ئاولەمە
ئاوڵەمە (بە ئینگلیزی: embryo، بە فارسی: رویان و بە عەرەبی: جنین) بریتییە لە سەرەتاکانی تۆل لە یەکەمین ڕۆژی پێکھاتنەوە تا کۆتایی حەفتەی ھەشتەم، کە ھێشتا باش خۆی نەگرتووە.
ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
بە زمانی زانستی، بە یوکاریۆتێکی فرەخانەیی دیپلۆید دەوترێت کە لە سەرەتای گەشەکردنی خۆیدایە. لە مرۆڤدا لە سەرەتای پێکھاتنەوە ھەتا نزیکەی ھەفتەی ھەشتمی ژیانی پێی دەوترێت ئاولەمە، پاش ئەم قۆناخە پێی دەوترێت تۆل یان پیزە (fetus).
دروستبوون و گەشەکردن
بە پرۆسەی دروستبوون و گەشەکردنی ئاوڵەمە دەگوترێت گەشەی ئاوڵەمە (یان ئێمبریۆجێنێسیس). لەو ئۆرگانیزمانە دا کە زاوزێ بە جووت بوونە، پاش ئەوەی کە تۆوی نێر تێکەڵی ھێلکۆکەی مێ دەبێ، خانەی زیگۆت بەرھەم دێت کە لەخۆگری نیوەی دی ئێن ئەیی باوک و نیوەی دی ئێن ئەی دایکە. کەوابوو ئاولەمە ٥٠ لەسەدی پێکھاتەی جینەتیکی ھەریەکە لە باوک و دایکی ھەیە. لە گیاکان، ئاژەڵان و ھەندێک لە سەرەتاییاندا (protistan) زیگۆت بە شێوەی دابەشینی میتۆسیس زیاد دەکا و ئۆرگانیزمێکی فرەخانەیی پێک دەھێنێت، کە ھەر بە ئاوڵەمە دەناسرێت.
لە گیانلەبەراندا
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
ئاوڵەمەی گیا و گیانلەبەران
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
فۆسیلە دۆزراوەکان
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
ئاولەمەی مرۆڤ
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
گەشەکردن
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
لەباربردن
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
ناکۆکیە ئەخلاقیەکانی دیکە
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
زیندوومان
ئەم بەشە واڵایە. دەتوانیت بە زیادکردنی یارمەتیی بدەیت. |
لێکۆڵینەوە
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئاولەمە تێدایە. |
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article ئاولەمە, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.