Zerain

Herriak 258 biztanle zituen 2016. urtean.

Zerain
Gipuzkoa, Euskal Herria
Zeraingo eliza.
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Gipuzkoa
Eskualdea	Goierri
Izen ofiziala	Zerain
Alkatea	Amaia Junquera Landeta
Posta kodea	20214
INE kodea	20026
Herritarra	zeraindar
Ezizena	xaguk
Kokapena
Koordenatuak	43°00′45″N 2°16′24″W / 43.0125°N 2.2734°W / 43.0125; -2.2734
Azalera	10,37 km²
Garaiera	329 m
Distantzia	50 km Donostiara
Demografia
Biztanleria	280 (2023) 4 (2022)
135 (%48,2)   (%44,3) 124
Dentsitatea	27 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)	% 4,37
Zahartze tasa	% 16,4
Ugalkortasun tasa	‰ 60
Ekonomia
Jarduera tasa	% 65,71 (2011)
Genero desoreka	% -1,96 (2011)
Langabezia erregistratua	% 4,74 (2013)
Euskara
Euskaldunak	% 88,48 (2010)
Etxeko erabilera	% 89.22 (2016)
Datu gehigarriak
Sorrera	1615 (juliotar egutegia)
Webgunea	https://www.zerain.eus/

Zerain nekazaritzari lotuta bizi izan den herria da. Naturan dauden lehengaiak, mea, egurra, ikatza etab. ere ustiatu izan dira bertan. Gaur egun, biztanleriari eusteko buru-belarri lanean ari da herri osoa. Biziraupeneko ekimen hau gaurkotutako auzolanean oinarritzen da. Azken urte hauetan, kontzientzia soziala indartzeko, bizi kalitatea hobetzeko eta etorkizun ekonomikoa bermatzeko lan handia egin dute herritarrek.

Etorkizuneko proiektua Zerain Paisaia Kulturala da. Bertan natur eta giza paisaia lantzen dira, kalitatezko baserriko produktuak sustatuz eta ondare zabala (meategia, kartzela, museoa, etab.) berreskuratuz eta ikusgai jarriz.

Zerain Euskal Herriaren bihotzean dago; Gipuzkoaren hegoaldean, Arabako eta Nafarroako mugetatik oso gertu. Aizkorri mendiaren itzalpean, Segura, Mutiloa, Zegama eta Legazpi ditu mugatzat eta hiriburuetatik gertu dago: Donostia (50 km), Gasteiz (70 km), Bilbao (85 km) eta Iruñea (75 km).

Aizkorri-Aratz natura parkearen barnean dagoen udalerria ere bada, Gatzaga, Eskoriatza, Aretxabaleta, Oñati, Legazpi eta Zegamarekin batera.

• Haur-eskola
• Pilotalekua
• Liburutegia
• Maixune gaztetxokoa
• Bolatokia

 

2019an 266 biztanle zituen. Horietatik %26,32k 65 urte edo gehiago zituen. Atzerrian jaiotakoak %4,51 ziren.

Zeraingo biztanleria
Datu-iturria: www.ine.es

2017an honela banatzen ziren sektore ekonomikoak: Lehen sektorea, BEGaren %9,9. Bigarren sektorea %49,8. Hirugarren sektorea %39,7. Eraikuntza %0,6.

2019ko udal hauteskundeak

2019ko udal hauteskundeetan hauek izan ziren emaitzak: EH Bilduk 105 boto. Zeraingo herri kandidaturak: 89 boto. Amaia Junquera (EH Bildu) izendatu zuten alkate.

Alkateak

Hauek izan dira Zeraingo azken alkateak:

^a Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.

^b Alkateak ez zuen legegintzaldia bukatu.

• San Blas eguna.
• Santa Ageda bezpera.
• San Juan bezpera.
• Bolatea.
• Andra Mari eta San Roke egunak.
• Kultur astea.
• Azoka ekologikoa.

