Нелли Закс: немец шағирәһе
Нелли Закс (нем. Nelly Sachs; 10 декабрь 1891 йыл, Шёнеберг — 12 май 1970 йыл, Стокгольм) — Германия шағирәһе, әҙәбиәт буйынса Нобель премияһы лауреаты (Шмуэль Йосеф Агнон менән берлектә, 1966).
| Нелли Закс | |
| нем. Nelly Sachs | |
 | |
 | |
| Зат | ҡатын-ҡыҙ |
|---|---|
| Гражданлыҡ |  Германия Швеция |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | нем. Leonie Sachs |
| Тыуған көнө | 10 декабрь 1891[…] |
| Тыуған урыны | Шёнеберг[d], Темпельхоф-Шёнеберг[d], Берлин, Германия империяһы |
| Вафат булған көнө | 12 май 1970[…] (78 йәш) |
| Вафат булған урыны | Högalid Parish[d], Стокгольм[d], Стокгольм[d], Швеция |
| Үлем сәбәбе | intestinal cancer[d] |
| Ерләнгән урыны | Mosaic Cemetery, Northern Cemetery[d] |
 | |
| Әһәмиәтле кеше | Ленке Ротман[d], Gudrun Dähnert[d], Сельма Лагерлёф, Пауль Целан[d], Margaretha Holmqvist[d], Bengt Holmqvist[d] һәм Гуннар Экелёф[d] |
| Яҙма әҫәрҙәр теле | Немец теле |
| Һөнәр төрө | шағир, драматург, тәржемәсе, яҙыусы |
| Эшмәкәрлек төрө | шиғриәт |
| Ойошма ағзаһы | Немецкая академия языка и поэзии[d] һәм Бавария сәнғәт академияһы[d] |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре | |
| Вики-проект | Project Svenskt kvinnobiografiskt lexikon[d] |
| Досье в | Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы[d] |
 Нелли Закс Викимилектә | |
Биографияһы һәм ижады
1891 йылдың 10 декабрендә Берлинда йәһүд ғаиләһендә тыуа. Закстың тәүге әҫәрҙәре иҫәбендә — неоромантик рухтағы шиғырҙар, ҡурсаҡ театры өсөн пьесалар, ул шулай уҡ легендалар һәм хикәйәләр йыйынтығы ла баҫтыра, был осорҙа артабанғы ижадының ниндәй юлдан китеренә бер ниндәй ҙә ишара булмай. Әммә 1933 йылдан һуң ул иудаизм менән христианлыҡтың уртаҡ тамырҙары мәсьәләһе менән ҡыҙыҡһына башлай.
1940 йылда Швецияға эмиграциялай. Уның тәүге шиғыр йыйынтығы 1947 йылда Көнсығыш Берлинда сыға, китап Үлем торлаҡтарында (In den Wohnungen des Todes) тип атала. Был шиғырҙарҙа, Эли (Eli, 1943) пьесаһындағы кеүек үк, артабан Йондоҙҙоң ҡараңғыланыуы(Sternverdunkelung, 1949), Һәм артабанғыны бер кем дә белмәй (Und niemand weiss weiter, 1957), Ҡасыу һәм үҙгәреү (Flucht und Verwandlung, 1957) тигән йыйынтыҡтарҙа үҫтереләсәк төп темаларға башланғыс һалынған. Һуңғы осор шиғыр йыйынтығында (1965) Янар йомаҡтар (Glühende Rätsel) тигән шиғыр циклы айырылып тора.
Закстың күрәҙәсел шиғриәте экстатик көсөргәнеш һәм мистика менән һуғарылған. Уның шиғри фекеренең нигеҙендә — эҙәрләү һәм ҡасыу мотивы, һунарсы һәм уның табышы символдары, язалаусылар менән уларҙың ҡорбандары араһындағы мәңгелек драма.
Закс яҡын дуҫы Пауль Целанды ерләгән көндө вафат була. Стокгольмдың төньяғындағы Норра бегравнингсплатсен зыяратында ерләнгән.
Танылыуы
Закс күп һанлы әҙәби наградаларға һәм премияларға, әҙәбиәт буйынса 1966 йылғы Нобель премияһына (Ш. Й. Агнон менән берлектә) лайыҡ була.
Германияла (Дортмунд) 1961 йылдан Нелли Закстың әҙәби премияһы тапшырыла. Францияла 1988 йылдан тәржемә буйынса Нелли Закс премияһы тапшырыла.
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
- Fritsch-Vivié G. Nelly Sachs: mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, 1993
рус телендәге баҫмалары
- Звездное затмение: Сборник стихов/ Пер. Владимира Микушевича. — Ереван: Ной; М.: Физкультура и спорт, 1993
Галерея
-
Нелли Закс, 1966 -
Берлиндың Шёнеберг районында Нелли Закс хөрмәтенә ҡуйылған иҫтәлекле таҡтаташ
Һылтанмалар
- Оригинал статьи на www.n-t.ru 2019 йыл 29 декабрь архивланған.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Нелли Закс, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.