Анкляў: тэрыторыя, цалкам аточаная іншай

inclavare — замыкаць на ключ) — тэрыторыя або частка тэрыторыі краіны, аточаная з усіх бакоў тэрыторыяй іншае дзяржавы.

Прыклады дзяржаваў-анкляваў: Ватыкан ды Сан-Марына ў Італіі, Лесота ў ПАР.

Калі анкляў мае выхад да мора, тады яго называюць напаўанклявам. Напрыклад, Манака, Партугалія, Брунэй, Сэктар Газа (Палестына), Калінінградзкая вобласьць.

 

Прыватным выпадкам анкляву зьяўляецца экскляў (ад лац. ex — па-за + clavis — ключ) — частка тэрыторыі дзяржавы, якая ня мае агульных межаў з асноўнай ягонай часткай і аточаная чужой тэрыторыяй. Прыклад экскляву на тэрыторыі Беларусі — вёскі Санькова-Мядзьвежжа, якія адміністрацыйна адносяцца да Бранскае вобласьці Расеі. Экскляў на тэрыторыі СНД — Нахічэванская Аўтаномная Рэспубліка, якая ўваходзіць у склад Азэрбайджану; яе атачаюць Армэнія, Іран ды Турэччына.

Экскляў, які мае выхад да мора, называецца напаўэксклявам. Напрыклад, Аляска (ЗША), Сэута ды Мэлілья (Гішпанія), а таксама сяло Дубкі (Пскоўская вобласьць) на мысе, які выступае ў Пскоўскае возера, якое абасобленае ад Пскоўскае вобласьці Расеі тэрыторыяй Эстоніі [1].

Часам паняткі анкляву ды экскляву пашыраюць на іншыя тэрытарыяльныя ўтварэньні — напрыклад, на адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі ў складзе дзяржавы. Так, ва Ўкраіне места Славуціч з навакольнымі тэрыторыямі належыць да Кіеўскае вобласьці, хаця з усіх бакоў аточана тэрыторыяй Чарнігаўскае вобласьці; такім чынам, кажуць, што Славуціч — экскляў Кіеўскае вобласьці.

• Дополнительные материалы к: Винокуров Е. (2007) Теория анклавов (рас.)