బుధనీలకంఠ ఆలయం

ఇది మహావిష్ణువుకు అంకితం చేయబడిన హిందువుల పవిత్ర ఆలయం. ఈ దేవాలయం ఖాట్మండు లోయకు ఉత్తరాన ఉన్న శివపురి కొండకు దిగువన ఉంది. మహావిష్ణువు పెద్ద శేషనాగుపై శయనిస్తూ ఉన్న విగ్రహం ఇక్కడ కొలువుదీరి ఉంటుంది. బుధనీలకంఠ ఆలయ ప్రధాన విగ్రహం నేపాల్‌లో అతిపెద్ద రాతి శిల్పంగా పరిగణించబడుతుంది.

బుధనీలకంఠ ఆలయం
बुढानिलकण्ठ मन्दिर
భౌగోళికం
దేశం	నేపాల్
రాష్ట్రం	బగ్మాతి
జిల్లా	ఖాట్మాండు
స్థలం	బుధనీలకంఠ

నారాయణ్‌తన్ ఆలయం అని కూడా పిలువబడే బౌద్ధ దేవాలయం ఖాట్మండులో ఉంది. ఈ ఆలయానికి బుధనీలకంఠ అని పేరు ఉన్నప్పటికీ, దాని పేరు బుద్ధుని నుండి రాలేదు. బుధనీలకంఠ అనగా "పురాతన నీలి గొంతు" అని అర్థం. ఈ విగ్రహం బ్రహ్మ, శివుడితో పాటు త్రిమూర్తులలో' ఒకరిగా పరిగణించబడే విష్ణువును సూచిస్తుంది.

ఈ ఆలయ ప్రధాన విగ్రహం బ్లాక్ బసాల్ట్ బ్లాక్ తో చెక్కబడిన ఒకే ఒక్క నల్ల రాతి నిర్మాణం. ఈ విగ్రహం 5 మీటర్ల వెడల్పు (సుమారు 16.4 అడుగులు), 13 మీటర్ల (42.65 అడుగులు) పొడవు ఉన్న నీటి కొలను మధ్యలో ఉంచబడింది. ఇక్కడి విష్ణువు విశ్వ సర్పమైన శేష నాగు పై పడుకుని ఉంటాడు. అతను తన నాలుగు చేతులలో సుదర్శన చక్రం, గద, శంఖం, రత్నాన్ని కలిగి ఉంటాడు. అతని ముఖం అనేక కీర్తిముఖ చిత్రాలతో చెక్కబడిన కిరీటంతో బాగా అలంకరించబడి ఉంటుంది. ఈ విగ్రహాన్ని వెండి కిరీటంతో అలంకరించారు. ఈ ఆలయం అక్కడి హిందువులకు పవిత్రమైన ప్రదేశంగా పరిగణించబడుతుంది, అయితే నేపాల్‌లో మత సామరస్యానికి అద్భుతమైన ఉదాహరణగా బౌద్ధులు కూడా అంతే బాగా ఈ ఆలయాన్ని పూజిస్తారు.

ఒక కథ ప్రకారం, ఒక రైతు, అతని భార్యతో కలిసి ఒకసారి పొలాన్ని దున్నుతున్నప్పుడు భూమిలో ఉన్న ఒక బొమ్మను నాగలి తాకింది, దాంతో ఆ బీమా నుండి భూమిలోకి రక్తం కారటం ప్రారంభమైంది. ఇది బుధనీలకంఠ పోగొట్టుకున్న రూపంగా మారింది, దానిని తిరిగి మళ్ళీ ప్రస్తుత స్థానంలో ఉంచారు.

లిచ్ఛవి రాజు భీమార్జున దేవ్ ఆధ్వర్యంలో ఖాట్మండు లోయను నియంత్రించిన ఏడవ శతాబ్దపు చక్రవర్తి విష్ణు గుప్త పాలనలో ఈ విగ్రహం చెక్కబడి ఖాట్మండులోని ప్రస్తుత స్థానానికి తీసుకురాబడిందని మరొక పురాణం పేర్కొంది.

బుధకంఠ విగ్రహం కొలనులో తేలుతుందని చాలా సంవత్సరాలుగా సూచించబడింది. నిజానికి, 1957లో శాస్త్రీయ దృఢత్వానికి పరిమిత ప్రాప్యత దావాను నిర్ధారించడంలో లేదా తిరస్కరించడంలో విఫలమైంది. అయితే విగ్రహంలోని ఒక చిన్న చిప్ అది సిలికా-ఆధారిత రాయి అని నిర్ధారించింది కానీ లావా రాతితో సమానమైన తక్కువ సాంద్రతతో ఉంది.

తేలియాడే విగ్రహం ఇప్పటికీ ఆకర్షణీయంగా ఉంది. దాని భౌతిక స్వభావాన్ని అధ్యయనం చేయడానికి ప్రత్యేక అధ్యయన బృందం ఏర్పాటు చేశారు.

హిందువుల క్యాలెండర్ ప్రకారం కార్తీక మాసం (అక్టోబర్-నవంబర్) పదకొండవ రోజున హరిబోంధిని ఏకాదశి మేళా జరిగే ప్రదేశంగా బుధనీలకంఠ ఆలయం గుర్తింపు పొందింది. వేలాది మంది యాత్రికులు ఈ మేళాకు హాజరవుతారు, విష్ణువు తన సుదీర్ఘ నిద్ర నుండి మేల్కొన్న సందర్బంగా ఈ పండుగ జరువుకుంటారని ప్రజల నమ్మకం. ఈ ఉత్సవమే ఇక్కడి ప్రధాన పండుగ.

రాజు ప్రతాప్ మల్లా (1641–1674)కి భవిష్యత్తు పై దృష్టి ఉందని ఒక పురాణం చెబుతోంది. ఇతను నేపాల్ రాజులు బుధనీలకంఠ ఆలయాన్ని సందర్శిస్తే చనిపోతారని నమ్మాడు. రాజు ప్రతాప్ మల్లా తర్వాత నేపాలీ చక్రవర్తులు భవిష్యవాణికి భయపడి ఎప్పుడూ ఆలయాన్ని సందర్శించలేదు.