Esperanto, mā thang hoan-e̍k chò Sè-kài-gí (世界語), sī sè-kài siōng siāng-kài chōe lâng sú-iōng ê jîn-kang gú-giân, Polska gán-kho i-seng L.
L. Zamenhof thong-kòe 10 gōa nî ê gián-kiù chhòng-chok, tī kong-gôan 1887 nî chèng-sek kiàn-lı̍p chit-chióng gí-giân ê ki-chhó· (chham-khó Esperanto ê le̍k-sú). I ê bo̍k-tek sī siūⁿ-beh iōng 1-chióng kán-tan iū-koh iông-ī o̍h ê gí-giân lâi chò-ûi kok-chè hú-chō· gí-giân. Chit-chióng gí-giân tùi sè-kài múi-1-ê lâng lâi kóng, lóng sī tē-jī gí-giân, m̄-sī beh iōng-lâi tāi-thè jīm-hô 1-chióng chū-jiân gú-giân, kàu-kah hiān-chú-sî, tōa-to-sò· Esperanto sú-iōng-chiá lóng-sī phāu-chhî chit-chióng ê lí-liām, in sú-iōng Esperanto ê bo̍k-tek, chí-sī siūⁿ-beh kah gōa-kok-lâng chò kau-liû, he̍k-chiá liáu-kái kî-thaⁿ kok-ka kah bûn-hòa. Hiān-chú-sî, sè-kài siōng ū chiok-chē chiok-chē ê lâng teh sú-iōng Esperanto.
Hām kî-thaⁿ ê bîn-cho̍k gí-giân sio-pí, Esperanto ē-sái kóng sī 1-chióng siōng-kài iông-ī ha̍k-sı̍p ê gōa-gí, iû-kî pí hià-ê chûn-chāi chin-chē bô kui-chek hiān-siōng ê gí-giân, he̍k-chiá hui-piáu-im (非表音) gí-giân hó o̍h chin-chōe, pí-lūn Eng-gí, Hoat-gí, Hàn-gí. Ū chèng-kì piáu-bêng, seng ha̍k-sı̍p Esperanto, tùi jı̍t-āu ha̍k-sı̍p kî-thaⁿ ê gōa-gí (iû-kî sī Ìn-tō·-Europa gí-hē) pang-chō· chin-tōa.
Bí-kok Washington Tāi-hak Sidney S. Culbert phok-sū thong-kòe gián-kiù, jīn-ûi sè-kài siōng lóng-chóng ū 1,600,000 lâng ê Esperanto ta̍t-kàu hàm-hàm kôan ê chúi-pêng. Sè-kài jîn-kháu tang-tiong chha-put-to 0.03% ê lâng sú-iōng Esperanto, sò·-liōng m̄-sī chin-chōe. In-ūi chióng-chióng ê gôan-in, Esperanto mā siū-tio̍h chin-chōe ê phoe-phêng, te̍k-pia̍t sī kî-thaⁿ hú-chō· gí-giân thôan-thé ê phoe-phêng.
Esperanto ū 6-ê tài hù-ka-hû-hō ê jī-bó: ĉ, ĝ, ĥ, ĵ, ŝ kah ŭ, ē-kha ê jī-bó toaⁿ bô pau-hâm ê jī-bó sī: q, w, x, kah y.
Esperanto jī-bó toaⁿ:
Aa | Bb | Cc | Ĉĉ | Dd | Ee | Ff |
[a] | [b] | [ts] | [ʧ] | [d] | [e] | [f] |
Gg | Ĝĝ | Hh | Ĥĥ | Ii | Jj | Ĵĵ |
[g] | [ʤ] | [h] | [x] | [i] | [j] | [ʒ] |
Kk | Ll | Mm | Nn | Oo | Pp | Rr |
[k] | [l] | [m] | [n] | [o,ɔ] | [p] | [r] |
Ss | Ŝŝ | Tt | Uu | Ŭŭ | Vv | Zz |
[s] | [ʃ] | [t] | [u] | [w] | [v] | [z] |
Pêng-iú mā ē-tàng chham-khó gōa-pō· ê liân-kiat Evertype ê Sè-kài-gí jī-bú-pió.
Chù-ì:
2003 nî 4 ge̍h, Esperanto pán-pún chiâⁿ-chòe Wiki ê tē-6 tōa gí-giân pán-pún. Hiān-sî í-keng ū chhiau-kòe 5000-phiⁿ ê bûn-chiuⁿ.
This article uses material from the Wikipedia Bân-lâm-gú article Esperanto, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nā bô lēng-gōa kóng, chiàu CC BY-SA 4.0 thang īng. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Bân-lâm-gú (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.