Pinguïns

Pinguïns
Kinbandpinguïn
Taxonomische indeêlienge
Riek: Beêsten (Animalia) Stamme: Chordabeêsten (Chordata) Klasse: Veugels (Aves)
Orde
Sphenisciformes (Sharpe, 1891)

Pinguïns leven op 't zudelijk alfront en de mieste komm'n voe op Antartica. In totaol zevene komm'n der voor op Antartica: Keizerspinguïn, koniengspinguïn, kinbandpinguïn, adeliepinguïn, ezelspinguïn de macronipinguïn en de rotssprienger.

Meêstal worn dur 17 soôrt'n pinguïns onderschein:

1. Eudyptes chrysocome (Rotspinguïn)
2. Eudyptes chrysolophus (Macronipinguïn)
3. Eudyptes pachyrhynchus (Fjordland-kuufpinguïn)
4. Eudyptes robustus (Snare-kuufpinguïn)
5. Eudyptes schlegeli (Macquariepinguïn)
6. Eudyptes sclateri (Grôte kuufpinguïn)
7. Aptenodytes forsteri (Keizerspinguïn)
8. Aptenodytes patagonicus (Koniengspinguïn)
9. Eudyptula minor (Dwergpinguïn)
10. Spheniscus demersus (Zwartpoôtpinguïn)
11. Spheniscus humboldti (Humboldtpinguïn)
12. Spheniscus magellanicus (Mahelhaenpinguïn)
13. Spheniscus mendiculus (Halapahospinguïn)
14. Pygoscelis adeliae (Adeliepinguïn)
15. Pygoscelis antarctica (Kinbandpinguïn)
16. Pygoscelis papua (Ezelspinguïn)
17. Megadyptes antipodes (Heêloogpinguïn)

Soms wor ter ok nog een are soôrt onderschein, Eudyptula albosignata, de white-flippered penguin. Deêze soort wor egter vaâk as ondersoôrt eziene.

Pinguïns eetn vurral vis en ienktvissen. Mè de drie Pygoscelis-soôrten eetn bienì allien krill. Krill is un verzaemelnaem voe een soôrt kreeftn, mè dan zien ze vee kleinur. Pinguïns kunnn toet 20 kilo in ien kear opfreten, das 1 1/2 kear dur lichaemshewicht. Mè pinguïns zitn soms weekn op t land en dan kunnn zu nie eetn. Pinguïns èn ok un uuthebreid verteriengsstelsol, dat a behun direkt onder der nikke tot an der poôtn. Ze kunnn der maegin'oud binnn zes uur omzetn in vet.

T groste gedilte van de pinguïns kom voe op Antartica. 7 van de 17. De rest van de pinguïns kom voe roend de zuudkuste van Australië, Afrika, Nieuw-Zeêland en Zuud-Amerika. Allin de Halapahospinguïn kom voe op de Halapahoseilan'n, da sien een pèr eilann bie de evenèr. De Halapahospinguïn is de noordelijksen.

Pinguïns èn eel wat vijan'n. Op ut land zien dat onder are reuzensturmveuhels, jaegers (skuas) en iesoenders die an de eiers en de jonge pinguïns opfreetn. In t waeter worn de pinguïns opefreetn deur zeêluipèr'n, pelsrobb'n en orkas. Ok worn ze opefreetn deur haaien. As lessen is de mens een bedreihieng en parasietn. De parasietn leven van der bloed en zwakke pinguïns hin dur soms van dood.

De pinguïn is illemille anepast an t leven in t waeter. Zun lichaem is estroomlijnd, een pinguïn kan hoed ziene en zun oren zien ok hoed ontwikkeld. Een pinguïn ei massieve botten wideur aj tun een stieve peddol ei en dideur ei tun een weinig bewegelijk ellebooghewricht. Behalve de veern op de vleuhels zien alle veern waeterdicht, omdan de vleuhels ars te dikke zoun worn. Omdan de vleuhels een zwakke deurbloedieng èn, oeven ze ze nie te iesoleern tehun wermteverlies. Een pinguïn ei mè korte pôotn en ze wahheln. Dit doen ze zodan ze zò min meuhluk wermte verliez'n.

• Video over pinguïns