Эндакрынная сістэма — сістэма рэгуляцыі дзейнасці ўнутраных органаў пры дапамозе гармонаў.
Яе ўтварае група органаў, што выпрацоўваюць біялагічна актыўныя рэчывы (гармоны) і выдзяляюць іх у кроў і лімфу.
Эндакрынная сістэма | |
---|---|
Вывучаецца ў | эндакрыналогія |
Развіццё анатамічнай структуры | endocrine system development[d] |
Код NCI Thesaurus | C12705 |
Процілегла | exocrine system[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Падтрыманне пастаянства ўнутранага асяроддзя і ажыццяўленне асноўных жыццёвых функцый адбываецца пры ўдзеле біялагічна актыўных рэчываў. Так, гармоны ўтвараюцца ў залозах унутранай сакрэцыі і дастаўляюцца крывёй да ўсіх тканак і органаў чалавечага цела. Звязваючыся з рэцэптарамі клетак, гармоны змяняюць функцыянальную актыўнасць розных тканак, падладкоўваючы яе пад запыты арганізма. Акрамя таго, ныркі, лёгкія, страўнік і іншыя органы ўдзельнічаюць у выпрацоўцы гармонаў, якія аказваюць не толькі мясцовае ўздзеянне, але і ініцыіруюць утварэнне гармонаў у іншых органах і залозах.
Эндакрынная сістэма ўключае залозы ўнутранай сакрэцыі (гіпофіз, шчытападобную залозу, наднырачнікі і інш.). Яны выпрацоўваюць і выдзяляюць у кроў біялагічна актыўныя рэчывы, якія выконваюць функцыю рэгуляцыі практычна ўсіх працэсаў жыццядзейнасці. Залозы ўнутранай сакрэцыі ўтвараюць усе стэроідныя гармоны, гармоны шчытападобнай залозы і многія пептыдныя гармоны. Дыфузная эндакрынная сістэма прадстаўлена рассеянымі па ўсім арганізме эндакрыннымі клеткамі, якія прадуцыруюць гармоны. Практычна ў кожнай тканцы арганізму змяшчаюцца эндакрынныя клеткі.
У клетках гіпофіза выпрацоўваюцца гармоны, якія ўплываюць на нервовую сістэму, кантралююць дзейнасць іншых залоз унутранай сакрэцыі, уздзейнічаюць на функцыі тканак і органаў. Некаторыя гармоны сінтэзуюцца ў арганізме незалежна ад уплыву гіпофіза. Да іх адносяцца інсулін і глюкагон — гармоны падстраўнікавай залозы. Яны кантралююць узровень глюкозы ў крыві. Адрэналін і норадрэналін — гармоны мазгавога рэчыва наднырачнікаў — павышаюць крывяны ціск і стымулююць вугляводны абмен.
Вышэйшым цэнтрам рэгуляцыі дзейнасці эндакрыннай сістэмы з’яўляецца гіпаталамус — аддзел прамежкавага мозга, цесна звязаны з гіпофізам. Разам з гіпаталамусам істотную ролю ў падтрыманні на аптымальным узроўні розных параметраў унутранага асяроддзя арганізма адыгрываюць і некаторыя прадукты абмену рэчываў.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Эндакрынная сістэма, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.