Dame Jane Goodall (Londres, 1934ko apirilaren 3a - ) naturalista, aktibista eta primatologo ingelesa da.
Bere bizia tximinoen jokabidea ikertzen eman du Afrikan. Etologian doktorea Cambridgeko Unibertsitatean eta honoris causa doktorea munduko 45 unibertsitate baino gehiagotan. Nazioarteko 100 sari baino gehiago lortu ditu,
Jane Goodall | |
---|---|
Ahotsa | |
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Valerie Jane Morris-Goodall |
Jaiotza | Hampstead, 1934ko apirilaren 3a (90 urte) |
Herrialdea | Erresuma Batua |
Familia | |
Aita | Mortimer Herbert Morris-Goodall |
Ama | Margaret Myfanwe Joseph |
Ezkontidea(k) | Hugo van Lawick (1964 - 1974) Derek Bryceson (en) (1975 - 1980ko urria) |
Seme-alabak | |
Hezkuntza | |
Heziketa | Newnham College (en) |
Hezkuntza-maila | Doctor in Engineering (en) |
Tesi zuzendaria | Robert Hinde |
Hizkuntzak | ingelesa |
Irakaslea(k) | Robert Hinde |
Jarduerak | |
Jarduerak | aktibista, etologoa, unibertsitateko irakaslea, idazlea, primatologist (en) , Wiki Euskaraantropologoa eta Wiki Euskarabiologoa |
Parte-hartzailea | |
Lantokia(k) | Bournemouth |
Jasotako sariak | ikusi
|
Influentziak | Louis Seymour Bazett Leakey |
Kidetza | Alemaniako Natur Zientzien Leopoldina Akademia Zientziaren eta Arteen Europar Akademia Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia Amerikako Sozietate Filosofikoa World Future Council (en) |
janegoodall.org eta janegoodall.es… | |
| |
Familia apal eta baliabide gutxiko batean jaio zen. Txikitatik, Afrika bisitatu nahi izan zuen, hango animalien artean bizi eta haiei buruzko liburuak idatzi ahal izateko. Eskola ikasketak amaitutakoan, administrazio ikasketak egin zituen eta klinika bateko administrazio sailean lan egin, Oxford Unibertsitatean, baita Londresko dokumental estudio batean ere, baina Keniako lagun batek hara joateko gonbidatu zuenean, zerbitzari gisa lan egiten hasi zen taberna batean, bidaia ordaindu ahal izateko, 1957an. Geroztik, jatorri britaniarra izanik, bizitza osoa eman du txinpantzeen portaera ikertzen Tanzanian eta lan handia egin izan du kontserbazioaren eta animalien ongizatearen alorretan.
1960. urtean hasi zen txinpantze basatiei behatzen eta haiek deskribatzen. Egoera basatian zeuden tximinoen aitzindaria izan zen, Establishment zientzialariak kritikatu zituen jatorrizko metodologiak barneratuz. 1965ean Gombe Stream ikerkuntza zentroa sortu zuen, izen bereko erreserban, Tanganyka laku ertzean, gaur egun Tanzania izena duen lurraldean. Urte berean, Etologian doktoratua lortu zuen Cambridgeko Unibertsitatean. Haren ikerkuntzek hamarkada osoetan zehar segitu zuten eta egun, 50 urte geroago, oraindik Gombeko tximinoen ikerketek egiten dihardute: espezie basatiei buruzko ikerketarik luzeena da.
Haren ideologia argi agertzen da berak idatzi zuen esaldi ezagunean:
« | Soilik ulertzen baditugu, zaindu ahal izango ditugu. Soilik zaintzen baditugu, lagundu ahal izango diegu. Soilik laguntzen badiegu, salbatuko dira. | » |
Jane Goodall |
2020an National Geographic kateak 'Jane Goodall: itxaropen handia' izeneko dokumentala eskaini zuen, primatologoaren alderdi aktibista, dibulgatzaile eta zientifikoa jasota. Bere lanarekin, Lehen Mundua ohartarazi du txinpantzeari eragiten dioten arriskuez eta, horren ondorioz, Afrikak dituen gaitzez.
Wiki Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Jane Goodall |
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Jane Goodall, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.