Шайтон

Шайтон дар луғат ҳамчун сифати омм барои ҳар фарди саркаш, туғёнгар ва маншаи шар аз инсу ҷин ва ҳайвон корбурд мешавад ва ба унвони исми хос ба Иблис ва зуррияи вай итлоқ мегардад.

Иб­лис бино ба фармудаи Қуръон гурӯҳ ва тоифае аз ҷинҳо аст ва ҳеч гоҳе аз фаришта­гон набудааст. Ҷинҳо, ки шайтон тоифае аз онҳо мебошад, аз оташ (7: 12; 55: 15) ва фариштагон аз нур офарида шудаанд (Саҳеҳи Мус­лим, 7420 (2996)-60), фариштагон наслу зуррия надоранд ва ба нару мода ҷудо намешаванд, вале ҷинҳо ва шаётин наслу зуррия ва ба мисли дигар ҷонварон зоду валад доранд (Сураи Каҳф, 18: 50). Фариштагон бар асоси насс (далел)-и қуръонӣ аз гуноҳ пок мебошанд ва ҳаргиз аз амрҳои Худованд нофармонӣ намекунанд (Сураи Таҳрим, 66: 6), дар ҳоле ки Иблис аз итоати амри Худованд сар боззада.

Иблис

Иблис – падар ва сарҳалқаи насли шаётин то пеш аз офарида шудани Одам аз бошандагони осмонҳо ва дар байни фариштагон буд, вале асли хил­қати онҳо аз ҳам фарқ мекард ва дар ин бора, ки вай чӣ гуна дар байни фариштагон мақом гирифт ва ҳамроҳи онҳо ба саҷдаи Одам амр шуд, ривояти саҳеҳе дар даст нест. Чун Худованд Одамро офарид ва фариштагонро ба саҷдаи вай амр кард, ҳама саҷда карданд, ба ҷуз Иблис, ки аз амри Парвардгор сар печид, худро аз Одам бартар дид ва ба ин фармони Худо эътироз кард (Бақара, 2: 34; Аъроф, 7: 11; Ҳиҷр, 15: 31, 32; Исро, 17: 61; Каҳф, 18: 50; Тоҳо, 20: 116; Шуъаро, 26: 95; Сабаъ, 34: 20; Сод, 38: 74, 75). Ин ҷо буд, ки Худо вайро аз даргоҳаш ронда кард (Ҳиҷр, 15: 34; Сод, 38: 77) ва пас аз он бо лақаби Раҷим – рондашуда машҳур гардид. Шайтон вақте аз даргоҳи Худованд ба сабаби Одам ронда шуд, кинаи ӯро дар дил гирифт ва савганд ёд кард, ки Парвардгоро, ба сабаби он ки маро ба бероҳ бурдӣ, барояшон (фарзандони Одам) дар (рӯи) замин зинат хоҳам дод ва ҳамаи онҳоро ба бероҳ хоҳам кашид, магар бандагони мухласи Туро (Ҳиҷр, 15: 39-40), бубин инеро, ки бар ман каромат ва бартарӣ бахшидаӣ, агар (кори) маро то рӯзи қиёмат ба таъхир вндозӣ, ба насли вай бархурд ва онҳоро аз роҳ хоҳам зад, магар каме аз онҳоро (Исро, 17: 62). Парвардгоро, пас маро то рӯзе, ки барангехта мешаванд, муҳлат бидеҳ! (Ҳиҷр, 15: 36; Сод, 38: 79) ва Худо ин хостаи ӯро иҷобат кард ва фармуд: Ту ҳатман то рӯзи вақти маълум аз муҳлатдодашудагонӣ! (Ҳиҷр, 15: 37-38; Сод, 38: 80-81).