ნოღა-სახენწჷფო

ისტორიულო, ნოღა-სახენწჷფოეფი დიდი კულტურული ოლქეფიშ დო შხვადოშხვა პოლიტიკური რსხუეფიშ ნორთეფი რდჷ, სამანგათ:

• ჯვეში მესოპოტამიაშ, ფინიკიაშ ვარდა მაიაშ ნოღა-სახენწჷფოეფი;
• ჯვეშბერძენული პოლისეფი;
• იტალიაშ ნოღა-სახენწჷფოეფი შქაოშწანურეფიშ დო ეჸონუაშ პერიოდის;
• შქაოშწანურეფიშ გერმანიაშ დუდიშული ნოღეფი;
• ჰაუსაშ ნოღა-სახენწჷფოეფი.

ნოღა-სახენწჷფოეფი რჩქვანელობურეფი რდჷ ჯვეში ბორჯის დო შქაოშწანურეფს. მორო, მუმალს ზოხორინელეფს, მიარე თეჯგურა ნოღაქ მიარსხუეს ფორმალურ ვარდა ვაფორმალურ რსხუს, ნამუსჷთ დუდენდჷ თეჯგურა რსხუეფიშ არძაშე გოლინამი მაკათურეფი. მინშა იმპერიეფი დო რსხუეფი (კონფედერაციეფი დო ფედერაციეფი) აკმიქიმინუაფუდჷ ბონი ოურდუმე ანექსიაშ რზათ (სამანგათ, მიკენეშ ცივილიზაცია ვარდა რომიშ რესპუბლიკა), შხვა შხვანეფს თინეფი აკმიქიმინუაფუდჷ ნებაჸოფური ვარდა გვერდონებაჸოფური ალიანსეფით ართმაჟირაშ თხილუაშ ღანკით (პელოპონესური, აფრიკული დო ბეოტური რსხუეფი).

შქაოშწანურეფს ნოღა-სახენწჷფოეფი — დუდიშული ნოღეფი დო ნოღა-კომუნეფი — დჷმახასიათაფალი რდჷ შწაოშწანურაშ გერმანიაშო, იტალიაშო დო რუსეთშო (რუსი). მიარე გერმანული დუდიშული ნოღა ჰანზაშ რსხუშა მიშმეშჷ, ნამუთ მუშჸურე ჸოფური ნძალა რდჷ მიარე ოშწანურაშ გოძვენას.

ასეშო მუსხირენი კაკალია ნოღა-სახენწჷფო არსებენს, ნამუეფს შქას უმენტაშობას რსული ზოხორინალა ვაუღჷ.

ზოხორინელი სახენწჷფოეფი

სინგაპური

  თარი სტატია: სინგაპური.

სახენწჷფო, ნამუთ ობჟათე-ბჟაეიოლი აზიაშ წყარპიჯის იდვალუაფუ, ნამუთ მალაკაშ ჩქონიშ ობჟათეშე გიშართილი რე ინწრო ჯოხორიშ საროტით. უხურგანს ჯოხორიშ ოსულთანეს, ნამუთ მალაიზიაშ აკოდგინალუაშა მიშმურს, დო კოკი რიუას, ნამუთ ინდონეზიაშ აკოდგინალუს რე.

1959 წანაშე, სინგაპურქ დუდმამართალი სახენწჷფოთ გჷნირთჷ, ბრიტანეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუას, ლი კუან იუქ პრემიერ-მინისტრიშ საღალობა არსულჷ გიშაგორუეფიშ უკული. 1963 წანაშ რეფერენდუმიშ შედეგით, სინგაპურქ მალაიზიაშ ფედერაციაშ აკოდგინალუაშა გემშართჷ მალაიაშ, საჰაბიშ დო სარავაკიშ სახენწჷფოეფწკჷმა ართო. 1965 წანაშ 7 მარაშინათუთას, კონფლიქტიშ შედეგო სინგაპურქ გეგშართჷ მალაიზიაშე დო 1965 წანაშ 9 მარაშინათუთას ზოხორინალა გჷმაცხადჷ.

მონაკო

  თარი სტატია: მონაკო.

