ნერონი

Claudius Drusus Nero Germanicus Caesar) (დ. 15 ქირსეთუთა, 37, ანციუმი — ღ. 9 მანგი ვარ-და 11 მანგი, 68, რომიშ გოხოლუას) — რომაალი იმპერატორი (54 წანაშ 13 გჷმათუთა – 9 მანგი 68); ჯოხო კლავდიუსიშით სქუალაფაშახ – ლუციუს დომიციუს აჰენობარბუსი, (ლათ. Lucius Domitius Ahenobarbus).

ნერონ კლავდიუს კეისარ ავგუსტუს გერმანიკუსი ლათ. Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus
ჯვეში რომიშ 5-ა იმპერატორი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
13 გჷმათუთა, 54 წანა – 9 მანგი, 68 წანა
წიმოხონი	ტიბერიუს კლავდიუს კეისარ ავგუსტუს გერმანიკუსი
მონძე	სერვიუს სულპიციუს გალბა კეისარ ავგუსტუსი
დუნაბადი	15 ქირსეთუთა, 37 ანციუმი, ლაციო, ჯვეში რომი
ნაღურა	მანგი 9, 68 (30 წანერი) რომი
ნთხორუ აბანი	დომიცუსეფიშ საგვარო საფულა, რომი
მუმა	გნეუს დომიციუს აჰენობარბუსი
ნანა	აგრიპინა უკულაში
ალმასქუ	1) კლავდია ოქტავია (53—62) 2) პოპეა საბინა (62—65) 3) სტაცილია მესალინა (66—68)
სქუალეფი	კლავდია ავგუსტა
რელიგია	ჯვეშრომაული რელიგია

 

მუში პრინციპატიშ დაჭყაფუს ნერონი დიო ვაარგამენდჷ თი გლახა მუშობურობეფს, ნამუეფიშჷთ მოგვიანაფათ გენშართჷ ისტორიაშან. თინა 17 წანერი რდჷ, მუჟანსჷთ იმპერატორო გინირთჷნ, თიქ იმპერიაშ მართუალა სენატის მიანდუ. თინა რდჷ მუში მარდუ ლუციუს ანეუს სენეკაშ, პრეტორიანალეფიშ პრეფექტიშ, სექსტუს აფრანიუს ბურუსიშ დო დიამუშიშ გაულაშ გიმე, თაშ, ნამჷ-და პოლიტიკურ რინას თინა მუთუნნერო ვაკათუდჷ. უმენტაშო თინა დოკაფილი რდჷ ბირათ დო ლერსეფიშ ჭარუათ. მოგვიანაფათ თიქ თიშნერო ათაჸუნჷ სენეკაშ გაულს, ნამჷ-და დიამუშიქ კლავდიუსიშ ქომოლსქუაშ, ბრიტანიკუსიშ აწორინალას ეცადჷ ნერონშო, მარა 55 წანას დაჸვილაფეს ბრიტანიკუსი, 59 წანას — ნერონქ დიამუში დაჸვილაფუ სადისტურო. თიქ აკაგჷ ნიში, ქეგიოხუნჷ დიამუში, ნამუსჷთ ჯოხოდჷ აგრაფინა, დო მუჟანსჷთ ნიშქ წყარშა გემშართჷნ, აკოცჷ. აგრაფინაქ დუდს ეხვარჷ დო წყარპიჯიშა გეგშანჩურჷ, მარა თექ მუშ სქუაქ ქუდოხვადჷ დო დოჸვილუ. ნერონიშ გეჸვენჯ ოკიბირალო გინირთჷ თიში ალმასქუ ოქტავიაქ, ნამუთ რომაალეეფს ძალამს უჸორდეს, თიში ჸვილუაშ უკული, ნერონს პოპულარალაქ კათას შქას ძალამ ქუდუოლჷ. 62 წანას დოღურჷ ბურუსიქ, სენეკაქ მიოდინუ ნერონშა გაულა დო თის დუდი დაჸვილაფეს.

64 წანაშ ზარხულს, მერეთ დაჩხიბარბანჩიაქ მოხვადჷ, ნოღაშ 14 განობაშე 3 ედომუშამო მიჯალაგჷ, 7-ს ნოდგჷმეფიშ უმენტაშობაქ დიჭჷ. ანდა ადამიერქ გოჭყორდჷ. ნოღას ხონარეფი გილეშჷ, ნამჷ-და იმპერატორქ კინე მუ მანწყუ დაჩხირი, ნამჷ—და ნოღაშ ჭუალაშ პროცესიშ მიოჯინუთ მეუღებუდუკო პოემა „ტროაშ“ ოჭარალი მუზა. თე ხონარეფიშ გინავარებელო ნერონქ „დოგორჷ“ დჷმაშებუეფი, თენეფი ქირსიანეფი ჸოფედეს დო თინეფიშ სააწმარენჯოთ კონწარი, რეპრესიეფი ქჷდიჭყუ. კათას, ნამუეფსჷთ ქირსიანობას გჷმუარგამენდესჷნ, ჭოფუნდეს დო ცირკიშ არენას ტყარ ჩხოლარეფს აკასოფაფუანდეს ვარ-და ჯვარეფს ეიობუნუანდეს. დოზუსტებათ უჩინებუ რე დო მი რდჷ დაჩხირიშ გუმარჩქინალჷნ. თიმბორჯიანი ისტორიკოსი გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი არგამათ მეთმიოწურუანს, ნამჷ-და დჷმაშებელი რდჷ ნერონი, მარა თეშ დჷმადასურაფალი საბუთი ვა რე, თეწკჷმა გიბთოლისწორათ ოკო, ნამჷ-და ნერონი ვა რგებულენდჷ პოპულარალათ დო სვეტონიუსი შილებე მერძაფილი ჸოფედუკონ.

