Гліняны Вялес: незалежная літаратурная прэмія ў Беларусі
Гліняны Вялес — штогадовая літаратурная прэмія, заснаваная ў 1993 годзе членамі Таварыства Вольных Літаратараў.
Старшыня арганізацыйнага камітэта Алесь Аркуш. Прысуджаецца за лепшую мастацкую беларускамоўную кнігу года. Лаўрэат атрымлівае сімвалічную ўзнагароду — гліняны стод апекуна мастацтва. Стаць лаўрэатам прэміі можна толькі аднойчы.
Гісторыя
У 1993 годзе было заснавана «Таварыства Вольных Літаратараў». На ўстаноўчым сходзе з’явіліся думкі пра свой друкаваны орган, якім стаў часопіс «Калосьсе», выдавецкую ўстанову — «Полацкае ляда».
| Сярод тых прапаноў, якія прагучалі на нашым устаноўчым сходзе, была прапанова заснаваць сваю літаратурную прэмію. І яна была заснаваная. Я асабіста доўга разважаў, як бы яе назваць. Так як ТВЛ паўставала на глебе нонканфармізму, мы не маглі прызнаваць розныя “татэмныя знакі” канфармізму. Мы шукалі вобраз, які б адпавядаў нам. Нам не пасавала ні залатая, ні срэбная, ні крыштальная ўзнагарода… Падумалася: а калі гліняная. Бог стварыў чалавека з гліны, да таго ж гэта ўлюблёны матэрыял народных майстроў… Алесь Аркуш Інтэрв'ю выданню «Archе»// «Archе», 24 красавіка 2009 | |
Літаратарам хацелася працягнуць нацыянальныя беларускія традыцыі, знайсці сімвал, які б адпавядаў крыўскай зямлі, працягваў ідэі Ластоўскага. Алесь Аркуш прагартаў шмат энцыклапедый, даведнікаў і ў адным з іх натрапіў на артыкул пра Вялеса: «У яго шырокае поле дзейнасці: пачынаючы ад падземнага свету і заканчваючы жывёлагадоўляй, але акрамя таго ён апекаваўся людзьмі культуры. У жывёлагадоўлі пастухі спрадвеку гралі на жалейках, дудах. І гэта нам вельмі пасавала» — расказваў Алесь Аркуш.
Лаўрэаты
- 1993: Ігар Бабкоў, за зборнік паэзіі «Solus Rex»
- 1994: Людка Сільнова, за зборнік малюнкаў-вершаў «Рысасловы»
- 1995: Алесь Разанаў, за кнігу вершаў «Паляванне ў райскай даліне»
- 1996: Славамір Адамовіч, за зборнік «Каханне пад акупацыяй»
- 1997: Лявон Вашко, за зборнік апавяданняў «Паэты-цары»
- 1998: Уладзімір Арлоў, за зборнік эсэ «Божая кароўка з Пятай авеню»
- 1999: Мікола Папека, за паэтычны зборнік «Чарнавікі…»
- 2000: Сяргей Астравец, за зборнік прозы «Цэнзарскія нажніцы»
- 2001: Віктар Слінко, за зборнік паэзіі «Штольні вясны»
- 2002: Альгерд Бахарэвіч, за «Практычны дапаможнік па руйнаванні гарадоў»
- 2003: Пятро Васючэнка, за кнігу «Жылі-былі паны Кульбіцкі ды Заблоцкі»
- 2004: Алена Брава, за «Каменданцкі час для ластавак»
- 2005: Сяргей Дубавец, за кнігу «Вострая Брама»
- 2006: Валянцін Акудовіч, за кнігу «Код адсутнасці»
- 2007: Алег Мінкін, за кнігу «Пенаты»
- 2008: Барыс Пятровіч, за кнігу «Жыць не страшна»
- 2009: Віктар Казько, за кнігу прозы «Бунт незапатрабаванага праху»
