Alfred Robens, Barwn Robens O Woldingham: Gwleidydd, undebwr llafur (1910-1999)

Roedd yn Gadeirydd y Bwrdd Glo Cenedlaethol o 1961 hyd 1971. Cafodd ei enw ei niweidio, yn enwedig yng Nghymru, oherwydd ei fethiant i ragweld trychineb Aberfan a'i ymddygiad wedi'r drychineb.

Alfred Robens, Barwn Robens o Woldingham
Ganwyd	18 Rhagfyr 1910  Manceinion
Bu farw	27 Mehefin 1999  Chertsey
Dinasyddiaeth	y Deyrnas Unedig, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Galwedigaeth	gwleidydd, undebwr llafur
Swydd	aelod o Dŷ'r Arglwyddi, aelod o Gyfrin Gyngor y Deyrnas Unedig, Aelod o 42fed Llywodraeth y DU, Aelod o 41fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 40fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 39fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 38ain Senedd y Deyrnas Unedig, Cynrychiolydd Cynulliad Seneddol Cyngor Ewrop, Ysgrifennydd Tramor yr Wrthblaid
Plaid Wleidyddol	y Blaid Lafur
Tad	George Robens
Mam	Edith
Priod	Eva Powell
Gwobr/au	Medal Albert

Ganwyd ym Manceinion ar 18 Rhagfyr 1910 i deulu tlawd yn y dosbarth gweithiol. Gweithiodd fel negesydd i'r Co-op lleol a gwerthwr ymbareli. Daeth yn swyddog llaw-amser yn undeb y gweithwyr siopau, Usdaw, ym 1935.

Priododd Eva Powell ym 1937 a mabwysiadodd y pâr un fab, Alfred. Bu farw'r Arglwydd Robens yn Chertsey, Surrey, ar 27 Mehefin 1999.

Cafodd Robens ei ethol yn Aelod Seneddol Llafur dros Wansbeck yn Northumberland ym 1945, gan eistedd yn y sedd honno hyd ddiddymu'r etholaeth ym 1950. Cafodd ei ethol yn AS dros Blyth ym 1950, a chollodd ei sedd mewn is-etholiad ym 1960. Roedd Robens yn Ysgrifennydd Seneddol Preifat i'r Gweinidog Cludiant o 1945 hyd 1947, ac yn Weinidog Llafur a Gwasanaeth Cenedlaethol o Ebrill hyd fis Hydref 1951. Cafodd ei benodi i'r Cyfrin Gyngor ym 1951, a chafodd ei urddo'n Farwn Robens o Woldingham ym 1961.

Gwasanaethodd Robens fel Cadeirydd y Bwrdd Glo Cenedlaethol (1961–71), Cadeirydd y Foundation on Automation and Employment (1962), Llywydd y Gymdeithas Hysbysebu (1963–68), Cadeirydd Bwrdd Llywodraethwyr Ysbyty Guy (1965–75) ac Ysgol Feddygol a Deintyddol Ysbyty Guy (1974–82), Canghellor Prifysgol Surrey (1966-77), a chyfarwyddwr Banc Lloegr (1966–81).

Trychineb Aberfan

Pan glywodd newyddion y drychineb, penderfynodd Robens i fynd ati i fynychu seremoni i'w benodi'n Ganghellor Prifysgol Surrey yn lle teithio'n syth i Aberfan. Er hyn, dywedodd y Bwrdd Glo Cenedlaethol i Ysgrifennydd Gwladol Cymru taw Robens oedd yn arwain yr ymdrech gymorth yn y pentref.

Ymwelodd Robens ag Aberfan y Dydd Sul wedi'r trychineb, gan achosi tramgwydd trwy ysmygu sigâr fawr wrth iddo mynd am dro trwy'r pentref. Pan gyrhaeddodd Aberfan, honnodd Robens taw "ffynhonnau naturiol anhysbys" o dan y domen lo oedd achos y drychineb. Roedd y bobl leol yn gwybod am y ffynhonnau, ac yr oeddent yn ymddangos ar fapiau o'r ardal. Cafodd Robens a'r Bwrdd Glo Cenedlaethol eu condemnio'n llym gan Ymchwiliad Davies. Cynigodd Robens ymddiswyddo, ond gwrthodwyd hyn gan y Bwrdd. Yn ôl yr Athro Iain McLean, a ymchwiliodd i ymateb y llywodraeth i drychineb Aberfan, bwriadodd Robens aros yn ei swydd ac ystum yn unig oedd ei gynnig i ymddiswyddo.

Roedd yn gadeirydd y cwmni peirianneg Vickers Limited o 1971 hyd 1979, ac yn gadeirydd Johnson Matthey o 1971 hyd 1983, yn llywydd Cymdeithas Gorfforedig Hysbysebwyr Prydain o 1973 i 1976, yn gadeirydd y Cyngor Diwydiannau Peirianyddol o 1976 i 1980, yn gadeirydd Snamprogetti o 1980 i 1988, ac yn llywydd Snamprogetti o 1988 i 1999.