Đế Quốc Mogul

Đế quốc Mogul (Tiếng Ba Tư: شاهان مغول Shāhān-e Moġul; self-designation: گوركانى - Gūrkānī), thường được các sử liệu Anh ghi là đế quốc Mughal, Pháp ghi là đế quốc Moghol và Việt Nam gọi là đế quốc Mô-gôn, là một đế quốc Hồi giáo (chịu ảnh hưởng từ nền văn hoá Ba Tư) ở Tiểu lục địa Ấn Độ đã ra đời vào năm 1526, nắm quyền kiểm soát trên phần lớn tiểu lục địa trong các thế kỷ XVII và XVIII, và cáo chung vào giữa thế kỷ XIX.

Các vua nhà Mogul đều thuộc dòng dõi nhà Timur có dòng máu Đột Quyết, Mông Cổ, Rajput và Ba Tư. Khi ở đỉnh cao quyền lực, vào khoảng năm 1700, đế quốc này trị vì trên phần lớn Tiểu lục địa - trải dài từ Bangladesh ở phía đông tới Balochistan ở phía tây, Kashmir ở phía bắc tới lòng chảo Kaveri ở phía nam. Trong thời gian này, đế quốc Mogul có lãnh thổ rộng đến 4.000.000 km² với dân số khoảng 110.000.000 - 130.000.000. Sau năm 1725, đế quốc Mogul suy yếu. Các sử gia xem nguyên nhân của sự suy yếu này là:

Đế quốc Mogul
  • 1526–1540
  • 1555–1857
Quốc kỳ Đế quốc Mogul
Quốc kỳ
Mughal
Cương thổ đế quốc thời cực thịnh dưới triều Hoàng đế Aurangzeb
Tổng quan
Thủ đô
Ngôn ngữ thông dụng
  • Tiếng Ba Tư (ngôn ngữ chính thức và trong cung đình)
  • Tiếng Ả Rập (dùng trong các nghi lễ tôn giáo)
  • Tiếng Sát Hợp Đài (chỉ lúc ban đầu)
  • Urdu (ngôn ngữ của giới thượng lưu, về sau trở thành chính thức)
  • Các ngôn ngữ Nam Á khác
Tôn giáo chính
Chính trị
Chính phủQuân chủ chuyên chế,
Nhà nước đơn nhất với cấu trúc liên bang,
Chế độ chuyên chế trung ương hóa
Hoàng đế 
• 1526–1530
Babur (đầu)
• 1837–1857
Bahadur Shah II (cuối)
Lịch sử
Thời kỳEarly modern
21 tháng 4 1526
• Đế quốc bị đứt quãng bởi Đế quốc Sur
1540–1555
• Chiến tranh Mogul–Maratha
1680-1707
• Aurangzeb mất
3 tháng 3 năm 1707
• Trận Karnal
24 tháng 2 năm 1739
• Các cuộc chiến tranh Carnatic
1746–1763
• Cuộc vây hãm Delhi
21 tháng 9 1857
Địa lý
Diện tích 
• 1690
4.000.000 km2
(1.544.409 mi2)
Dân số 
• 1700
158,400,000
Kinh tế
Đơn vị tiền tệRupee, dam
Tiền thân
Kế tục
Đế Quốc Mogul Đế quốc Timur
Đế Quốc Mogul Hồi quốc Delhi
Đế Quốc Mogul Các tiểu quốc Rajput
Đế Quốc Mogul Hồi quốc Bengal
Đế Quốc Mogul Các Hồi quốc Decca
Đế quốc Maratha Đế Quốc Mogul
Bengal Subah Đế Quốc Mogul
Đế quốc Durrani Đế Quốc Mogul
Đế quốc Sikh Đế Quốc Mogul
Ấn Độ thuộc Công ty Đông Ấn Anh Đế Quốc Mogul
Ấn Độ thuộc Anh Đế Quốc Mogul

Sau thất bại cuộc binh biến Ấn Độ năm 1857, vị vua cuối cùng là Bahadur Shah II bị thực dân Anh bắt sống và đày ải.

Thời cực thịnh của đế quốc Mogul được bắt đầu khi Jalaluddin Mohammad Akbar, được biết như Akbar Đại đế, lên ngôi năm 1556 và kết thúc khi vua Aurangzeb qua đời năm 1707, mặc dù đế quốc Mogul vẫn tiếp tục tồn tại trong 150 năm sau đó. Trong giai đoạn này, đất nước được trị vì bởi triều đình trung ương liên kết với các địa phương, thi hành chính sách tự do tôn giáo. Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng mà ngày nay thu hút rất nhiều khách du lịch, đều được xây dựng vào giai đoạn này.

- Năm 1562: vua Babua đánh chiếm Đêli

Đế Quốc Mogul
Bản đồ phạm vi thống trị của đế quốc Mogul
Đế Quốc Mogul
Lăng mộ Taj Mahal được vua nhà Mogul là Shah Jahan cho xây dựng để tưởng niệm ái phi Mumtaz Mahal.
Xu bạc: 1 Rupee của Đế quốc Mogul đúc dưới thời Hoàng đế Shah Alam II - 1792
Xu bạc: 1 Rupee của Đế quốc Mogul đúc dưới thời Hoàng đế Shah Alam II - 1792

Chú thích

Liên kết ngoài

Đế Quốc Mogul  Tư liệu liên quan tới Mughal Empire tại Wiki Commons

Tags:

AnhBa TưBalochistanBangladeshHồi giáoKashmirKaveriMông CổNhà TimurPhápTiếng Ba TưTiểu lục địa Ấn ĐộViệt NamĐế quốcĐột Quyết

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Quan VũTrịnh Đình DũngNông Đức MạnhRadio France InternationaleChiến tranh Cách mạng MỹToni KroosNhà HồTỉnh ủy Vĩnh PhúcNgày tàn của đế quốcDanh sách quốc gia theo dân sốTrần Quốc TỏQuân chủng Hải quân, Quân đội nhân dân Việt NamPhilippinesAnhGiải vô địch bóng đá châu Âu 2020Vòng loại giải vô địch bóng đá châu Âu 2024 (vòng play-off)Nguyễn Xuân ThắngTạ Duy AnhDương vật ngườiNhà MinhStade de ReimsNguyễn Ngọc KýĐịa đạo Củ ChiDanh sách quốc gia xã hội chủ nghĩaLý Nam ĐếSự kiện 11 tháng 9Marie CurieCôn ĐảoĐiện BiênHàn Mặc TửLịch sử Trung QuốcTết Trung thuQuan hệ tình dụcFrieren – Pháp sư tiễn tángPhong trào Cần VươngLý Tự TrọngViệt Nam Cộng hòaQuân khu 2, Quân đội nhân dân Việt NamGia Cát LượngBỉĐài LoanChuyện người con gái Nam XươngKiatisuk SenamuangNgô QuyềnQuảng NgãiĐế quốc Áo-HungT-araĐứcTần Thủy HoàngMùi cỏ cháyNguyễn Lương BằngChiến tranh biên giới Việt–Trung 1979Nguyễn FilipBộ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamCố đô HuếPhan Bội ChâuChóElizabeth IIKitô giáoHạ LongThuận TrịTrịnh Công SơnHọ người Việt NamDấu chấm phẩyÁoQuảng BìnhCampuchia2023YaoiVụ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima và NagasakiBến TreFIFAOne PieceThành ủy Thành phố Hồ Chí MinhSóc TrăngGiải bóng đá Ngoại hạng AnhLove the Way You Lie (Part II)Phân cấp hành chính Việt Nam🡆 More