Y Gaeaf Arabaidd

Mae'r term yn crybwyll rhyfeloedd cartref, gwrthchwyldroadau, erledigaeth, a therfysgaeth ar draws gwledydd y Cynghrair Arabaidd yn y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica, gan gynnwys Rhyfel Cartref Syria (ers 2011), y gwrthryfel yn Irac yn sgil enciliad lluoedd Americanaidd (2011–13) a rhyfel y Wladwriaeth Islamaidd yn Irac (2013–17), yr argyfwng a gwrthdaro gwleidyddol yn yr Aifft (2011–14), Rhyfel Cartref Cyntaf (2011) ac Ail Ryfel Cartref Libia (2014–20), a Rhyfel Cartref Iemen (ers 2014).

Bathwyd y term "y Gaeaf Arabaidd" gan y gwyddonydd gwleidyddol Zhang Weiwei o Tsieina, mewn dadl gyda'r ysgolhaig Americanaidd Francis Fukuyama ym Mehefin 2011.

Arweiniodd y cythrwfl gwleidyddol a thrais yn y Dwyrain Canol a Gogledd Affrica at argyfwng ffoaduriaid yn Ewrop o 2015. Ymhlith pethau eraill, torrodd unigolion a ffoaduriaid a ddadleolwyd yn fewnol a oedd gynt yn Libya i'r Undeb Ewropeaidd. Fe wnaeth ymdrechion Libyans a Thiwnisiaid i ddianc rhag y trais trwy groesi Môr y Canoldir ysgogi ofnau ymhlith gwleidyddion Ewropeaidd a rhannau o’r boblogaeth y byddai arfordiroedd Ewrop yn cael eu “gorlifo”. Ymatebodd yr UE gyda darpariaethau cyfreithiol a phatrolau arfordirol.

Yn Syria gwelwyd cannoedd o filoedd o ffoaduriaith yn gadael y wlad yn dilyn y Rhyfel Cartref Syria a ddigwyddodd yn sgîl ymateb Bashar al-Assad i'r galwadau am ddemocratiaeth gan y boblogaeth. Trafododd Senedd Cymru y gallai Cymru dderbyn 1,800 o ffoaduriaid, sef 8% o'r 20,000 roedd Prydain wedi cytuno i dderbyn.