Kana ka knlbangan na o 1,030,700 sq km（hangan na o Tg29） (knlbanga dxgal o 1,030,700 sq km, knlbangan qsiya o 0 sq km). Kana ka sejiqun o niqan 3,677,293 hiyi. Gaga Nouakchott ka pusu alang paru, jiyax 28 idas 11 ka jiyax skrayan klwaan. Manu ka dxgal Mauritania ga wada sugan 38.50% ka dxgal qpahan, 0.20% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 61.30% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Mohamed Ould Abdel Aziz, pnaah hngkawas2009 idas 8 jiyax 5pnrajing kmlawa klwaan.

 

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

Mawritaniya(茅利塔尼亞)

Mawritaniya Isuran Konghukuo ge, kingal Sife knlangan Alapo. Mslutuc dheran di Aarciriya, Sisahara, Mari, Sayneciyaar.

Ri-su (Pntasan  ndaan) (歷史)

Seediq knlangan nii, mnugeela meniq na Luwan Seediq Muqalux Pafuar, mheti meyah mtheruy dheran tgdaya na ge, Seediq Pefe Popoar. Knkawas  44, ngalan Ruomatikuo Singsung. 7 suci yahan ptgsaan Isuranciyaw na seediq Alapo. 10 suci, kana hari ka ddheran sqlhangan na Pefe Mlapito Wangcaw. Bobo 12 suci dheran tghunac na Mawritaniya splutuc ngalan Uwaysung na Mari daka Sanghaytikuo. Prdingan 15 suci,  mgeela, mptbukuy ka ngalang Cumingti na Putawya, Ingkuo. Knkawas 1912  wada mgcumingti na Fakuo;  knkawas 1920 ngalan Fasu  Sifeco ka tikuh na dungal ; knkawas 1957  mangal knlangan pnckaan Cucu Konghokuo; knkawas 1958, mangal kingal Faransi Kongtongti Cucu Konghukuo; knkawas 1960 idas 11 ali 28  pgkela mtburux, pryuxan ngayan Mawritaniya  Isuranciyaw  Knghokuo, ma malix Kongtongti. Bobo tnburux, eguw ka ndaan cungpen.

Cung-cu (政治)

Pooda Tuwotangcu mgeela ka mtburux. Sqlhangan Tataho ciida,  pooda Itangcu,  bobo na anu wada pcyukan ndaan Sisahara. Knkawas 1978, sqalhangan supi, lixan kana ka Cungtang. Knkawas 1991 idas 8, Congtong Taya pgkela Cungtangfa, prading pooda Tuotangcu. Knkawas 2005 idas 8, bobo Waar Cungpen, peeyah kari rhahan kana ka Tangcin. Isuranciyaw meniq Mawritaniya Sufaticu, paru ba beyax na knkana ka ddaun.

Ti-ri ( Pkdkilan) (地理)

Msngahu Tasiyang ka tguiril, ma msterung dheran Mari ka tgnarac. Tghunac mgqayu Sayneciyaar. Tgdaya mslutuc dheran nMawriniya Fakuo cumingti. Knuglahang dheran 103 wan 0700  km². Knkawas 1988  pgkela 12 nmi  ngalan gnyusan rcilung, ma  200 nmi ka nCingcici Suweyi. Kana dheran knlangan mdeka ka dheran Nrano Sahara. Kingal ba tguiril thunac ka qlliyan Yayung Sayneciyaar daka kana ruru ppyahan qqliyan knkkawas.

Karac naro jotay. Mnddengo kntlexan, pntnaun smepu  kntleetu duidas dehuk sosu  20 tu. Idas 3- 4 ka sbhuran bgihur bnaquy, naqah ba skdesun. Qnyexan kndalax tghunac mquri tgdaya meelih. Tgnarac daka quri dheran tgdaya, anu ango ba ka qnyexan, uka ba tntikuh ka qsiya bobo dheran. Qnyexan knkkawa mgtruma 100－50 mm. Dheran ayus tgiril thunac quri Yayung Sayneciyaar hii, qnyexan mpdehuk 400 mm, kkdkilan ba ssperiq.

