An Caimileon: Réaltbhuíon sa leathsféar neamhaí theas

Thug an réalteolaí amaitéarach Gearmánach Johann Bayer isteach ina léarscáil neamhaí Uranometria é sa bhliain 1603.

An Caimileon

Ainm Laidine (IAU)	Chamaeleon
Nod	Cha
Ginideach Laidine	Chamaeleontis
Siombalaíocht	an caimileon
Dronairde	11 h
Diallas	−80°
Achar	132 céim cearnach Céim 79ú
Líon na réaltaí (amharcmhéid < 3)	0
Réalta is gile	γ Cha) (méid 4.1)
Réaltbhuíonta ar theorainn leista	an Chuileog an Chíle an tIasc Eitilte an Tábla Éan Parthais
Infheicthe sna leithid idir +0° agus −90° Sárfheicthe i rith na míosa seo: Aibreán an infheictheacht is fearr

I measc lucht na hAstráile tugtar "an Friochtán" ar chuid na réaltbhuíne seo go coitianta toisc go bhfuil scothchosúlacht friochtáin air (féach fosta an Phéacóg).

Tugtar Chamaeleon mar ainm Laidine ar an gCaimileon.

• δ¹ Cha: déréalta chóngarach (I 294); méid 6.15 agus 6.49; deighilt 0.8"; uillinn suímh 084° (sa bhliain 1991)

• ε Cha: déréalta chóngarach (HJ 4486); méid 5.32 agus 6.01; deighilt 0.4"; uillinn suímh 211° (sa bhliain 1997)

• θ Cha: déréalta leathan (I 799); méid 4.34 agus 12.44; deighilt 31.3"; uillinn suímh 250° (sa bhliain 1911)

• R Cha: réalta Mira Ceti (.i. réalta athraitheach fhadtréimhseach den saghas M); méid 7.50 – 14.20; tréimhse 334.58 lá

• T Cha: réalta athraitheach neamhrialta den saghas INSB (.i. réalta athraitheach réaltnéalach nó Oiríon a mbaineann athruithe meara léi); méid 10.09 – 14.00; aicme speictreach F5

• Z Cha: réalta U Geminorum (saghas UGSU) agus réalta athraitheach uraitheach (saghas EA); méid 11.50 – 16.23; tréimhse 104.1 lá

• NGC 3195: tá an réaltnéal pláinéadach seo suite idir δ agus ζ; scothgheal agus beagán fadaithe; ar amharcmhéid 11.6; 40"x30" ar trastomhas uilleach.

Ba iad an bheirt mhairnéalach Ollannacha Pieter Dirkszoon Keyser agus Frederick de Houtman a chruthaigh réaltbhuíon an Chaimileoin idir na blianta 1595 agus 1597. Ar an 2 Aibreán 1595 chuir ceithre long chun na farraige ó Texel san Ollainn; ba é sin an chéad loingeas Ollannach a thaistil ar na hIndiacha Thoir. Bhí Keyser mar ardmháta agus ardphíolóta ar bord na loinge Hollandia sa loingeas.

Roimhe sin, áfach, rinne an ministir Pléimeannach Petrus Plancius teagmháil leis. Bhí Plancius ar cheann de bhunaitheoirí Chomhlacht Dúitseach na hIndia Thoir, ach bhí sé ina réalteolaí agus a chartagrafaí chomh maith. Sa bhliain 1589 rinne sé cruinneog neamhaí, ach níorbh fhéidir leis réigiún an phoil neamhaí theas a líonadh toisc nach raibh mórán eolais ar fáil i dtaobh cheantar sin na spéire. Mar sin de, thug sé gléasra réalteolaíoch do Keyser agus mhúin sé é conas é a úsáid chun réaltléarscáil a tharraingt den leathsféar neamhaí theas.

Fuair Keyser bás sa bhliain 1596, ach chríochnaigh a chúntóir Frederick de Houtman (in éineacht le mairnéalach eile, Vechter Willemsz) an léarscáil. Sa bhliain 1597 tháinig an loingeas ar ais go dtí an Ollainn, agus thug de Houtman an léarscáil neamhaí agus réaltchatalóg do Plancius. Bhí 12 réaltbhuíon nua ar an léarscáil agus 135 réalta ar an gcatalóg. Sa bhliain 1592 rinne Plancius cruinneog neamhaí nua a thug isteach na réaltaí agus na réaltbhuíonta nua (chomh maith le réaltbhuíon eile a chruthaigh sé féin, .i. an Colm). Sa bhliain 1603 tháinig na réaltbhuíonta nua amach i gcló don chéad uair ar réaltatlas Uranometria de chuid an réalteolaí amaitéaraigh Gearmánaigh Johann Bayer.

Sa lá atá inniu ann, glacann an tAontas Réalteolaíoch Idirnáisiúnta le gach ceann de na réaltbhuíonta a chruthaigh Keyser agus de Houtman (féach an bosca thíos) – agus an Chaimileoin san áireamh. Is é an t-ainm Ollainnise a thug an bheirt mhairnéalach ar an réaltbhuíon seo ná Het Chameljoen, ach d'aistrigh Plancius go Laidin é mar Chamaeleon.

Ós rud é gur réaltbhuíon nua-aimseartha í an Caimileon, ní bhaineann aon mhiotaseolaíocht léi.

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Bayer orthu:
α Cha 4.05; β Cha 4.24; γ Cha 4.11; δ¹ Cha 5.46; δ² Cha 4.45; ε Cha 4.88; ζCha 5.07; η Cha 5.46; θ Cha 4.34; ι Cha 5.34; κ Cha 5.04; μ¹ Cha 5.53; μ² Cha 6.60; ν Cha 5.43; π Cha 5.64

Réaltaí a bhfuil uimhreacha Flamsteed orthu:
9 Cha 6.05

Réaltaí suntasacha eile:
• R Cha 7.5 - 14 – réalta athraitheach fhadtréimhseach
• Z Cha 11.4 - 15.3 – réalta U Geminorum

• Yale Bright Star Catalog
• an Caimileon ar shuíomh Robin Gatter Curtha i gcartlann 2006-05-26 ar an Wayback Machine
• Star Tales de chuid Ian Ridpath
• an Caimileon agus miotaseolaíocht an Domhain Curtha i gcartlann 2006-05-09 ar an Wayback Machine
• an Caimileon ar shuíomh Richard Dibon-Smith
• Peoria Astronomical Society: an Caimileon Curtha i gcartlann 2006-06-15 ar an Wayback Machine
• The Deep Photographic Guide to the Constellations: an Caimileon

• Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.2. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0-486-23673-0.