Дамавы Верабей

Passeridae). Гэта адна з самых вядомых птушак, якія жывуць па суседству з жытлом чалавека і добра вядомая як па вонкавым выглядзе, так і па характэрным цырыканні.

Дамавы верабей
Самец дамавога вераб’я
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Вераб’інападобныя Падатрад:  Пеўчыя вераб’іныя Інфраатрад:  Passerida Надсямейства:  Passeroidea Сямейства:  Вераб’іныя Род:  Сапраўдныя вераб’і Від:  Дамавы верабей
Міжнародная навуковая назва
Passer domesticus (Linnaeus, 1758)
Падвіды
гл. тэкст
Арэал
Натуральны арэал     Пашыраны арэал
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 103818789
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   179628 NCBI   48849 FW   373332

Даўжыня цела да 16 см, маса 23-35 г. Выразны палавы дымарфізм. Самец у шлюбным уборы з шэрым верхам і карычневай патыліцай, з чорным «гальштукам». Узімку чорны колер робіцца больш светлым, цямнейшая паласа праз вока. Маладыя падобныя да самак.

Першапачатковы арэал знаходзіўся ў Еўропе, Азіі (акрамя паўночнай і паўднёва-ўсходняй частак), а таксама ў Паўночнай Афрыцы. Распаўсюдзіўся ў Аўстралію, Новую Зеландыю, на Філіпінах, у Паўднёвай Афрыцы, на Каморскіх і некаторых іншых астравах Індыйскага акіяна, на Гавайях, Фалклендах, Бермудах, Антылах, у Паўночнай, Цэнтральнай і Паўднёвай Амерыцы, дзе цяпер стаў шматлікім.

Жыве ў населеных пунктах і тэрыторыях непасрэдна вакол іх. Можа адзначацца на збожжавых і кукурузных палях.

Гнёзды ў шчылінах і дзірках пабудоў, пад дахамі, у вінаградніках на сценах будынкаў, у гнёздах варон, гракоў, буслоў і г.д., у дуплах (таксама і ў штучныхскрынках), у земляных ямах, у ярах (займае гнёзды ластавак-зямлянак), скальныя абрывы, часам у развілцы галін (месцамі на адным дрэве можа быць шмат гнёздаў, якія ўтвараюць калонію). На дрэвах не ніжэй 2 м над зямлёй. Няшчыльнае, шарападобнае або эліптычнае з бакавой адтулінай і кароткім калідорам. Знешні слой з травы і саломы з прымессю пырніку (матэрыял выступае ў розныя бакі па-за гняздом). Сярэдні слой з пырніку, сухой травы, ануч, паперы і да т.п. Высцілка багатая, з дробных пёраў, воўны, валосся і іншых мяккіх рэчаў, часта з лыка. Памеры залежаць ад месца, у якім зроблена гняздо. У выпадку абмежаванай прасторы існуе толькі высцілка без знешняга слоя.

 

Яйкі звычайна 4-6 (часам 2-8 і нават 10), падоўжаныя. Афарбоўка вельмі зменлівая, часта нават паміж яйкамі ў адной і той жа кладцы): белыя або бела-зялёныя, брудна-зялёныя, блакітнавата-белыя, шэрыя, чырванаватыя, карычневыя. Колер і форма плям разнародная (рыскі, крапінкі, мазкі), размяшчаюцца яны раўнамерна і густа: глыбокія- светла-папялістыя, паверхневыя -цёмна-папялістыя, шэрыя, блакітна-шэрыя, аліўкавыя, зялёна-шэрыя, пурпурова-шэрыя, чорныя, пурпурова-карычневыяабо карычневыя (часам ёсць яйкі без плямак).

• P. d. domesticus — большая частка Еўропы, Сярэдняя Азія, Паўночная і Паўднёвая Амерыка, Аўстралія, Паўднёвая Афрыка, Азорскія астравы, Новая Зеландыя;
• P. d. biblicus — Кіпр, Блізкі Усход, усходняя Турцыя, Каўказ, Емен, Іран;
• P. d. balearo ibericus — еўрапейская частка Міжземнамор’я;
• P. d. tingitanus — Паўночна-Заходняя Афрыка;
• P. d. niloticus — Егіпет;
• P. d. hyrcanus — заходняе і паўднёвае ўзбярэжжа Каспійскага мора, паўночны Іран;
• P. d. italiae — паўднёвы ўсход Францыі, Італія, Корсіка, Крыт.

Акрамя таго, розныя аўтары вылучаюць яшчэ 5-7 падвідаў.