xerarían suficientes ingresos para habilitar ao país a devolver o préstamo.

1968-1980

De 1968 a 1980, o banco concentrouse en satisfacer as necesidades básicas das persoas no mundo en desenvolvemento. A media e o número de préstamos a prestatarios incrementouse en gran medida como préstamos orientados a ampliar as infraestruturas dos servizos sociais e outros sectores.

Estes cambios hai que atribuílos a Robert McNamara, quen foi designado como presidente en 1968 por Lyndon B. Johnson.^:60-63 McNamara pediu ao tesoureiro do banco, Eugene Rotberg, buscar novas fontes de capital máis aló dos bancos norteños que foran as fontes primarias habituais. Rotberg utilizou o mercado de bonos global para aumentar o capital dispoñible do banco. Unha consecuencia deste período de atenuación da pobreza foi un aumento rápido da débeda do terceiro mundo. De 1976 a 1980 a débeda mundial do mundo en desenvolvemento aumentou a un índice anual medio do 20%.

En 1980, o Tribunal administrativo do Banco Mundial creouse para decidir nas disputas entre o Grupo Banco Mundial e o seu persoal nas alegacións de incumprimento de contratos de ocupación ou dos termos dos acordos.

1980-1989

En 1980, McNamara foi sucedido por Alden W. Clausen candidato do presidente dos Estados Unidos, Jimmy Carter. Substituíu moitos membros do equipo de McNamara e instituíu un novo enfoque ideolóxico. A súa decisión de 1982 de substituír o economista principal do banco, Hollis B. Chenery, por Anne Krueger era unha indicación deste novo enfoque. Krueger destacouse pola súa crítica sobre o financiamento ao desenvolvemento e por describir os gobernos do Terceiro Mundo como "estados buscadores de rendas".

Durante os anos 1980, o banco fixo fincapé nos préstamos para pagar a débeda do Terceiro Mundo, e as políticas de axuste estrutural deseñadas para optimizar as economías das nacións en desenvolvemento. A finais da década de 1980, UNICEF informou que os programas de axustamento estruturais do Banco Mundial foran responsables da "diminución da saúde, dos niveis nutritivos e educativos de decenas de millóns de nenos de Asia, Latinoamérica, e África".

1989-presente

A comezos de 1989, en resposta á dura crítica de moitos grupos, o banco empezou a incluír grupos ambientais e ONGs nos seus préstamos para mitigar os anteriores efectos das súas políticas de desenvolvemento.^:93-97 Tamén creou unha axencia para desenvolver, de acordo co Protocolo de Montreal, as medidas de protección da capa de ozono e da atmosfera terrestre reducindo nun 95% o uso de substancias químicas que esgotan o ozono, co 2015 como data obxectivo. Desde entón, de acordo cos seus coñecidos como "Seis Temas Estratéxicos", o banco aplicou varias políticas adicionais para conservar a contorna á vez que se promove o desenvolvemento. Por exemplo, en 1991, o banco anunciou que para protexer contra a deforestación, especialmente da Amazonia, non financiaría ningún desenvolvemento comercial ou proxecto de infraestrutura que botara a perder o medio ambiente.

Para promover bens públicos globais, o Banco Mundial tenta controlar as enfermidades contaxiosas como a malaria, repartindo vacinas en varias partes do planeta e unindo forzas para combatelas. En 2000, o banco anunciou unha "guerra á SIDA", e o 2011, o Banco uniuse á Sociedade para Parar a Tuberculose.

Nesta liña, en 2010 levou un proxecto ás Seychelles para promover o turismo local chamado MAGIC. Este foi continuado polo proxecto TIME, lanzado en 2012.

Tradicionalmente, e por un acordo tácito entre os Estados Unidos e Europa, o presidente do Banco Mundial sempre foi seleccionado entre os candidatos dos Estados Unidos.

O 23 de marzo de 2012, o presidente dos Estados Unidos Barack Obama anunciou que o país nomearía a Jim Yong Kim como presidente do Banco. Jim Yong Kim foi elixido o 27 de abril de 2012.

As cinco institucións están estreitamente relacionadas e funcionan baixo unha única presidencia. Son:

• O Banco Internacional de Reconstrución e Fomento (BIRF, 184 países membros), creado en 1945.

