Suez Uáli
Suez uáli teikâ Suez kanava (arabiakielân قناة السويس, Qanā al-Suways) lii 193 km kukkosâš rahtum čäcikiäinu Egyptist Siinai njargâeennâm viestârpeln, mii ovtâstit Koskâmeerâ já Ruopsismeerâ, já iärut Afrik nannaam Aasiast.
Ton peht lii uánihumos mätki Euroopist Aasian.
Suez uáli lii maailm enâmustáá kiävtust leijee merâjotteem kiäinu. Suulân 12% aalmugijkoskâsâš käävpist jotá Suez uáli čoođâ jyehi peeivi.
Historjá
Faarao Senusret III lâi vuosmuš, kii smietâi Ruopsismeerâ já Koskâmeerâ ovtâstittem. Totkeeh láá árvuštâllâm, ete vuosmuu uáli láá kuáivum suulân 1850 oKr. Maid ton uálist lii val lemin puáhtá kavnâđ Suez alda.
Suez uáli olmâ historjá álgá kuittâg tast, ko skammâmáánu 30. peeivi 1854 ranskalâš Ferdinand de Lesseps uážui love Egypt tallaa värikunâgâs Said Paššast huksiiškyettiđ tom. Ferdinand de Lesseps finnodâh Compagnie universelle du canal maritime de Suez algâttij pargo cuáŋuimáánu 25. peeivi 1859. Algâalgâlâš vuávám mield huksim ličij kolgâm pišteđ tuše kuttâ ive, mutâ šoŋŋâduv vädisvuođah, ive 1865 kolera epidemia já pargovyeimi čuolmah tohhii pargo hitásubbon, já huksiimân monnii-uv ohtsis 10 ihheed. Porgemáánust 1869 uáli lâi viijmâg vaalmâš, já tom valdii virgálávt kiävtun skammâmáánu 17. peeivi 1869.
Käldeeh
This article uses material from the Wikipedia Anarâškielâ article Suez uáli, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Sisältö on käytettävissä lisenssillä CC BY-SA 4.0, ellei toisin mainita. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Anarâškielâ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.