• Brinkola-Zegamako Estazio Megalitikoa
• 1711ko kartzela: Euskal Herriko XVIII. mendeko kartzela bakarra. Kartzelaren berezitasun nagusia, lau paretak haritz-oholez estaliak dituela. Gaur egun, kartzela Ostatu tabernaren barruan dago.
• Aizpeko burdin meategia: Burdinaren Mendia izenez ezagutzen den Aizpeako meategiak Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailaren Monumentu Multzo izendapena du eta Aizkorri Aratza Parke naturalaren barruan dago. Burdinaren Mendiak meagintzaren aztarna interesgarri ugari gordetzen ditu: lurrazpiko galeriak, lokomotoraren errailak... Historia hori guztia eta burdingintzaren prozesua ezin hobeki azaltzen dute Aizpittako Adieraztegiko aretoek, ikus-entzunezko eta erakusgela modernoen bitartez.
• Andre Mariaren Jasokundearen eliza: Herriguneko eraikin nagusia da Andra Mari Eliza, XV. mendearen lehen zatian eraikia. Zer ikusi asko eskaintzen du, baina aipatzekoa da harribitxiz apaindutako kobrezko gurutze erromaniko ederra: XII. mendekoa da, Gipuzkoako bakarra, Zegamako elizan dagoenaz gain.
• Diaporama: 1996. urtean museoaren osagarri moduan sortua, gaur egun nortasun propioa izatera heldu da. Musikaz lagunduriko diapositiba-emanaldi honetan, zeraindarrek beren iragan, orain eta etorkizunean zer izan nahi duten erakusten dute. 14 minutuko emanaldi honetan, herriari egindako 500 diapositiba ikusten dira euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez nahiz katalanez.
• Francisco de Goyaren estatua: Francisco Goya margolari famatuaren omenez, arbasoak zeraindarrak baitzituen.
• Herri museoa: Museo txiki honek Goierriko herri honen bizimodu eta ohituren bilakaera azaltzea du helburu. Zenbait ataletan herriaren prozesu historikoa adierazten duten tresna, altzari, lanabes, dokumentu, etab. biltzen dira, garai bateko nekazaritza eta artzaintzatik hasi eta, meagintza garaitik igarota, gaur egunera arte.
• Jauregia etxea: Zeraingo Jauntxoen bizileku izan zena. Jauregiaren zatirik deigarriena dorretxearen parte izan ziren hiru horma dira, harri landuz eginak. Gotiko erako arku ederra ere badago, arku honen gainean herriko armarririk zaharrena dago, eta alboan, zer adierazten duen inork ez dakien irudi bat: "Eguzki goibela, ilargi laurdenaz besarkatua eta zortzi puntako lau izarrez inguratua".
• Larraondoko zerrategia: 1890. urtearen inguruan eraiki zen. Zeraingo mendietan jaiotzen den Lasurtegi errekatxoko urez baliatzen da eta gaur egun ere eraiki zeneko ezaugarri eta berezitasunak gordetzen ditu.
• Liztormendi bolatokia: Euskal Herrian tradizio handia duen jokoa da bola-jokoa eta Zerainen ere oso zabalduta dago. Garai batean, bederatzi bolatoki zeuden herrian sakabanatuta, baina garrantzitsuena Herriko Plazakoa da.
• Benefiziaune etxea, XVIII. mendeko etxea.
• San Blas baseliza: XVII. mendekoa.

 

 

2016an herritarren %93 euskalduna zen.

Zeraingo euskara gipuzkeraren aldaera bat da, sartaldeko hizkeren artean dagoen Goierriko euskara, hain zuzen. Urolaldeko hizkerarekin batera Sartaldeko azpieuskalkia osatzen du Goierrikoak, baina Urolaldekoan sakonagoa da mendebaleko euskararen eragina. Nortasun beteko hizkera da Goierrikoa, batasun handikoa, nahiz eta gorabeherak badiren mendebaletik ekialdera, hau da, Segura, Zegama eta Legazpitik Zaldibia edo Legorretara. Ataungoa ere berezia da, ziurrenik, bakarti samar eta Nafarroako mugan dagoelako. Abaltzisketak eta Ikaztegietak Tolosaldearekin lotura egiten dute, eta Urretxuk eta Zumarragak, berriz, Goierri eta Urolaldearen artekoa.

• Domingo Goia, (j. 1578), Francisco Goya margolari ospetsuaren aitona.
• Jose Frantzisko Telleria Petrikilo, (1774-1842), petrikiloa.
• Juan Goikoetxea Maiza (1913-1983), euskal idazle, apaiz eta euskaltzaina.
• Inozentzio Olea (1921-2010), euskal idazle eta bertsolaria.
• Garbiñe Alustiza (1964-), irakasle eta bolaria.
• Aitziber Makatzaga (1976-), bolaria.

Zerain Gipuzkoako Partzuergo Txikiko eta Gipuzkoa eta Arabako Partzuergo Orokorreko kide da berauen sorreratik.

•  
  Andre Mariaren Jasokundearen eliza (Zerain).
•  
  Kartzela.
•  
  Aizpeako labeak.
•  
  Aizpea, Polborina galeria
•  
  Herri museoa.
•  
  Zeraingo putzua eta, atzean, Benefiziaune etxea.

• Gipuzkoako udalerrien zerrenda
• Goierriko hizkera

• (Gaztelaniaz) (Ingelesez) (Frantsesez) (Katalanez) Zeraingo Udalaren webgunea
• Aldabe Zerbitzu Turistikoak
• Zerain Paisaia Kulturala Facebook-en
• Zerain Paisaia Kulturalari buruzko erreportajea Argia astekarian
• Zeraingo albisteak Hitzan