O BIRF proporciona préstamos e asistencia para o desenvolvemento a países de rendas medias con bos antecedentes de crédito. O poder de voto de cada país membro está vinculado ás súas subscricións de capital, que á súa vez están baseadas no poder económico relativo de cada país. O BIRF recolle gran parte dos seus fondos a través da venda de títulos nos mercados internacionais de capital. Xuntos, o BIRF e a AIF forman o Banco Mundial.

• A Asociación Internacional de Fomento (AIF, 164 países membros), creado en 1960.

Desempeña un papel importante na misión do Banco que é a redución da pobreza. A asistencia da AIF concéntrase nos países máis pobres, aos cales proporciona préstamos sen xuros e outros servizos. A AIF depende das contribucións dos seus países membros máis ricos - incluso algúns países en desenvolvemento - para recadar a maior parte dos seus recursos financeiros.

• A Corporación Financeira Internacional (CFI, 178 países membros), creada en 1956.

A CFI promove o crecemento no mundo en desenvolvemento mediante o financiamento de investimentos do sector privado e a prestación de asistencia técnica e de asesoramento aos gobernos e empresas.

• O Organismo Multilateral de Garantía de Investimentos (OMGI, 162 países membros), creado en 1988.

OMGI axuda a estimular investimentos estranxeiros nos países en desenvolvemento por medio de garantías a investidores estranxeiros contra prexuízos causados por riscos non comerciais. A OMGI tamén proporciona asistencia técnica para axudar aos países a divulgar informacións sobre oportunidades de investimento.

• O Centro Internacional de Arbitraxe de Diferenzas Relativas a Investimentos (CIADI, 134 países membros), creado en 1966.

O CIADI proporciona instalacións para a resolución- mediante conciliación ou arbitraxe - de disputas referentes a investimentos entre investidores estranxeiros e os seus países anfitrións.

O presidente do Banco Mundial foi tradicionalmente un cidadán estadounidense, até que en 2008 accedeu ao cargo o surcoreano Jim Yong Kim.

• Eugene Meyer (xuño 1946 - decembro 1946)
• John J. McCloy (marzo 1947 - xuño 1949)
• George D. Woods (xaneiro 1963 - marzo 1968)
• Robert McNamara (abril 1968 - xuño 1981)
• Alden W. Clausen (xullo 1981 - xuño 1986)
• Barber B. Conable (xullo 1986 - agosto 1991)
• Lewis T. Preston (setembro 1991 - maio 1995)
• James Wolfensohn (xuño 1995 - 31 de maio 2005)
• Paul Wolfowitz (1 de xuño de 2005 - 2007)
• Robert Zoellick (2007 - 2008)
• Jim Yong Kim (2008 -)

Por medio dos seus diferentes organismos, descritos anteriormente, o BM xestiona cinco tipos diferentes de préstamos, controlando aspectos de investimentos, desenvolvemento institucional e políticas públicas de aproximadamente 150 nacións.

1) Préstamos para proxectos: este tipo de préstamos outórgase para desenvolver un proxecto específico como estradas, proxectos pesqueiros, infraestrutura en xeral.

2) Préstamos sectoriais, vía BIRF e AIF: estes préstamos gobernan todo un sector da economía dun país, é dicir, enerxía, agricultura, etcétera. Estes comportan condicións que determinan as políticas e prioridades nacionais para este sector.

3) Préstamos Institucionais: estes serven para a reorganización de institucións gobernamentais co fin de orientar as súas políticas cara ao libre comercio e obter o acceso sen restricións, das empresas transnacionais (ETN), aos mercados e rexións. Doutra banda serven para cambiar as estruturas gobernamentais sen aprobación parlamentaria, baixo as directrices do Banco.

4) Préstamos de axuste estrutural: este tipo de préstamos foron creados teoricamente para aliviar a crise da débeda externa co fin de converter os recursos económicos nacionais en produción para a exportación e fomentar a entrada das empresas transnacionais en economías restrinxidas. Os países do sur experimentaron estes axustes e as consecuentes medidas de austeridade.

5) Préstamos a fondo Perdido: este tipo de préstamos foron creados como maneira de cambio monetario sen retorno, o prestamista non recibe de novo este diñeiro prestado.