 

 

Sing-cung ci-hwa (Gnyusa Dheran Sqlahang) (行政劃區)

Cing-ci (ppyahan) (經濟)

Ngalan kesun knchdilan mqrinuc knlangan na Gingko. Anu dnngeyan ba kkarac, stabu tnbugan ka ppyahan tikuh sphuma. Wana naq kyyayung Sayneciyaar daka Samo Rico ka dheran sqeepah tikuh. Pnyahan ge, baso, yecaw, beras pae ma srqemu. Pae ka ngngalan sktengi ppuqun na seediq Mawritaniya. Anu ango ka dheran sphuma, ini baka ka ppuqun daha nanaq, asi ka gntange speeyah knlangal icil.

Knriyan tekuwang ka ngngalan stkeyan knlangan ka icil. Pnyahan knlangan icil mdeka ngngalan na knlangan. Ani si kndalax knkawas 1980, meelih ka nngalan, meelih ka sbari hbangan, spoosa knlangan ici tekuwang knkkawas hridan meelih. Qaan ka nngalan pndaan knklangan qqcurux, mrriyung mrana ka pnyahan. Knkawas 1995, pnoda knklangal iicil nngalan qqcurux Mawritaniya 57%, wada rmirih ppyahan na ka Mawritaniya.

Ango ppyahan malan naqah karac, uka ba pnkrana ppyahan na ka Mawritaniya. Spegan sptena ka sntkeyan na seediq knlangan, wano naq 400 meyen. Knkawas 1980, msnegul ango ka pnyahan sntkeyan knlangan nicil duri. Mnddengu karac, naqah ndaan pnoda Cingci cungco, anaq kneegu sposa hbangan ppyahan na knlangan, 36% ka Ssungcan Mawo. Spegan kana kndkilan pnyahan, 2% bale. Malan knkana knbrexan, ma knteetu mrana. Betaq knkawas 1995, wada dehuk 25 yi meyen.

Knkawas 1996, snpega ngngalan pnyahan na Mawritaniya, maha hari 3 yi 2900 wan meyen. Snliqan ge 2 yi 6500 wan meyen. brigan knprana 4.7%, uka qpahan seediq dehuk 23%. Mdudul paru ka Cingci Weci nii. Sehu Mawritaniya di Gingko Klangan, Kuoci Huopi Cicing, kana mpdayo knklangan, mangal msuupu Cingci Caycung Cungco. Ngalan pkseesu kana so ppyahan,  skputo ka ali, speerih ka sseeliq sbege; pghetur oda gnbbaruy, ma pkranun ka ngngalan bbrigan. Spkrana ka pnqlhangan pnyahan, speepux ka pnkrana hbangan knbrexan, pqbiciq dndilan n aka kana sbaruy.

Jen-ko (Hei Seediq ) (人口)

Niqal mnsngari ndaan Nuricutu ka Mawritaniya duri.  nRudan daha ge seediq Arapo Moar – kuwecu ka dheya.

Msdaling 336 wan(Snpegan knlangan 2012), pstnaun smepu knuudus seediq ge, 61 knkawas.(Snpegan knkawas 2011). Pnluwan seediq, 40% ge, seediq Paymoar(nLutuc Alapo- kingal dara Popoar, nseediq Kawciyasuo,  knklegan nTiconghay). Niqal ka seediq Hemoar(Seediq Halating Gaya pskari nrudan Alapo), ma pg30% di seediq mqalux Feco. Pndungus Luwan Tukulocu, Poarcu, Suonikocu, Uolofucu ma Panpalacu.

