Крупцы

На пачатак ХХ ст. Крупцы стаялі адасоблена на Менску, хоць і ўваходзілі ў ягоны склад.

Маёнтак Крупцы ўпамінаецца ў царкоўным паданьні, паводле якога на тутэйшай крыніцы ў 1612 року адбылося цудоўнае зьяўленьне абраза Божай Маці. У 1622 року Мікалай Вароніч, ахвяраваў на карысьць Сьвята-Петрапаўлаўскага праваслаўнага манастыра, які дзейнічаў у Менску, дзьве сенажаці: адну на Камароўскім балоце, а другую — у Крупцах. На пачатку XVII ст. Крупецкая ікона ўжо была вядомай сьвятыняй у Менску. Яна захоўвалася ў невялікай драўлянай капліцы, што стаяла на ўзгорку, якая звалася Пакроўскай. Паводле зьвестак XVIII ст., капліца ў Крупцах была крытай гонтай і завяршалася купалам. Абраз, што знаходзіўся ў ёй, упрыгожвалі дзьве срэбныя кароны. У 1856 року на месцы старой, струхнелай царквы збудавалі новую. Пачынаючы з 1884 року, з блаславеньня менскага япіскапа Варлаама, жыхары места сталі рэгулярна рабіць з Крупецкім абразам урачыстыя хрэсныя хады.

У пачатку XX ст. Крупцы былі ўрочышчам на ўскрайку Менску ў 5-й паліцэйскай частцы. Да 1924 року Крупцы, як і вёска Вясьнінка, знаходзілася ў Сёмкава-Гарадоцкай воласьці Менскага павету. Вёска налічвала 20 двароў, у якіх, паводле зьвестах 1917 року, пражывалі 113 жыхароў. У 1924 року савецкія ўлады сьпярша зачыненілі, а ў 1936 року — зьнішчылі Крупецкую царкву. У 1941—1944 рокі ў раёне ўрочышча праводзіліся расстрэлы Менскага жыдоўскага гета.

У 2009 року Камісія па найменьні і перайменаваньні праспэктаў, вуліцаў і іншых частак Менску прыняла пастанову аб пераменаваньні могілак «Піянэрскія» ў «Крупцы».

У наш час пра колішнюю вёску і прадмесьце напамінае вуліца Крупцы, аднайменныя могілкі і прыпынак грамадзкага транспарту «Крупцы». У апошні час аднавілася шанаваньне Крупецкае крыніцы (14 кастрычніка 1997 року на месцы зруйнавай у савецкія часы пачалося будаваньне новай царквы). 1 чэрвеня 2012 году на менскіх могілках Крупцы (прасп. Пераможцаў), дзе праводзіліся пахаваньні ў XVI—XX стагодзьдзях, пачалося добраўпарадкаваньне магілаў, якія захаваліся.

• Крупцы. Кафляны завод М. Айзэнштата, заснаваны ў 1884 року. У 1897—1904 роках завод арандаваў А. Пінэс. Захаванасьць будынка застаецца нявызначанай.

• Гісторыя Мінска. 1-е выданне. — Менск: БелЭн, 2006. — 696 с. ISBN 985-11-0344-6.
• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.
• Шыбека З., Шыбека С. Мінск: Старонкі жыцця дарэв. горада / Пер. з рускай мовы М. Віжа; Прадмова С. Станюты. — Менск: Полымя, 1994. — 341 с. [1] асобн. арк. карт.: іл. ISBN 5-345-00613-X.

• в. Крупцы (Менск), Radzima.org
• Формирование территории Минска (1800—2004), Бібліятэка Менчука (рас.)