Biologijŏ Krōlestwo: Kategoryjŏ systymatycznŏ

Tradycyjnie, ôd czasōw Carla von Linné krōlestwo było uwŏżane za kategoryjõ systymatycznego nojwyższego gradusa. Pod kōniec XX stoleciŏ systematycy wkludziyli wyższõ ôd krōlestwa kategoryjõ nazywanõ dōmynōm, nadkrōlestwem abo cysŏrstwym. W nomenklaturze botanicznyj i zoologicznyj sztalowanych bez Miyndzynŏrodowe Kodeksy Nomenklatury Botanicznyj i Zoologicznyj krōlestwo durch je uznŏwane za kategoryjõ nojwyższego gradusa. Podkategoryjōm krōlestwa je podkrōlestwo (subregnum). Za to pasowany czasym termin nadkrōlestwo (superregnum), choć formalnie nŏleżny, używany je w gradusie nojwyższyj kategoryje systymatycznyj dōmyny abo cysŏrstwa.

Szwedzki biolog Carl von Linné tajlowoł świat ôżywiōny na dwa krōlestwa, kere nazwoł Regnum Animale (zwjyrzynta) i Regnum Vegetabile (rośliny). Świat nieożywiony zaliczōł do trzecigo krōlestwa – Regnum Lapideum (minerały). W 1866 Ernst Haeckel wkludziōł krōlestwo Protista. Straciōł ôrganizmōw na trzi krōlestwa bōł pasowany do drugij chyty XX stoleciŏ.

W 1969 roku Robert Whittaker zapropōnowoł nowõ kōncepcyjõ klasyfikacyje ôrganizmōw, w keryj wymiyniōł piyńć krōlestw:

• Monera – ôbyjmujōnce wszyjske prokarionty
• Protista – protisty
• Animalia – zwjyrzynta
• Plantae – rośliny
• Fungi – grziby

Thomas Cavalier-Smith je autorym kōncepcyje dzielynia ôrganizmōw na szejś (przōdzi ôziym) krōlestw, zgrupowanych w dwōch cysŏrstwach (ang. empire). Cavalier-Smith przidoł – do piyńciu dotynczŏs akceptowanych (bakteryje, protisty, grziby, rośliny jak tyż zwjyrzynta) – krōlestwo Chromista.

Położynie krōlestwa i podkrōlestwa w hierarchiji taksōnōmicznyj wyglōndŏ dalij pokŏzano:

• dōmyna (tyż cysŏrstwo abo nadkrōlestwo)
  • krōlestwo (regnum)
    • podkrōlestwo (subregnum)
      • hōrma (divisio) dlŏ roślin abo zorta (phylum) dlŏ zwjyrzynt

• Taksōnōmijŏ roślin
• Taksōnōmijŏ zwiyrzōnt
• Strōm Życiŏ