Наднырачнікі, наднырачныя залозы — парныя залозы вышэйшых пазваночных жывёл і чалавека, якія размяшчаюцца каля верхніх полюсаў нырак.
Наднырачнікі | |
---|---|
Ныркі з наднырачнікамі | |
Вонкавая будова наднырачнікаў | |
Лацінская назва | Glandula suprarenalis |
Сістэма | эндакрынная сістэма |
Інервацыя | сонечнае спляценне і нырачнае спляценне |
Наднырачнікі чалавека масай каля 5 г. У наднырачніках вылучаюць вонкавы коркавы слой (90 % залозы) і ўнутраны — мазгавы. Гармоны коркавага слоя наднырачнікаў (картызон, альдастэрон і інш.) рэгулююць водна-салявы абмен, падтрымліваюць на высокім узроўні працаздольнасць, забяспечваюць хуткае ўзнаўленне сіл пасля фізічных нагрузак, валодаюць процізапаленчым дзеяннем. У коркавым слоі наднырачнікаў, акрамя таго, у нязначнай колькасці ўтвараюцца мужчынскія і жаночыя палавыя гармоны.
У людзей з недастатковай прадукцыяй гармонаў кары наднырачнікаў развіваецца бронзавая хвароба (упершыню апісаная Т. Адысанам). Хворыя адчуваюць слабасць, хутка худнеюць; пры гэтым захворванні адбываецца пацямненне скуры да бронзавага адцення. Выпадкі росту вусоў і барады ў некаторых жанчын з'яўляецца вынікам залішняга выдзялення карой наднырачнікаў мужчынскіх палавых гармонаў.
Гармоны мазгавой часткі наднырачнікаў — адрэналін і норадрэналін называюцца «гармонамі страху і гневу». Яны паскараюць рух крыві, пачашчаюць скарачэнні сэрца, пашыраюць бронхі, сасуды сэрца і мозга. Акрамя таго, гэтыя гармоны звужаюць сасуды скуры і кішэчніка, павялічваюць распад глікагену ў печані і выкід глюкозы ў кроў, узмацняюць скарачэнне мышцаў, зніжаюць ступень стомленасці. Усе гэтыя рэакцыі накіраваны на мабілізацыю рэсурсаў арганізма пры цяжкай фізічнай нагрузцы або псіхаэмацыянальным напружанні.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Наднырачнікі, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.