1 Красавіка

1 красавіка — дзевяноста першы (дзевяноста другі ў высакосны год) дзень года па Грыгарыянскім календары.

• 568: Пачатак уварвання лангабардаў у Паўночную Італію. У паходзе ўдзельнічала каля 100 000 лангабардаў і каля 20 000 саксаў.
• 1557: Жыгімонт Аўгуст падпісаў «Уставу на валокі», пачатак правядзення зямельнай рэформы ў Вялікім Княстве Літоўскім.
• 1778: Бізнесмен Олівер Полак прыдумаў знак долара — $.
• 1808: Расійскі імператар Аляксандр I абвясціў «навечнае» далучэнне Фінляндыі да Расіі.
• 1946: У Ватэнштаце (Германія) выйшаў першы нумар часопіса «Шляхам жыцця», рэдактар Хведар Ільяшэвіч.
• 1979: Іран абвешчаны ісламскай рэспублікай.
• 1989: У Гданьску заснаваны гурток Беларускага аб’яднання студэнтаў.
• 2002: Беларуская дзяржаўная політэхнічная акадэмія ператворана ў Беларускі нацыянальны тэхнічны ўніверсітэт.

 

 

 

• 1431: Франсуа Віён, французскі паэт
• 1578: Уільям Гарвей, англійскі медык (пам. 3.6.1657)
• 1697: Антуан Франсуа Прэво, французскі пісьменнік
• 1750: Гуга Калантай, палітычны дзеяч Рэчы Паспалітай, філосаф, педагог, публіцыст (пам. 28.2.1812)
• 1806: Франц Эйбль, аўстрыйскі мастак
• 1809: Мікалай Гогаль, расійскі пісьменнік (пам. 1852)
• 1815: Ота фон Бісмарк, канцлер Германіі (пам. 1898)
• 1868: Эдмон Растан, французскі паэт і драматург (пам. 2.12.1918)
• 1873: Сяргей Рахманінаў, рускі кампазітар (пам. 1943)
• 1877: Васіль Захарка, старшыня Рады БНР (пам. 14.3.1943)
• 1901: Сяргей Пясецкі, беларускі пісьменнік
• 1919: Джозеф Мюрэй, амерыканскі хірург, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне 1990 г.
• 1927: Жак Маёль, французскі нырэц (пам. 22.12.2001)
• 1929: Мілан Кундэра, чэшскі пісьменнік (пам. 11.7.2023)
• 1936: Івонка Сурвіла, беларуская грамадска-палітычная дзяячка, мастачка, старшыня Рады БНР (з 1997)
• 1940: Уладзімір Басалыга, беларускі савецкі графік, ілюстратар, калекцыянер
• 1940: Вангары Маатаі, кенійскі грамадскі дзеяч, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру (2004)
• 1941: Леанід Марчанка, беларускі мастак-графік (пам. 11.3.1996)
• 1947: Алесь Жук, беларускі пісьменнік, перакладчык
• 1947: Ален Кон, французскі матэматык
• 1978: Марыян Альварэс, іспанская актрыса
• 1981: Ханна Спірыт, англійская актрыса і спявачка
• 1982: Андрэас Торкільдсен, кідальнік дзіды, алімпійскі чэмпіён
• 1983: Франк Рыберы, французскі футбаліст
• 1997: Эйса Батэрфілд, англійскі акцёр

 

• 996: Ян XV, Папа Рымскі
• 1252: Джавані да Плана Карпіні, першы еўрапеец, які наведаў Мангольскую імперыю
• 1455: Збігнеў Алясніцкі, польскі рэлігійны і дзяржаўны дзеяч, кардынал
• 1548: Жыгімонт Стары, кароль польскі і вялікі князь літоўскі (нар. 1.1.1467)
• 1564: Крыстаф Фрошаўэр, швейцарскі друкар
• 1872: Ігнацій (Жалязоўскі), беларускі ўніяцкі і праваслаўны дзеяч
• 1910: Андрэас Ахенбах, нямецкі мастак
• 1922: Карл I Габсбург, апошні імператар Аўстра-Венгрыі
• 1940: Язэп Лёсік, беларускі мовазнаўца, публіцыст, палітычны дзеяч, 2-і старшыня Рады БНР
• 1943: Антон Неманцэвіч, беларускі каталіцкі святар усходняга абраду, грамадскі дзеяч, выдавец, педагог, публіцыст (нар. 8.2.1893)
• 1955: Лінь Хуэінь, кітайская паэтэса, архітэктар
• 1968: Леў Ландау, савецкі фізік-тэарэтык, лаўрэат Нобелеўскай прэміі 1962 г. (нар. 22.1.1908)
• 1970: Тадас Іванаўскас, літоўскі біёлаг (нар. 16.12.1882)
• 1976: Макс Эрнст, нямецкі і французскі мастак
• 1984: Марвін Гэй, амерыканскі музыкант
• 2010: Яўген Дзямідчык, беларускі вучоны ў галіне анкалогіі і хірургіі
• 2020: Джэймс Лірмант Гованс, брытанскі ўрач і імунолаг

•   Міжнародны дзень птушак
•   Дзень жартаў
•   Іран: Дзень Ісламскай Рэспублікі
•   Кіпр: Нацыянальны дзень грэкаў-кіпрыётаў
•   Тайланд: Дзень дзяржаўнай службы