Afgʻoniston — Gretsiya Munosabatlari

Ilk munosabatlar

Yunoniston va Afgʻoniston oʻrtasidagi birinchi aloqa miloddan avvalgi 330-yilda Aleksandr Makedonskiy hozirgi Afgʻoniston hududiga kirib kelganida sodir boʻlgan. Afgʻonistonda Aleksandr Aleksandriya Araxosiya (hozirgi Qandahor), Aleksandriya Ariana (hozirgi Hirot), Oks boʻyidagi Aleksandriya (Oy-Xonim) va Opianadagi Aleksandriya (hozirgi Gʻazni) kabi bir qancha zamonaviy Afgʻoniston shaharlariga asos solgan. Aleksandr, shuningdek, Kserks I buyrugʻi bilan Miletdan Afgʻonistonga koʻchib oʻtgan yunon tilida soʻzlashuvchi Branchidae xalqiga duch kelgan, ular afgʻonlar bilan birga edi. Aleksandr vafotidan qariyb yuz yil oʻtgach, Afgʻonistonda bu yerga oʻrnashib qolgan yunonlar avlodlari tomonidan Yunon-Baqtriya podsholigi va Hind-Yunon podsholigiga asos solingan.

Qandahordan topilgan Sofitos yozuvi miloddan avvalgi II asrda Naratosning oʻgʻli Sofitos tomonidan yozilgan yunoncha yozuvdir.

Afgʻonistondagi yunon podsholiklari qulagandan soʻng, 1722-yildan 1727-yilgacha Usmonli-Hotaki urushigacha, Usmonli imperiyasi (oʻsha paytda Gretsiya Usmonli tarkibiga kirgan) afgʻon qoʻshinlariga qarshi kurashgan. Bu kurashlar paytida ham Afgʻoniston va Gretsiya oʻrtasida deyarli aloqa boʻlmagan.

Zamonaviy munosabatlar

Gretsiya 1993- va 1996-yillarda Afgʻoniston Milliy muzeyida xavfsizlikni kuchaytirish uchun mablagʻ ajratgan. Keyinchalik ular baʼzi narsalarni sotib olish yoki ularni saqlash uchun Gretsiyada saqlashni taklif qilishdi, shuningdek, Amerika Qoʻshma Shtatlari Afgʻonistonga bostirib kirganidan keyin tiklash ishlariga yordam berish uchun mablagʻ va ekspertlarni yuborishdi.

2001-yilda Gretsiya NATO aʼzosi sifatida Xalqaro xavfsizlik kuchlariga qoʻshildi. Tolibon va Al-Qoidaga qarshi kurashish uchun Afgʻonistondagi urushga qoʻshin yubordi.

2004-yilda Afgʻoniston va Gretsiya oʻrtasida rasman diplomatik munosabatlar oʻrnatilgan. 2017-yil dekabr oyida Afgʻoniston Afinada elchixonasini ochdi, bu Gretsiyadagi birinchi diplomatik vakolatxonasidir.

 

Oʻtgan yillar davomida har ikki davlat bir qator ikki tomonlama shartnomalarni imzolaganlar, masalan, ikki davlat oʻrtasida siyosiy vakolatxona tashkil etish toʻgʻrisidagi bitim (bu Afgʻoniston va Gretsiya oʻrtasidagi doʻstona munosabatlar va ikki tomonlama hamkorlikni kengaytirish uchun yanada imkoniyatlar yaratgan). Har yili Gretsiya afgʻon talabalariga arxeologiya va minalardan tozalash boʻyicha oʻqitish uchun stipendiyalar ajratadi.

Afg‘onistondagi urush 2001-yilda boshlanganidan beri afg‘onlarning Gretsiyaga ko‘chishi ortgan. Afgʻonistondagi vaziyat yomonlashgani sababli, minglab afgʻon qochqinlari Gretsiyaga kirib, boshpana soʻragan, biroq Gretsiyadagi muhojirlarning aksariyati boshqa Yevropa davlatlariga oʻtmoqda. 2016-yilda Gretsiyada taxminan 10 000-15 000 afgʻon istiqomat qilgan, ularning aksariyati vaqtinchalik boshpana hujjatlariga ega. Diavata qochqinlar lageri kabi qochqinlar lagerlarida va butun mamlakat boʻylab boshqa joylarda istiqomat qilgan. Taxminan 2000 afgʻon Gretsiyada qoʻnim topgan va istiqomat qilmoqda, ularning aksariyati Afinada joylashgan.

• Afgʻonistonning Afinada elchixonasi bor.
• Gretsiya Afgʻoniston bilan aloqalarini Pokistonning Islomobod shahridagi elchixonasidan olib boradi.

• Gretsiya Tashqi ishlar vazirligi Afgʻoniston bilan munosabatlar haqida