Cracovia (nombre polaco Kraków ▶ (i)) ye una ciudat polaca, a capital de Polonia Menor, y d'antis más estió a capital de Polonia y mesmo, entre 1815 y 1846, d'a Ciudat libre de Cracovia, un estato independient establito por o Congreso de Viena.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Cracovia Krakow | |||
Localidat de Polonia | |||
| |||
Estau • Voivodato | Polonia Polonia Menor | ||
Superficie | 326,8 km² | ||
Población • Total • Densidat | 761900 hab. (2014) 2.312 hab/km² | ||
Altaria • Meyana | 219 m. | ||
Codigo postal | 30-001 | ||
Ríos | Vistula | ||
Coordenadas | 19°57′00″E | ||
Web oficial |
Tien una población de 756.183 habitants (2010), con un aria metropolitana de 1.468.427 d'habitants (2010). Por o suyo numero d'habitants ye a segunda ciudat d'o país, dezaga d'a capital, Varsovia.
A ciudat historica se debanta dende o sieglo XII a o canto d'o río Vistula, a o piet d'o Wawel, un pueyo con prou trascendencia en a historia d'a ciudat. Cracovia ye a seu d'a Universidat Jaguellonica, a segunda universidat mas antiga d'Europa Central, fundata en 1364 por Casimiro III de Polonia.
O suyo centro historico ye declarato Patrimonio d'a Humanidat por a UNESCO dende l'anyo 1978; antiparte, a ciudat estió Capital Europea d'a Cultura en l'anyo 2000.
O toponimo Cracovia ye una adaptación a las luengas romances d'o toponimo eslau Kraków, que tradicionalment consideran que deriva de Krakus (Krak, Grakch), o lechendario fundador d'a ciudat y capitoste d'a tribu d'os Lequitians. En polaco a parola Kraków ye una forma arcaica d'o posesivo de Krak y esencialment significa A ciudat de Krak. L'antroponimo Krakus puet derivar de Krakula, una forma proto-eslavica que significa chuche, u d'a parola proto-eslavica krak, que significa "caixico", "robre", un árbol sagrato. A primera mención d'o prencipe Krakus (alavez escrito Grakch) data de l'anyo 1190, manimenos a localidat ya existiba en o sieglo VII, habitata por a etnia eslava d'os Wiślanie ("vislans" u "vistulans").
O nombre completo oficial d'a ciudat, que fan servir en ocasions especials u ceremonials ye Królewskie Stołeczne Miasto Kraków, "Reyal Ciudat Capital de Cracovia".
En aragonés no existe un exotoponimo tradicional pa esta ciudat visible en a scripta aragonesa por no haber-ie habito guaire relación cheopolitica entre polacos y aragoneses, y tampoco d'os polacos con os catalans u occitans podendo fer d'intermediarios como ha esdeveniu con atros exotoponimos. Manimenos en a versión aragonesa d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" trobamos a sola adaptación a l'aragonés afrancesato d'o traductor d'una forma amán d'o eslau orichinal, en un curioso texto on mencionan os Países Balticos y d'Europa Oriental antes de plegar a Tartaria:
Bi ha prebas arqueolochicas que suchieren que s'establió un asentamiento en a Edat de Piedra en l'actual localización de Wawel. Una falordia atribuye la suya fundación a lo mitico gubernant Krakus, que lo construyió sobre una espelunga ocupada per un voraz dragón. Muitos caballers intentoron sin exito desaloixar a lo dragón luitando contra ell, dica que un zapatero clamau Dratewka le dio una uella plena de ixufre, que minchó lo dragón ta dimpués beber l'augua d'o río Vistula y esclatar.
Cracovia se trestalla en 18 destritos administrativos (dzielnica), cadagún con un grau d'autonomía respective a lo gubierno municipal. O sistema actual asigna un numero romano a cada destricto de conchunta con o suyo nombre.
Partiu | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006' | 2010 | |||
Platforma Obywatelska | - | 14 | 16 | 26 | |||||
Prawo i Sprawiedliwość | - | - | 17 | 7 | |||||
Independients | 3 | 5 | 8 | 1 | |||||
Twoje Miasto | 21 | - | - | - | |||||
Sojuszu Lewicy Demokratycznej | 17 | 16 | - | - | |||||
Akcji Wyborczej Solidarność | 16 | - | - | - | |||||
Samorządny Kraków | 10 | - | - | - | |||||
Unii Polityki Realnej | 6 | 7 | - | - | |||||
Prawica Razem | 3 | - | - | - | |||||
Krakowska Wspólnota Samorzadowa | - | 15 | - | - | |||||
Przymierza Prawicy | - | 8 | - | - | |||||
Porozumienie Samorzadowe Nowe Miasto | - | 6 | - | - | |||||
Komitete Obywatelskiego Miasta Krakowa | - | 4 | - | - | |||||
Total | 76 | 75 | 41 | 34 |
Lechislatura | Nombre | Partiu politico |
---|---|---|
1990–1993 | Kazimierz Barczyk | |
1993–1994 | Tadeuszowi Kołaczykowi | |
1994–1998 | Stanisław Handzlik | Akcji Wyborczej Solidarność |
1998–2002 | ||
2002–2006 | ||
2006–2010 | ||
2010–2014 |
L'aeropuerto d'a ciudat ye l'aeropuerto de Cracovia-Chuan Pavlo II. Dende 1995 l'aeropuerto recibe o suyo nombre por o papa Chuan-Pavlo II, qui estió arcebispe de l'archidiocesi de Cracovia.
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Cracovia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.