دیکتاتوری

از دیدگاه برخی از پژوهندگان، دیکتاتوری شکلی از حکومت است که قدرت اداره بدون رضایت افراد تحت حاکمیت (گونه‌ای شبیه به استبداد) است، در حالی‌که تمامیت‌خواهی توصیف یک دولت است که تقریباً در همهٔ جنبه‌ها، رفتارهای دولتی و خصوصی مردم خود را تنظیم و راهبری می‌کند. به عبارت دیگر، دیکتاتوری مربوط به منبع قدرت حاکم و حکومت توتالیتر یا تمامیت‌خواه مربوط به دامنهٔ قدرت حاکم است. با این مفهوم، دیکتاتوری (حکومت بدون رضایت مردم) در مقابل دموکراسی (دولتی که قدرت از مردم دارد) و توتالیتاریسم (دولتی که تمام جنبه‌های زندگی مردم را تحت کنترل دارد) در مقابل پلورالیزم یا کثرت‌گرایی (حکومتی با شیوه زندگی و عقاید متعدد اجتماعی) قرار می‌گیرد. نیز طبق برخی تعریف‌ها یک حکومت دیکتاتوری ویژگی‌های زیر را باید داشته باشد:^{[نیازمند منبع]}

• در کار نبودن هیچ قانون یا سنتی که کردار فرمانروا (یا فرمانروایان) را محدود کند یا آنکه فرمانروا با قدرت نامحدود خود آن‌ها را زیر پا بگذارد.
• به دست آوردن قدرت دولت با شکستن قوانین پیشین.
• نبودن قاعده و قانونی برای جانشینی.
• به‌کار بردن قدرت در جهت منافع گروه اندک.
• فرمان‌برداری مردم از قدرت دولت تنها به سبب ترس از آن.
• انحصار قدرت در دست یک نفر.
• به‌کار بردن ترور به‌عنوان وسیله اصلی کار بستِ قدرت.
• مردم سالاری نداشتن.
• عدم وجود آزادی بیان بین مردم.

برخی از این ویژگی‌ها همگانی‌ترند؛ چنان‌که می‌توان صفات دیکتاتوری را در مطلق بودن قدرت، به‌زور به‌دست‌آوردن آن و نبودن قواعدی منظم برای جانشینی خلاصه کرد.

اکثر کشورهای جهان اسلام آمار پایینی در مردم‌سالاری و آمار بالایی در استبداد، تمامیت‌خواهی، یکّه‌سالاری و خودکامگی دارند.

• حکومت استبدادی
• خودکامگی
• تمامیت‌خواهی
• ولایت مطلقه فقیه
• قطبیدگی (سیاست)

• دیکتاتوری و دشمنان آن، عزت‌الله فولادوند، وبگاه «روزنامه ایران»
• دیکتاتوری چیست؟ به چه کسی دیکتاتور می‌گویند؟