No ano 1993 o BIRF marcaba como os seus maiores prestatarios por orde descendente a: México, India, Brasil, Indonesia, Turquía, China, Filipinas, Arxentina, Corea, Colombia, Marrocos e Nixeria. Os préstamos do BIRF negócianse de forma individual, inclúen un período de cinco anos sen necesidade de amortización; despois os gobernos prestatarios dispoñen dun prazo de 15 a 20 anos para amortizar a débeda aos tipos de xuro do mercado. O Banco nunca reestrutura a débeda nin cancela un préstamo. Pola súa influencia en fontes públicas e privadas o Banco figura entre os primeiros lugares de acredores dos seus clientes.

 

O Banco Mundial sempre foi criticado por organizacións non gobernamentais, por exemplo o grupo de dereitos dos indíxenas Survival International e académicos, incluído os seus ex economistas en xefe Joseph Stiglitz, Henry Hazlitt e Ludwig Von Mises. Henry Hazlitt argumentou que o Banco Mundial, xunto co sistema monetario, foi deseñado (cando eles o defenderon) para promover unha inflación mundial contida e "un mundo no cal o comercio internacional fose rexido polo estado". Stiglitz sostivo que as chamadas políticas de reforma do mercado libre que defendía o Banco a miúdo eran prexudiciais para o desenvolvemento económico se se aplicaban mal, demasiado rápido ("terapia de choque"), nunha secuencia equivocada ou en economías competitivas débiles.

Unha das críticas máis fortes ao Banco Mundial foi a forma en que se rexe. Aínda que o Banco Mundial representa 188 países, está dirixido por un pequeno número de países economicamente poderosos. Estes países (que tamén proporcionan a maior parte do financiamento da institución) elixen a presidencia e a alta dirección do Banco Mundial, así os seus intereses dominan o banco.^:190 Titus Alexander sostén que o poder de voto desigual dos países occidentais e do Banco Mundial, respecto dos países en desenvolvemento, fai que o seu papel sexa similar ao do Banco Surafricano polo Desenvolvemento baixo o apartheid, e por tanto un dos alicerces do apartheid global.^:133-141

Na década de 1990, o Banco Mundial e o FMI forxaron o Consenso de Washington, unhas políticas que incluíron a desregulación e a liberalización dos mercados, a privatización e a redución do poder dos gobernos. A pesar de que o Consenso de Washington foi concibido como unha política para promover un mellor desenvolvemento, foi criticado por ignorar a equidade, a ocupación e como se levaron a cabo reformas como a privatización. Joseph Stiglitz argumenta que o Consenso de Washington puxo demasiada énfase no crecemento do PIB, e non bastante na permanencia do crecemento ou de se o crecemento contribuía a elevar o nivel de vida.^:17

O Comité do Senado dos Estados Unidos de Relacións Exteriores elaborou un informe crítico co Banco Mundial e outras institucións financeiras internacionais por centrarse demasiado "na emisión de préstamos en lugar de no logro de resultados concretos de desenvolvemento dentro dun período definido", e pediu á institución "fortalecer os esforzos contra a corrupción".

As críticas ao Banco Mundial a miúdo toman a forma de protestas como en acontecementos recentes: as Protestas de Oslo do 2002 ao Banco Mundial, a Rebelión de Outubro e a Batalla de Seattle. Estas manifestacións producíronse en todo o mundo, mesmo entre o pobo brasileiro kayapó.

Outra fonte de crítica foi a tradición de ter un presidente norteamericano. Implementouse debido ao feito de que os Estados Unidos proporcionan a maior parte do financiamento do Banco Mundial. "Cando os economistas do Banco Mundial visitan os países pobres para dispensar axuda monetaria e consellos", observou The Economist en 2012, "din rutineiramente aos gobernos que teñen que rexeitar o amiguismo e que o mellor candidato dispoñible ocupe cada traballo importante. É un bo consello. O Banco Mundial teríao que aplicar."

Wiki Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Banco Mundial

Outros artigos

• Banco Interamericano de Desenvolvemento
• Banco Europeo para a Reconstrución e o Desenvolvemento
• CEPAL
• Fondo Monetario Internacional
• Nacións Unidas
• Banco do Sur
• Novo Banco de Desenvolvemento
• Banco Asiático de Investimento en Infraestrutura

Ligazóns externas

• Páxina oficial