სათარო-გვერდოანკლავი საფრანგეთიშ სქირონაშქაზუღაპიჯის, გეკვა სახენწჷფო, სქირონაშე გოხურგელი რე საფრანგეთიშ ტერიტორიეფით დო ასოცირაფილი რე საფრანგეთწკჷმა, ომძღჷ ლიგურიაშ ზუღაშ წყარპიჯი. მონაკო ართ-ართი არძაშე მორჩილი დო მეჭედელო დოხორელი სახენწჷფო რე მოსოფელს.

ვატიკანი

  თარი სტატია: ვატიკანი.

გეკვა სახენწჷფო-ანკლავი (მოსოფელიშ არძაშე უჭიჭაში სახენწჷფო) ნოღა რომიშ დინახალე, ასოცირაფილი რე იტალიაწკჷა. ოერეფოშქაშე სამართალს ვატიკანიშ სტატუსი— დჷმახვარე წიმინდე ოჸუდერიშ სუვერენული ტერიტორია დო რომაულ-კათოლიკური ოხვამეშ უმაღალაში შურიელი მადუდეშ (პაპიშ) რეზიდენცია რე. ვატიკანიშ სუვერენიტეტი ზოხორინელი (ერუანული) ვა რე, დო გიშმურს წიმინდე ოჸუდერიშ სუვერენიტეშე. შხვა ზიტყვეფით, თიშ წყუ — ვატიკანიშ მახორობა ვარინ, პაპიშ ხვისტა რე.

ვატიკანქ თეხანურ სახეთ გიჭყჷ 1929 წანაშ 11 ფურთუთაშე, მუსოლინიშ თარობაშით დოდვალირი ლატერანიშ ხეკულუაშ ოსხირშა.

ნორთობური ავტონომიეფი

გიბრალტარი

  თარი სტატია: გიბრალტარი.

გოართოიანაფილი ომაფეშ ზუღაშმელენი ტერიტრია, ნამუსჷთ ოდაუ ესპანეთი, პირენეშ ჩქონიშ ობჟთეშე, ნამუთ იკათუანს გიბრალტარიშ სკალას დო ქვიშაშ კინჩგინალს, ნამუთ სკალს მეთმიორსხუანს პირენეშ ჩქონწკჷმა.

ჰონგ-კონგი

  თარი სტატია: ჰონგ-კონგი.

სპეციალური ადმინისტრაციული რაიონი ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკას, მოსოფელიშ დო აზიაშ ართ-ართი მაჸვენჯი ფინანსური ცენტრი. იდვალუაფუ ლოულუნიშ ჩქონს, ბჟადალშე, ობჟათეშე დო ბჟაეიოლშე ომძღჷ ობჟათე ჩინეთიშ ზუღა, თაშნეშე 260-შახ კოკეფს, ნამუშე არძაშე უდიდაში რე ჰონგ-კონგი (ტერიტორიაშ უჟინაში ხეშუულებაშ ორგანოეფიშ დო ფინანსური ცენტრიშ ორენი), ლანტაუ დო ლამა.

მაკაო

  თარი სტატია: მაკაო.

პეციალური ადმინისტრაციული რაიონი ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკას. ოფილი პორტუგალიური კოლონია. მაკაოქ აკიქიმინჷ 1999 წანაშ 20 ქურსეთუთას, მაკაოშ პორტუგალიური კოლონიაშ ლიკვიდაციაშ შედეგო დო ჩინეთიშ ართ-ართ პეციალურ ადმინისტრაციულ რაიონო გჷირთჷ.

მელილია

  თარი სტატია: მელილია.

ესპანური ნოღა დო ონიშოლი აფრიკაშ სქიორნაშქაზუღაპიჯის. ესპანეთიშ ავტონომიური ნოღაშ სტატუსი უღჷ.

სეუტა

  თარი სტატია: სეუტა.

ესპანეთიშ მორჩილი გვერდოანკლავი აფრიკაშ ოორუე წყარპიჯის, გიბრალტარიშ ბონი მანგის.

• ანტიკური პოლისი დო ბჟაეიოლიშ ნოღა-სახენწჷფო

ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ.