Беларусі́зм — словы і фразэалягізмы, а таксама сынтаксічныя і граматычныя канструкцыі беларускай мовы, якія выкарыстоўваюцца ў іншай мове (літаратурнай або размоўнай).
У расейскай мове да беларусізмаў адносяцца:
Выкарыстаньне элемэнтаў іншае мовы ў сынтаксісе выяўляецца дзякуючы нетрадыцыйнаму кіраваньню часьцінаў сказу.
Акрамя лексэмаў з выражанай палітычнай канатацыяй, ужываньне мае шэраг лексэмаў беларускае мовы з галінаў гаспадарчай або культурнай лексыкі, напрыклад:
Вымаўленьне словаў па беларускіх правілах у расейскай мове. Гэта можа таксама праяўляцца ў «гэканьні», «чэканьні».
Выкарыстаньне словаўтваральнай мадэлі беларускай у расейскай мове, напрыклад:
У летувіскую мову патрапіла каля 1000 беларускіх словаў. Пачатковае беларускае г (=лац. h) у летувіскай мове адпадае або замяняецца гукам g. Найбольш характэрнымі словамі, перанятымі зь беларускай, зьяўляюцца: anykas — унук, baravikas — баравік, blinas — блін, botgas — батог, cesnykas — часнок, часнык, duda — дуда, grybas — грыб, gutaryti — гутарыці, kisilius — кісель, krupos — крупы, miestas — места (горад), norgas — нарог, slyvа — сьліва, visnia — вішня, telyjа — цялё, цяля.
Некаторыя лацінскія й нямецкія словы патрапілі ў летувіскую празь беларускую. Напрыклад: kvarmas — хворма (форма), kvartugas — хвартух (фартух). У якасьці пасярэдніку беларуская мова выступала таксама пры пазычаньні шэрагу палянізмаў у гэтую мову (напрыклад, branyti «абараняцца» < польск. bronia або рус. бронити).
Беларускі ўплыў пашырыўся й на фанэтыку летувіскай мовы. Нярэдка сустракаецца дзеканьне, дзе д, т перад е, і замененыя беларускім спосабам гукамі дзь, ць: Dzievas (Бог) замест Dėvas, žalcis (зьмяя) замест žaltis, kaść (рыць) замест kasti (падобная зьява ў большай меры ўласьцівая аднаму з дыялектаў летувіскае мовы, які мяжуе з арэалам беларускае мовы — дзукійскаму).
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Беларусізм, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.