Esgoriad Ffolennol: Geni babi pen ôl yn gyntaf

Ffolen (lluosog: ffolennau) yw boch tin / pen ôl.

Esgoriad ffolennol

Math	obstructed labor, Cyflwyniad y ffetws, malpresentation of fetus
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Bydd gan ryw 3-5% o ferched beichiog yn ystod eu llawn dymor (37-40 wythnos yn feichiog) babi sy’n cyflwyno ar ei ffolennau. Caiff y rhan fwyaf o fabanod yn y safle ffolennol eu geni trwy doriad Cesaraidd gan ei fod yn cael ei ystyried yn fwy diogel na geni trwy'r wain.

Mae mathau gwahanol o gyflwyniad ffolennol sy'n dibynnu ar sut mae coesau'r babi yn gorwedd.

• Cyflwyniad ffolennol didwyll yw un lle mae coesau'r babi wrth ymyl ei abdomen, gyda'i bengliniau yn syth a'i draed wrth ymyl ei glustiau. Dyma'r math mwyaf cyffredin o ymddangosiad ffolennol.
• Cyflwyniad ffolennol hyblyg yw un lle fydd y babi yn ymddangos fel pe bai'n eistedd yn groes-coes gyda'i goesau yn plygu ar y cluniau a'r pen-gliniau.
• Cyflwyniad ffolennol troed flaen yw un lle fydd un neu ddau o draed y babi yn ymddangos yn gyntaf yn lle'r ffolennau. Mae hyn yn fwy cyffredin mewn babanod a anwyd yn gynamserol neu cyn eu dyddiad priodol.

Mewn tua 50% o achosion, ni ellir canfod achos dibynadwy am esgor ffolennol. Mewn mwy na 50% o achosion bydd y fam yn esgor ar ei phlentyn cyntaf-anedig. Mewn astudiaeth Norwyaidd, dangoswyd bod perthynas genetig neu deuluol: roedd dynion a menywod, a oedd wedi eu hesgor yn ffolennol 2.3 gwaith mwy tebygol o gael plentyn trwy esgoriad ffolennol na'r rhai a anwyd pen yn gyntaf.

Mae ffactorau posib, sy'n ymwneud a'r plentyn a'r groth am gyflwyno yn ffolennol yn cynnwys:

• beichiogrwydd lluosog
• gormod neu rhy ychydig o hylif amniotig
• camffurfiadau (ee spina bifida)
• gwahaniaethau rhag y siâp pen arferol
• diffyg tensiwn gweddilliol (ee yn achos marwolaeth y ffetws)
• rhwystr y llinyn bogail neu fod y llinyn yn rhy fyr
• Camleoliad y brych (placenta praevia).

Mae ffactorau mamol posibl am gyflwyno yn ffolennol yn cynnwys gamffurfiad y pelfis, tiwmorau cenhedlol a phelfig neu gamffurfiad y groth.

Mae'r rhan fwyaf o fabanod sydd yn cyflwyno'n ffolennol wedi 32 i 34 wythnos yn troi eu hunain i fod yn y safle pen yn gyntaf.

Troi'r baban

Os yw'r babi yn dal i fod yn y safle ffolennol wedi 37 wythnos, efallai y bydd yn bosibl i obstetregydd ei droi yn ben i lawr gan ddefnyddio techneg o'r enw fersiwn ceffalig allanol (external cephalic version neu ECV).. Bydd gweithiwr gofal iechyd proffesiynol, fel obstetregydd, yn ceisio troi'r babi i mewn i safle pen-i-lawr trwy roi pwysau ar yr abdomen. Mae'n weithdrefn ddiogel, er y gall fod ychydig yn anghyfforddus. Gellir troi tua 50% o fabanod ffolennol trwy ddefnyddio ECV, gan ganiatáu geni normal trwy'r wain.

Toriad Ceseraidd

Os bydd babi yn parhau i fod yn safle ffolennol tuag at ddiwedd beichiogrwydd, bydd y fam yn cael cynnig opsiwn toriad Ceseraidd. Mae ymchwil wedi dangos bod toriad Ceseraidd a gynlluniwyd yn fwy diogel ar gyfer y babi nag esgoriad ffolennol trwy'r wain.

Esgor trwy'r wain

Mae modd i esgor baban sydd yn cyflwyno'n ffolennol trwy'r wain. Mae meddygon yn cynghori'n gryf rhag yr opsiwn hwn os yw:

• y baban babi yn ffolennol troed flaen (mae un neu ddau o draed y babi yn is na'i ben ôl)
• y baban yn fwy neu'n llai na'r cyfartaledd
• gwddf y baban wedi'i gogwyddo tua'n hôl (gor-estynedig)
• mae'r brych yn gorwedd yn isel (placenta praevia)
• y fam yn dioddef o gyneclampsia neu unrhyw broblemau beichiogrwydd eraill