Antonimia

Os campos semánticos organízanse mediante diversos tipos de relacións entre os significados dos lexemas. Dentro dos tipos de relacións coas que se organizan (relacións de incompatibilidade, relacións de inclusión e relacións entre significantes e significados), á hora de definir antonimia interésanos a primeira: relacións de incompatibilidade.

Entendemos por incompatibilidade a relación establecida entre significados lingüísticos pola cal un termo supón a exclusión do outro.

Non hai que confundir a incompatibilidade co significado diferente, así:

alto e rubio son compatibles: un neno rubio alto.
alto e baixo son incompatibles: *un neno alto baixo.

Hai cinco clases de relacións de incompatibilidade, destas, as tres primeiras considéranse antonimia:

1. Privativas ou complementarias: Establécese entre dous lexemas cando un deles presenta un ou varios semas distintivos significativos e o outro mostra precisamente esa carencia: falar / calar
2. Graduais: Entre os lexemas hai gradación, hai vocábulos que representan puntos intermedios nunha escala: alto / baixo, fermoso / feo, longo / curto.
3. De inversión: Son relacións de reciprocidade: nai / filla, compra / venda, doar / recibir.
4. Equipolentes: É unha relación múltiple entre máis de dous membros. Cada un dos lexemas é incompatible con todos e cada un dos lexemas que manteñen este tipo de relación, pero todos teñen un trazo significativo común: Instrumento (trazo común) / guitarra, piano, trompeta (vocábulos equipolentes)
5. A neutralización: As oposicións léxicas poden neutralizarse, é dicir, en determinados contextos ou situacións, unha distinción, que normalmente é funcional, pode quedar suspendida e un dos seus termos, o caracterizado ou 'marcado positivamente' inclúese no 'non marcado'

• día (non marcado), período con luz
• noite (marcado), período sen luz
• día (neutro), período de 24 horas (día + noite)

• En galilibros hai exercicios sobre antónimos