Spooda pnklaan knkawas 1991 idas 7 ali 20, Bgurah pnGaya, snhei Isuran Ciyaw ka knlangan(99.1%  ka seediq Musuring). Srengo kari knlangan ge, kari Alapo. Fayui ka leexan daha srengo kari. Niqal ka kari srengo Luwan Seediq  duri, kari Hasang, Pulaar, Suoniko ma Woruofu. Mkela qmita pnatis seediq ge 37%. Rseno knlangan mangal 50% , mmqedil wano naq26% . Mnuuyes Kuocong dehuk 75% , ma meniq alang pparu so Sotu Nokosaw, tguiril tdaya Nowatipu(Nouadhibou), ma dheran kyyayung Sayneciyaar.

Niqal 25% ka meniq pkdesun seediq mtabu duri. Anu mttilux mnddengu ka karac, ini tbleyaq skuudus ka pkdkilan daha.

Gaya ( Wun-hwa ) (文化)

Seediq Moar ge kingal pusu luwan nMawritaniya. Saan seno na mqqedil ge bubu ka pngalan kari. Ini psbaang ka tama. Smkuxul weewa ginu ka riso de, maadis ssbege musa sapah weewa ka bubu, musa smrai. Smruwa bubu weewa di ge, mhedu kari. Msterung ciida, mlukus ribun bgurah paru mbhege,ma anaq so mblawa, ma qriyan galiq mbhege qnedis 3 m, slabu tunux na na riso. Weewa de, splukus rako mdayang ribur, ma malan kingal mntena rako ribun sqiri nduyung sqiri lbuwan tunux na. Bobo mhedu mnsterung, msuupu meniq kingal knpitu gdregan, ma msaanak musa naq sapah naq rudan daha. Bobo daha idas, msuupu meniq daha idas dungal, ma mswae dungal.

So nii mkdaha knkawas, kika madis kana dadan ma dangi na ka riso, madis daha mkobu dapa mquri sapah na weewa, musa snterung heya desun daha sapah ka mqedil. Kndalax ciida ini ba pswae di. Cbeyo, maxal ba mangari knkawas ka weewa de, psaan seno di. Bobo mnsterung, ini pkpiya ali musa sapah naq rudan na ka weewa, ma srengo bubu na ka kana ndaan. Sblequn tmgesa bubu na ka heya. Bobo mkdaha knkawas, mqedil ba bale ka weewa, ki nii ka mhedu pnswae daha ka msqedil di.

Sqita knbtunux mmqedil na seediq Moar ge, qtehur hwinuk, puto nduyung, mkobu puyaq, ma knkere paru ka nunuh. Mqedidil qtehur ge, ppyahan kana knmalu ma hhbangan mesa ka dungus na. mangal mqedil ka riso, hmrinas qnthuran na ka mqedil ge, paru ba ka ngngalan na smmesung mmaangal. Kana ka dadan kndalax mtheya meeyah qmita hnyegan na weewa peni. Stlaman  pprngagan di bubu na weewa ka mpqtehur hnyegan nii. Weewa meniq sapah kntngiyan, kndalax knkawas mpity, ma mmsepac, aliali spiimah beyuq nunuh miric. Sqdiyan ppuqun niqal cufang, ini psai mkkesa kana ooda ngnganguc, ma sblequn rmicuh abura mqedil spgagun dah aka hei na. Weewa so ka meniq sapah mqrinuc hari de, spiimah daha knkana beyuq nunuh na dapa mkobu tudu bukuy. Ma ngalan hi ka lukus, aliali spdoruy bnaquy mhenuk, spdheriq so mkobu meebun heni daha, wano naq sqita hei uxe spqita so bbuuc ka hei.

Pnyahan pnatas (參考資料)

• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• https://www.duhoctrungquoc.vn/wiki/zh/%E6%AF%9B%E9%87%8C%E5%A1%94%E5%B0%BC%E4%BA%9A(參考自中文維基百科)
• Hlidan na Aking (黃美玉)