Paulo Reglus Neves Freire (19 shtator 1921 - 2 maj 1997) ishte një arsimtar dhe filozof brazilian, përfaqësuesi kryesor i pedagogjisë kritike.
Ai njihet më së shumti për kryeveprën e tij me ndikim të konsiderueshëm Pedagogjia e të shtypurve, e cila përgjithësisht konsiderohet si njëra nga veprat themelorë të lëvizjes së pedagogjisë kritike.
Freire u lind më 19 shtator 1921 në një familje të klasës së mesme në Recife, kryeqyteti i shtetit verilindor brazilian të Pernambuco. Ai u njoh me varfërinë dhe urinë që në moshë të re si rezultat i Depresionit të Madh. Më 1931, familja e tij u transferua në qytetin më të përballueshëm të Jaboatão dos Guararapes, 18 km në perëndim të Recife. Babai i tij vdiq më 31 tetor 1934.
Gjatë fëmijërisë dhe adoleshencës jeta shoqërore e Freires sillej rreth lojës së futbollit me fëmijët e tjerë të varfër, nga të cilët ai pretendon se ka mësuar shumë gjëra të rëndësishme. Këto përvoja do të krijonin shqetësimet e tij për të varfërit dhe do të ndihmonin në ndërtimin e këndvështrimit të tij të veçantë pedagogjik dhe arsimor. Freire deklaroi se varfëria dhe uria ndikuan rëndë në aftësinë e tij për të mësuar. Këto përvoja ndikuan në vendimin e tij për t'ia kushtuar jetën e tij përmirësimit të jetës së të varfërve: "Nuk kuptoja asgjë për shkak të urisë sime. Nuk isha memec. Nuk ishte mungesa e interesit. Gjendja ime shoqërore nuk më lejoi të kisha një arsim. Përvoja më tregoi edhe një herë marrëdhënien midis klasës shoqërore dhe njohurive". Përfundimisht, fatkeqësitë e familjes së tij u tejkaluan dhe perspektiva e tij u përmirësua.
Freire u regjistrua në shkollën e drejtësisë në Universitetin e Recifes në vitin 1943. Ai gjithashtu studioi filozofinë, më konkretisht fenomenologjinë dhe psikologjinë e gjuhës. Megjithëse u pranua në avokaturën ligjore, ai kurrë nuk e praktikoi avokatrën dhe në vend të kësaj punoi si mësuesportugez ishkollës sëmesme. Më 1944, ai u martua me Elza Maia Costa de Oliveira, një mësuese tjetër dhe që dy punuan së bashku në çështjet arsimore dhe patën pesë fëmijë.
Në vitin 1946, Freire u emërua drejtor i Departamentit të Arsimit dhe Kulturës në Pernambuco. Duke punuar kryesisht midis të varfërve analfabetë, Freire filloi të zhvillojë një praktikë arsimore që do të kishte një ndikim në lëvizjen e teologjisë çlirimtare të viteve 1970. Në vitet 1940 në Brazil, shkrim-leximi ishte një kërkesë për të votuar në zgjedhjet presidenciale .
Grushti shteti në Brazilin e vitit 1964 i dha fund përpjekjes së shkrim-leximit të Freire, pasi junta ushtarake në pushtet nuk e aprovoi atë. Freire u burgos më pas si tradhtar për 70 ditë. Pas një internimi të shkurtër në Bolivi, Freire punoi në Kili për pesë vjet për Lëvizjen e Reformës Agrare të Krishterë Demokratikë dhe Organizatën e Kombeve të Bashkuara përUshqimin dhe Bujqësinë . Në vitin 1967, Freire botoi librin e tij të parë, Edukimi si praktikë e lirisë . Ai e vazhdoi atë me veprën e tij më të famshme, kryeveprën e tij Pedagogjia e të shtypurve, botuar për herë të parë në vitin 1968.
Pas një pritje pozitive ndërkombëtare të veprës së tij, Freires iu ofrua pozita e profesorit vizitues në Universitetin e Harvardit në vitin 1969. Vitin tjetër, Pedagogjia e të shtypurve u botua në spanjisht dhe anglisht, duke zgjeruar shumë shtrirjen e saj. Për shkak të mosmarrëveshjeve politike midis Freire, një socialisti të krishterë dhe qeverive të njëpasnjëshme të krahut të djathtë autoritar të Brazilit, libri në Brazil nuk u botua deri në vitin 1974, kur, duke filluar me presidencën e Ernesto Geisel, junta ushtarake filloi një proces të ngadaltë dhe të kontrolluar të liberalizimit politik.
Pas një viti në Kembrixh, Masaçusets, Freire u transferua në Gjenevë për të punuar si një këshilltar arsimi special në Këshillin Botëror të Kishave. Gjatë kësaj kohe Freire veproi si këshilltar për reformën në arsim në disa ish- koloni portugeze në Afrikë, veçanërisht Guinea-Bissau dhe Mozambik.
Në vitin 1979, ai vizitoi për herë të parë Brazilin pas më shumë se një dekade mërgimi, duke u zhvendosur përfundimisht në vitin 1980. Freire u bashkua me Partinë e Punëtorëve (PT) në São Paulo duke vepruar si mbikëqyrës i projektit të arsimimit të të rriturve nga viti 1980 deri në vitin 1986. Kur Partia e Punëtorëve fitoi zgjedhjet për kryetar bashkie të São Paulo në vitin 1988, Freire u emërua sekretar komunal i arsimit.
Freire vdiq nga dështimi i zemrës më 2 maj 1997 në São Paulo.
Çmime dhe nderime
Çmimi i Zhvillimit Ndërkombëtar King Baudouin 1980: Paulo Freire ishte personaliteti i parë që mori këtë çmim. Ai u propozua nga Dr. Mathew Zachariah, profesor i pedagogjisë në Universitetin e Calgaryt.
