Krakovia (polonieraz Kraków) hegoaldeko Poloniako hiria da, Polonia Txikiko voivoderriko hiriburua.
Vistula ibaiaren ertzean dago eta industria gune garrantzitsua da. 2010ean 756.183 biztanle zituen, eta herrialdeko bigarren hiririk handiena zen..
Administrazio eta merkataritza hiri garrantzitsua da eta Nowa-Huta izeneko hirira bildu da bertako industria (burdingintza). Arte, kultura eta unibertsitate gune munta guztiz handikoa da Erdi Aroko garaietatik. Gune historikoa Gizateriaren ondare izendaturik dago.
Datu klimatikoak (Krakovia, 1981-2010) | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C) | 16.6 | 19.6 | 23.4 | 28.4 | 32.6 | 33.7 | 35.5 | 36.7 | 31.5 | 27.1 | 20.5 | 19.3 | 36.7 |
Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 3.2 | 4.2 | 6.6 | 12.2 | 17.1 | 19.1 | 21.6 | 22.0 | 16.3 | 12.4 | 6.9 | 2.4 | 9.9 |
Batez besteko tenperatura (ºC) | -2.1 | -0.8 | 3.1 | 8.7 | 14.0 | 16.8 | 18.8 | 18.1 | 13.5 | 8.7 | 3.1 | -0.9 | 8.5 |
Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | -10.6 | -8.3 | -2.4 | 5.2 | 10.6 | 13.9 | 15.6 | 15.5 | 10.4 | 5.3 | -1.2 | -5.9 | 6.8 |
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C) | -29.9 | -27.0 | -17.6 | -6.3 | -3.2 | 2.6 | 5.6 | 2.7 | 0.0 | -7.4 | -17.2 | -25.3 | -29.9 |
Pilatutako prezipitazioa (mm) | 37 | 29 | 40 | 46 | 81 | 86 | 87 | 75 | 62 | 43 | 42 | 39 | 671 |
Iturria: Institute of Meteorology and Water Management |
Poloniako lehen hiri kristaua izan zen Krakovia eta XI. mendean sortu zen apezpikutegia. Hainbat alditan bipildu zuten mongoliarrek 1241. urtetik aurrera eta Poloniako hiriburua eta erregeen egoitza hiria izan zen 1320-1595. urteetan. Kasimiro III.ak sortu zuen 1364an unibertsitatea. Arte eta kultura hiri handia izan zen XVII. mendea arte, baina gainbehera jo zuen Varsovia Poloniako hiriburu egin ondoan (1596).
Suediarren inbasioek (1656 eta 1702-1709) larriagotu zuten egoera eta jendez hustu zen hiria XVIII. mendearen hasieran. Krakovian mamitu zen Tadeusz Kosciuszkok gidaturiko matxinada (1794) eta Austriako Inperioaren barnean geratu zen hiria 1795ean, Poloniaren hirugarren banaketaren ondoren. Varsoviako dukerriko hiri 1809-1815. urteetan eta errepublika erdi-autonomoa izan zen 1815-1846 bitartean. Ondoren, Austriako inperioaren barnean egon zen Galitziarekin batera 1919 arte. Naziek hartu zuten hiria 1939an eta bertan egon zen alemaniarren Poloniako agintaritza nagusia. Sobietar gudarosteak askatu zuen hiria 1945ean.
Krakoviako Gune Historikoa1 UNESCOren gizateriaren ondarea | |
| |
Mota | Kulturala |
Irizpideak | iv |
Erreferentzia | 29 |
Kokalekua | Polonia |
Eskualdea2 | Europa eta Ipar Amerika |
Izen ematea | 1978 (II. bilkura) |
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena |
Aipagarri dira Wawel gaztelua, XV. mendeko gotorlekua, harresiak, Rynek Clowny plaza eta bertako eraikinak: Ama Birjinaren eliza (XIII-XIV. m.), Udaletxe zaharra (XVI. m.) eta Bandera aretoa, Pizkundearen garaikoa.
Krakovia ondorengo hiriekin senidetuta dago:
|
|
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Krakovia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.