Ганусішкі: мястэчка ў Летуве

Onuškis) — мястэчка ў Летуве, на беразе Ганусішкаўскага возера. Цэнтар староства Троцкага раёну Віленскага павету. Насельніцтва на 2011 год — 519 чалавек. Знаходзіцца за 30 км на паўднёвы захад ад Трокаў.

Ганусішкі лац. Hanušiski
лет. Onuškis
Касьцёл
Герб Ганусішкаў
Краіна:	Летува
Павет:	Віленскі
Раён:	Троцкі
Насельніцтва:	519 чал. (2011)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Геаграфічныя каардынаты:	54°29′10″ пн. ш. 24°35′30″ у. д. / 54.48611° пн. ш. 24.59167° у. д. / 54.48611; 24.59167 24°35′30″ у. д. / 54.48611° пн. ш. 24.59167° у. д. / 54.48611; 24.59167
Ганусішкі на мапе Летувы Ганусішкі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Ганусішкі — мястэчка гістарычнай Троччыны. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Сьвятых Апосталаў Піліпа і Якуба, помнік архітэктуры XIX ст.

Асноўны артыкул: Ганус (імя)

Тапонім Ганусішкі — як і тапонімы Гадуцішкі і Германішкі — традыцыйна пісаўся празь неўласьцівае для летувіскай мовы Г (H). Ён утварыўся ад пашыранага сярод літоўскіх баяраў імя Ганус (Hanus), якое мае германскае паходжаньне. Падобную этымалёгію, відаць, таксама мае назва вёскі Ганусаўшчыны каля Нясьвіжу. Тым часам назву вёскі Ганусіна каля Заслаўя выводзяць ад памяншальнай формы імя Ганна — Ганусі.

Яшчэ этнограф і мовазнаўца Яўхім Карскі зьвяртаў увагу на тое, што ў латыскай Курляндыі, «большасьць беларускіх населеных месцаў заканчваюцца на -ішкі», пазьней у рэчышчы палітыкі летувізацыі падобныя тапонімы на -ішкі азначылі як «гістарычна балтыйскія» і нават «тыпова летувіскія». Тым часам менскі дасьледнік Алёхна Дайліда зазначае, што «ва ўсходнегерманскіх мовах быў пашыраны суфікс -isk-: такім парадкам, так менаваная „лінія Сафарэвіча“ (мяжа перавагі паселішчаў з назовамі на -ішкі ў Панямоньні) не абавязкова зьнітаваная з балтамі».

Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: Ганусишки (1553 год).

Вялікае Княства Літоўскае

Першы пісьмовы ўпамін пра Ганусішкі датуецца 1503 годам. У гэты час яны ўваходзілі ў склад Троцкага павету Троцкага ваяводзтва.

У 1511 годзе ў Ганусішках збудавалі першы касьцёл. У 1524 годзе тут заснавалі мястэчка.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Ганусішкі апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Троцкім павеце Віленскай губэрні. У XIX ст. у мястэчку працавалі школа, вінакурня і млын.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Ганусішкі занялі войскі Нямецкай імпэрыі

Найноўшы час

Па польска-летувіскіх баях і падпісаньні пагадненьня паміж міжваеннай Польскай Рэспублікай і Летувой у 1919 годзе Ганусішкі апынуліся ў складзе Летувы. За часамі Другой сусьветнай вайны з чэрвеня 1941 да 1944 году мястэчка знаходзілася пад акупацыяй Трэцяга Райху.

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1879 год — 197 чал.
• XXI стагодзьдзе: 2011 год — 519 чал.

Славутасьці

• Касьцёл Сьвятых Апосталаў Піліпа і Якуба (1829)