Çmimi për edukatorë të shquar të krishterë, së bashku me gruan e tij Elza
Çmimi i UNESCO-s për Arsimin për Paqe 1986
Doktoratë Nderi, Universiteti i Nebraskës në Omaha, 1996, së bashku me Augusto Boal, gjatë qëndrimit të tyre në Konferencën e Dytë të Teatrit dhe Pedagogjisë së të Shtypurve në Omaha.
Një shkollë e mesme e pavarur publike në Holyoke, Massachusetts është emëruar sipas Freires. Shkolla e Kartës për Drejtësi Sociale Paulo Freire fitoi miratimin e shtetit më 28 shkurt 2012 dhe ishte planifikuar të hapet në vjeshtën e vitit 2012.
Diplomë Nderi nga Universiteti i Claremontit, 1992
Doktoratë Nderi nga Universiteti i Hapur (Open University), 1973
Hall of Fame e Arsimit Ndërkombëtar dhe Arsimit për të Rriturit, 2008
Diplomë Nderi nga Universiteti i Illinoisit në Çikago, 1993.
Veprat
Freire shkroi dhe bashkëshkroi mbi 20 libra mbi arsimin, pedagogjinë dhe temat tjera të ndërlidhura.
Mann, Bernhard, The Pedagogical and Political Concepts of Mahatma Gandhi and Paulo Freire. In: Claußen, B. (Ed.) International Studies in Political Socialization and ion. Bd. 8. Hamburg 1996. ISBN;3-926952-97-0
Kincheloe, Joe L. (2008). Critical Pedagogy. 2nd Ed. New York: Peter Lang.
Coben, Diana (1998), Radical heroes.Gramsci, Freire and the Politics of Adult Education, New York: Garland Press.
Darder, Antonia (2002), Reinventing Paulo Freire: A Pedagogy of Love, Boulder: Westview.
Darder, Antonia (2015), Freire & Education, New York: Routledge.
Darder, Antonia (2017), Reinventing Paulo Freire: A Pedagogy of Love (2nd edition), New York: Routledge.
Elias, John (1994), Paulo Freire: Pedagogue of Liberation, Florida: Krieger.
Ernest, Paul; Greer, Brian; Sriraman,Bharath(eds.), "Critical Issues in Mathematics Education", The Mathematics Enthusiast: Monograph Series in Mathematics Education, Information Age Publishing; Charolotte, NC,
Freire, Nita. Vittoria, Paolo "Dialogue on Paulo Freire". Interamerican Journal of Education for Democracy.Vol. 1. no. 1 RIED-IJED, 2007.
Freire, Paulo (1997) "Mentoring the mentor: a critical dialogue with Paulo Freire", Counterpoints: Studies in the Postmodern Theory of Education, Vol 60, 1997,
Gadotti, Moacir (1994), Reading Paulo Freire.His Life and Work, Albany: SUNY Press.
Gibson, Rich (2004), "The Promethean Literacy." Unpublished dissertation online.
Gottesman, Isaac (2016), The Critical Turn in Education: From Marxist Critique to Poststructuralist Feminism to Critical Theories of Race, New York: Routledge.
Kirkendall, Andrew J (2014) Paulo Freire and the Cold War Politics of Literacy, Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-1-4696-2224-8
McLaren, Peter (2000) Che Guevara, Paulo Freire and the Pedagogy of Revolution, Maryland: Rowman & Littlefield.
McLaren, Peter and Leonard, Peter (eds.) (1993), Paulo Freire: A Critical Encounter, London and New York: Routledge.
McLaren, Peter and Lankshear, Colin (eds.) (1994), Politics of Liberation.Paths from Freire, London and New York: Routledge.
Mayo, Peter (1999), Gramsci, Freire and Adult Education.Possibilities for Transformative Action, London and New York: Zed Books.
Mayo, Peter (2004, 2008), Liberating Praxis.Paulo Freire's Legacy for Radical Education and Politics, Westport, Connecticut: Praeger; Rotterdam and Taipei: Sense.
Morrow, Raymond A. and Torres, Carlos .A. (2002), Reading Freire and Habermas.Critical pedagogy and Transformative Social Change, New York and London: Teachers College Press.
O'Cadiz, Maria del Pilar, Wong, Pia L. and Torres, Carlos A. (1997), Education and Democracy.Paulo Freire, Social Movements and Educational Reform in São Paulo, Boulder: Westview Press.
Roberts, Peter (2000), Education, Literacy, and Humanization Exploring the Work of Paulo Freire, Westport, Connecticut: Bergin & Garvey.
Rossatto, Cesar A. (2005), Engaging Paulo Freire's Pedagogy Of Possibility: From Blind To Transformative Optimism, Lanham: Rowman & Littlefield.
Schugurensky, Daniel (2011). Paulo Freire. London: Continuum.
Sriraman, Bharath (2007), On the origins of social justice: Darwin, Freire, Marx and Vivekananda, The Montana Mathematics Enthusiast, Monograph 1, pp. 1–6, University of Montana Press.
Taylor, Paul V. (1993), The Texts of Paulo Freire, Buckingham: Open University Press.
Torres, Carlos A and Noguera, Pedro (eds.) (2008), Social Justice Education For Teachers.Paulo Freire and the Possible Dream, Rotterdam and Taipei: Sense.
Torres, Carlos A (2014). First Freire: Early writings in Social Justice Education. New York: Teachers College.
Vittoria, Paolo (2016), "Narrating Paulo Freire. Toward a pedagogy of dialogue". London: IEPS publisher.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Paulo Freire, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.