Рубенс, Питер Пауль

Рубенстиң уран чүүлүнүң салгалында 3000 хире чуруктар бар. Оларның хөй кезиинн өөреникчилери болгаш кады ажылдап чораан өңнүктери-биле кады кылган, чүгле бодунга хамааржыр чуруктарның саны 1403 деп турар.

Рубенстиң уран чүүлү — брейгелев реализминиң чаңчылдары-биле венециан школаның чедиишкиннерин дыка таптыг каттыштырганындан үнген чүүл болуп турар. Рубенс колдуу шажынчы уран чурулгага мергежип турган, тоолчургу чугаалар, мифтер сюжеттери, портреттер, пейзажтар чуруп турган.

Питер Пауль Рубенс (диалектизинде адаары «Петер Паувел Рюббенс») сайгарлыкчы болгаш ус-дарган өг-бүледен үнген. Ачазының-даа, авазының-даа талазындан аймактары дыка бай улус чораан, ынчалза-даа культура болгаш уран чүүлге сонуургал шуут чок улус чораан.

Кёльнге Питер Рубенстиң ачазы ажы-төлүн Ыдыктыг Библияга чаңчыктырып, латин болгаш француз дылдар өөредип турган. Ынчалза-даа удатпаанда 1587 чылда лихорадкадан ол чок болган. Ынчан берге өг-бүлезинге берге үелер келген. 10 харлыг Питер иезуит школаже өөредип киирип каан. Аңаа ооң лингвистика талазынга улуг сонуургалы одунган, төрээн нидерланд дылындан өске латин, француз база итальян дылдарга хостуг номчуур, бижиир база чугаалаар турган, оон аңгыда немец, испан болгаш англи дылдарны база аңгы-аңгы деңнелге билир турган.

Питер бичиизинден тура дыка эки эртем чедип алган.Улуг сонуургалды гуманитарлыг эртемнерге көргүзүп, грек дыл өөренип турган. 1590 чылда Питерниң угбазы өгленип алырда хөй өнчү хереглээш, өг-бүлениң арткан акшазын алгаш барганы-биле, өөредилгезин доозар ужурга таварышткан. Амыдыраар акша ажылдаар ужурга таварышкан, 13 харлыг Рубенс Питер ажылдап эгелээн.

Бир чыл ажыг ажылдааш, Рубенс авазынга уран чурулгага өөренирим ол-дур деп шиитпирлиг чугаалаан. Ынчалдыр Рубенс аңгы-аңгы уран чурукчуларга өөренип эгелээн.

Эгеки арга-мергежилди алгаш, 1595 чылда Рубенс ол үениң эң сураглыг уран чурукчузу Отто ван Веенниң (Вениус) мастерскаязынче шилчип алган. Рубенс ооң өөреникчизи кылдыр 23 харлыынга чедир турган, чогум хостуг чурукчу деп шынзылганы 21 харлыында-ла алган.

Улаштыр өөренир дээрге, төлептиг мастерлер чүгле Италияга турган, ынчангаш Париж таварып, Венецияга чедип келген. Италияга келген дораан Герцог Мантуи деп кижи-биле найыралдажып алган, ынчалдыр 23 харлыг Рубенс Мантуан өргээге акша шалыңныг, бедик социал туруштуг ажыл тып алган.

Рубенс чаа улус-биле таныжар салым-чаяанныг турган. Аңаа ажылдап туррар үезинде дыка хөй Италияның бажында улус-биле таныжып-билчип алган. Оларның чагыгларын күүседип турган.

Герцогтуң даалгазы-биле 1603 чылда Испанияның хаанынга белектер чедирери биле ынаар чорупкан. Аңаа баргаш, испан коллекционерлерде бар чуруктарны хоолгалап турган.

Испанияга найыралдажып алганы Герцог Лерма Рубенске испан өргээниң чурукчузу бооп ажылдаарын саналдаан, ынчалзажок Рубенс оон ойталаан. 1604 чылдың эгезинде дедир Мантуяже чанып келген.

1605 чылга чедир Рубенс Мантуяга турган. 1605 чылдың төнчүзүнде Питер Пауль Римче көже берген.

Рубенстиң Италияга чураан ажылдарын шинчилекчилер ам-даа бышпаан ажылдар кылдыр көөр. Оларның колдуу өске сураглыг ажылдарның хоолгалары болуп турган.

Римден дедир Антверпенче 1608 чылда чанып чорупкан. Ол чылдың ноябрь 14-те авазы чок болган. Аңаа муңгарааш, 1609 чылдың январьга чедир хурээге үнмейн чааскаан турупкан. Ооң соонда 1622 чылга чедир чуртунуң аңгы-аңгы бедик дужаалдыг болгаш бай-шыдалдыг улузунуң өргээлеринге ажылдап чораан .

Өг-бүлези

Рубенс хууда чуртталгазынга хамаарыштыр дыка чажыт чурттап чораан. Ооң өөнүң ишти, уруг-дарыы-биле чагаалажыы-даа артпаан.

1609 чылдың октябрь 8-те Изабелла Брант-биле өгленген, олар үш ажы-төлдүг болган. Бир дугаар уруу 1611 чылда төрүттүнгеш, аарааш 12 харлыында чок болган. Ортун оглу Альберт 1616 чылда төрүттүнген. Бичии оглу — Никлас Рубенс — 1618 чылда төрүттүнген.

1630 чылда баштайгы кадайы чок болган соонда элээн болганда Рубенс ийи дугаар өгленип алган.

Рубенс ынчан 53 харлыг турган, а кадайы Елена Фоурмен — 16.

Елена Фоурмен-биле өгленген соонда ооң чуртталгазы дыка өскерилген. 10 чыл чурттааш, олар 5 ажы-төлдүг болганнар. Эң бичии уруу ачазы чок болган соонда 8 ай болганда төрүттүнген.

1635 чылда подагразы аартап бар-ла чыткан. 1638 чылда приступтаан соонда, ооң оң холу шимчевестей берген, ынчан ол чуруур аргазы чок апарган. 1640 чылдың май 30-де чүрээ турупкан.