ნერონიშ ბორჯის ხაზნაქ თიშმამალას დიცაიორჷ, მუჭოთ თექ კალიგულაშ ბორჯის მოხვადჷნ დო თიქ კინე თი მოხუჯაფეფი გჷმირინუ თიშ გაფშაფალო. თეს მუშო ოკო რაგადი, სენატორეფს კაბეტი განჩაქ მაჸუნუ. 65 წანას, სენატორეფქ ცადეს აკორაგადაფიშ მონწყუალა, მარა თეშ გეშა იმპერატორქ ქეგეგჷ დო აკორაგადაფილეფი კონწარო დასაჯჷ.

თე მოლინაშ უკული ნერონქ საბერძნეთშა მიდართჷ, სოდე თინა საარძოთ გიშმეშჷ სცენაშა მუჭოთ არტისტი დო მობირე. ბერძენეფი პის უფერუანდეს ,უჭოთ შეულებდესჷნ დო ირნერ რკინაფეფს აჯილდენდეს. თეშ გეშა ნერონქ ბერძენული ნორეფი ნთელი რანწკი გინაგაფუეფშე გადუდიშულჷ. თეწკჷმა ართო, ნერონქ რომს ქჷდიჭყჷ დინდარული დოხორეშ აკოგაფა, ნამუსჷთ „ორქოშ ჸუდე“ გიოდჷ. თე ირფელქ რომაალეფიშ აშონთაფა გჷმიჭანუ, სენატიქ იმპერატორწკჷმა ურთიართობა მეჭყვიდჷ. 66 წანას, ნერონქ მაჟირა ალმასქჷთ დაჸვილაფუ დო მასუმა ალმასქუ ქჷმიჸონუ. განჩას იჭანუანდჷ პართიაწკჷმა გაჭიებული ლჷმათ, ნამუსჷთ რომაალეფს ოგინაფე წჷმოძინაშა ვემუჭირინუაფჷნა. 63 წანს, ნერონქ იშენით მიხუჯუ პართიალეფწკჷმა კომპრომისული ოთინჩალე ხეკულუაშ დოდვალა. 66 წანას, იუდეას ქჷდიჭყუ აშონთაფაქ. თინეფიშ სააწმარენჯოთ ნერონქ გოუტუ ლეგიონი ცესტიუს გალუსიშ ცხენენჯდუდალათ, მარა იუდევალეფქ თინა კონწარო დამარცხეს. ნერონს ოშქურუდჷ იუდევალეფიშ სააწმარენჯოთ გაულამი ცხენენჯმადუდეშ გოტება, თიშ გეშა, ნამჷ-და ლეგიონეფიშ გჷმორინაფათ ცხენენჯმადუდეს შეულებუდჷ გინორთაფაშ მონწყუაფა, თეშ გეშა თიქ გიშარჷ ვერპასიან ფლავიუსი, ნამუთ ვართ წჷმორჩქინელი გამნარყიშე რდჷ დო ვართ გაულა უღუდჷ.

68 წანას, ნერონქ დირთჷ რომშა, მარა სიტუაციაქ კონტროლშე საბოლათ გეგმურთჷ. ეშონთეს ლეგიონეფქ გალიას, მალას თინეფს ესპანურ ლეგიონეფქთ ქაკათეს. რომიშ იმპერიას ჩეთხჷ ბრიტანეთიქ, იუდეას სიტუაციას რომაალეფი უკვე ვაკონტროლენდეს. ქიანაშ ეკონომიკური დგომარობათ ძალამ გლახა რდჷ. ესპანეთის აშონტაფილჷ ლეგიონეფქ იმპერატორო გალბა აღიარეს. ნერონს თე სიტუაციაშა უკვე ძალამქ აშქურინჷ დო ეგვიპტეშა ნტება ილამჷ, მუჟანსჷთ პრეტორიანაკლეფქ ქიგეგეს თეშ გეშან, თინეფქჷთ ეუშონთეს იმპერატორს. არძაშე მეტებულ ნერომქ დუდი დიჸვილჷ. ღურაშ უწოხ თიქ თეჯგურა ზიტყვეფი თქუ: „ეჰ, მუნერი კაბეტი არტისტი ტებულენს თე ქიანასია“. თაშ გეთუ იულიუს-კლავდიუსეფიშ მართუალაქ რომს.

• Tacitus, Histories, I–IV (c. 105)
• Tacitus, Annals, XIII–XVI (c. 117)
• Josephus, War of the Jews, Books II–VI (c. 94)
• Josephus, Antiquities of the Jews, Book XX (c. 94)
• Cassius Dio, Roman History, Books 61–63 (c. 229)
• Plutarch, The Parallel Lives, The Life of Galba (c. 110)
• Suetonius, The Lives of Twelve Caesars, the Life of Nero
• International Society for Neronian Studies