Grozno: ĉefurbo de la Ĉeĉena Respubliko en Rusio

Grozno
urbo • urbego
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj Krakovo • Ardahan • Sivas • Varsovio • Odeso • Severomorsk vd
Poŝtkodo	364000–364099
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	291 687  (2017) [+]
Loĝdenso	900 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	, 45° 42′ O 43.312545.69861111111143° 19′ N, 45° 42′ O [+]
Alto	130 m [+]
Areo	324,16 km² (32 416 ha) [+]
Horzono	UTC+03:00 [+]
DEC Situo de Grozno
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Grozny [+]
v • d • r

La urbo estas en valo de rivero Sunĵa (Сунжа) (kiu dedekstre enfluas en riveron Terek (Терек)).

Unu el la grandaj urboj de la Norda Kaŭkazio: dua loko en la areo, kaj la tria - laŭ populacio (283,659 homoj en 2015, reprezentante 20.7% de la loĝantaro).

En la urbo estas fervoja stacio kaj flughaveno.

Fondita en 1818 kiel rusa fortikaĵo, la urbo disfloris fine de la 19-a jarcento, kiam oni trovis en la regiono nafton. Al la loka nafto (hodiaŭ preskaŭ tute elĉerpita) en sovetia tempo oni aldonis ankaŭ la siberian, kiu estis prilaborata en naftouzinoj de Grozno.

Rezulte de la du la Unua kaj Dua Ĉeĉenaj Militoj, miloj da groznanoj — kaj rusoj, kaj ĉeĉenoj — suferis aŭ mortis. La urbo dum tiuj du militoj estis multe damaĝita. Antaŭe ĝi famis per sia elstara moderna arkitekturo.

Dum 1997-1999 jaroj la urbon nomo estis Ĝoĥar (Джохар) laŭ la nomo de Ĝoĥar Dudajev, kiu luktis por sendependeco de la respubliko.

La 16-an de novembro 2009 el flughaveno de la urbo startis la unua post 15-jara interrompo internacia flugo. Pere de ĝi 200 ĉeĉenaj pilgrimoj ekfaris haĝon en Medino.

Klimato de Grozno estas mezvarma kontinenta kun mildaj vintroj kaj longaj kaj varmaj someroj. Grozno ne estas protektita kontraŭ la nordaj ventoj, kaj sekve, en kontrasto al la Nigra Maro marbordo de Krasnodara regiono, la vintro en la urbo estas multe pli malvarmaj. Eble estas ekstrema malvarmo (−20 °C kaj sub).

Somero en Grozno varmega kaj longa, la varmego kelkfoje superas +35 °C en la ombro. Precipitaĵo en la somero neregula kaj varias grande de monato al monato.

 

Nacia konsisto de la loĝantaro de la urbo laŭ la nacia censo en 2010 :

 

Teatroj

• Grozna rusa drama teatro nomita laŭ Lermontov;
• Ĉeĉena ŝtata drama teatro nomita Nuradilov;
• Ĉeĉena ŝtata teatro de juna spektantejo;
• Ĉeĉena ŝtata junalara teatro "Serlo";

Muzikaj institucioj

• Ŝtata simfonia orkestro de la Ĉeĉena Respubliko;
• Ĉeĉena ŝtata filarmonio;
• Ensemblo "Vainakh".

Bibliotekoj

• Nacia Biblioteko de la Ĉeĉena Respubliko;
• Respublikana Infana Biblioteko de la Ĉeĉena Respubliko;

Muzeoj

• Nacia Muzeo de la Ĉeĉena Respubliko;

 

• Ĉeĉena ŝtata universitato;
• Grozna ŝtata nafta teknika universitato nomita laŭ akademiano Millionŝĉikov;
• Ĉeĉena ŝtata pedagogia instituto.

• Futbala klubo "Terek" - la Rusia pokalo (2003/2004) kaj Turkia pokalo (2012). Ĝi estis fondita en 1946.
• Voleibola klubo "Grozno".
• Akhmat-Areno - hejma ludejo de FC "Terek". Ĝi povas akomodi 30.597 spektantoj. Konstruita en 2006-2011 jaroj.
• Fortikaĵo "Grozno" - la plej granda en la Norda Kaŭkazio mondo-klaso aŭtodromo.

 

• Koro de Ĉeĉenio - moskeo en la centro de Grozno, unu el la plej grandaj en Rusio kaj Eŭropo. Konstruita en la jaroj 2006 -2008.
• Michael la Arkianĝelo preĝejo - Ortodoksa preĝejo.

• Kaŭkazo-Centro

• Makka Sagaipova - ĉeĉena kantistino;
• Mamed Khalidov - pola vetbatalanto de miksa luktosporto kun ĉeĉena origino;
• Roza Talĥigova - ĉeĉena poetino;
• Zulaj Sardalova - ĉeĉena dancistino.

• Tramtransporto en Grozno

• Groznyj. Fotogalerie Arkivigite je 2014-05-14 per la retarkivo Wayback Machine
• Ilustrita eseo "Promenante laŭ Grozno" Arkivigite je 2009-01-22 per la retarkivo Wayback Machine
• Fotoj el postmilita Grozno fare de Time Arkivigite je 2005-11-26 per la retarkivo Wayback Machine
• Paĝaro de kazaĥia ĉeĉena diasporo pri Grozno Arkivigite je 2005-09-01 per la retarkivo Wayback Machine
• Priurba retejo (ruse)

 

Urboj de Ĉeĉenio

Ĉefurbo: Grozno

Argun | Grozno | Gudermes | Ŝali | Urus-Martan 

 

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri Ĉeĉenio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).