- 2010: Уладзімір Някляеў, за кнігу вершаў «Кон. Вершы двух стагоддзяў»
- 2011: Аляксандр Лукашук, за кнігу «След матылька. Освальд у Мінску»
- 2012: Сяргей Рублеўскі, за кнігу «Паспець надыхацца»
- 2013: Эдуард Акулін, за кнігу «Святая ноч»
- 2014: Андрэй Федарэнка, за кнігу «Ціша»
- 2015: Франц Сіўко, за кнігу «Плебейскія гульні»
- 2016: Міхась Скобла, за кнігу «Камізэлька для месяца»
- 2017: Ганна Севярынец, за кнігу «Дзень святога Патрыка»
- 2018: Ілля Сін, за кнігу «Libido»
- 2019: Міхал Андрасюк, за раман «Поўня»
- 2020: Артур Клінаў, за кнігу «Локісаў»
- 2021: Віктар Сазонаў, за раман «Генетычны алфавіт»
- 2022: Наста Кудасава, за кнігу «Побач»
- 2023: Юрый Станкевіч (пасмяротна), за агульны ўклад у беларускую літаратуру
Шорт-лісты
2001
2002
- Зміцер Бартосік «Чорны пісталет» (проза), серыя «Vostraja Brama», выдавецтва “Наша Ніва”, Вільня — Менск
- Альгерд Бахарэвіч «Практычны дапаможнік па руйнаваньні гарадоў» (проза), сэрыя «Schmerzwerk», выдавец Ігар Логвінаў, Менск
- Леанід Дранько-Майсюк «Паэтаграфічны раман» (паэзія-проза), Беларускае Таварыства “Кніга”, Менск
- Людміла Рублеўская «Старасвецкія міфы горада Б’» (проза), "Бібліятэчка часопіса «Куфэрак Віленшчыны», Маладэчна
- Ілля Сін «Нуль»(проза), сэрыя “Schmerzwerk”, выдавец Ігар Логвінаў, Менск
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
- Эдуард Акулін «Малітва воч» (Мінск: Медысонт, серыя «Кнігарня Пісьменніка»);
- Леанід Галубовіч «З гэтага свету» (Мінск: Кнігазбор, серыя «Кнігарня Пісьменніка»);
- Сяргей Рублеўскі «Паспець надыхацца» (Мінск: Медысонт);
- Юрый Станкевіч «Шал» (Мінск: Галіяфы, серыя «Другі фронт мастацтваў»);
- Андрэй Федарэнка «Ланцуг» (Мінск: Мастацкая літаратура, серыя «Беларуская проза ХХІ стагоддзя»).
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
- Зміцер Бартосік. «Забіць упалмінзага» («Бібліятэка Свабоды»)
- Максім Знак. «Зэкамэрон» (Выдавецтва «Беларуская турэмная літаратура». Праваабарончы цэнтр «Вясна»)
- Наста Кудасава. «Побач» (ілюстратар Святлана Дземідовіч, выдавец Раман Цымбераў)
- Сяргей Лескець. «Шэпт» (Выдавецкая каманда «Вільма»)
- Антаніна Хатэнка. «Вербніца» (Выдавецтва «Кнігазбор»)
- Юлія Цімафеева. «Воўчыя ягады» (Выдавецтва «Вясна»)
Цікавыя факты
- Удзел у конкурсе можа ажыццяўляцца толькі пасля падачы кнігі арганізацыйнаму камітэту
- Лёс прэміі вырашае журы з 12 нейтральных экспертаў
- З 1998 году ўручэнне прэміі адбываецца ў Полацкім музеі беларускага кнігадрукавання
- Стаць лаўрэатам прэміі можна толькі аднойчы ў жыцці
- Па традыцыі падчас атрымання прэміі лаўрэат абавязкова павінен выступіць з інагурацыйнаю прамоваю
Зноскі
Спасылкі
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Гліняны Вялес, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.