2018

Tot lâi 2010-lovo oovcád ihe.

 

 

Uđđâivemáánu

• uđđâivemáánu 28. peeivi – Suomâ presidentvaaljâi vuosmušrieggee. Sauli Niinistö väljejui uđđâsist presidentin čuávuváá kuuđâ ihán.

Kuovâmáánu

• kuovâmáánu 1. peeivi – Sauli Niinistö algâttij nube paje Suomâ täsivääldi presidentin.
• kuovâmáánu 5. peeivi – Marjo Niemi vuoitij Runeberg-palhâšume kirjestis Kaikkien menetysten äiti.

Njuhčâmáánu

• njuhčâmáánu 18. peeivi – Ruošâ presidentvaaljah. Vladimir Putin väljejui uđđâsist presidentin.

Kesimáánu

• kesimáánu 12. peeivi – Donald Trump já Kim Jong-un teiváin njunoščuákkimist Singaporest.
• kesimáánu 30. peeivi – Helsinki Pridest šoodâi ohtâ stuárráámuin aalmugtábáhtuumijn kuássin Suomâst, ko toos uásálistij ulâttâsmeeri, ohtsis suulân 100 000 olmožid.

Syeinimáánu

• syeinimáánu 15. peeivi – Jyelgipállukištoh Ruošâst nuhhii já Ranskaast šoodâi jyelgipáálu maailmmiäštár 2018.

Roovvâdmáánu

• roovvâdmáánu 28. peeivi – Jair Bolsonaro väljejui Brasilia presidentin.

  Nobel-palhâšumeh

• Fyysiik – Arthur Ashkin, Gérard Mourou já Donna Strickland
• Kemia – Frances Arnold, George P. Smith já Gregory Winter
• Kirjálâšvuotâ – Olga Tokarczuk
• Ráávhu – Denis Mukwege já Nadia Murad
• Talhâstieđâ – James P. Allison já Tasuku Honjo

Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn

• Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2018

• kuovâmáánu 2. peeivi – Aaro Niinistö, president Sauli Niinistö alge.

 

• uđđâivemáánu 5. peeivi – John Young, ovtâstumstaatâlâš astronaut (š. 1930)
• uđđâivemáánu 15. peeivi – Dolores O'Riordan, irlandlâš lávloo-laavlârähtee (š. 1971)
• uđđâivemáánu 22. peeivi – Ursula K. Le Guin, ovtâstumstaatâlâš kirječällee (š. 1929)
• kuovâmáánu 18. peeivi – Idrissa Ouédraogo, burkinafasolâš elleekoverähtee já -stivrejeijee (š. 1954)
• njuhčâmáánu 14. peeivi – Stephen Hawking, brittilâš teoreetlâš fysikkár já kosmolog (š. 1942)
• vyesimáánu 28. peeivi – Aino Kallio-Ericsson, syemmilâš arkkiteht (š. 1917)
• vyesimáánu 28. peeivi – Jens Christian Skou, ive 1997 Nobel-kemiapalhâšume finnim tanskalâš kemist (š. 1918)
• vyesimáánu 29. peeivi – Marja Tahvanainen, syemmilâš Stella-muusikjuávhu lávloo (š. 1979)
• kesimáánu 2. peeivi – Paul D. Boyer, ive 1997 Nobel-kemiapalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist (š. 1918)
• kesimáánu 23. peeivi – Kim Jong-pil, maadâkorealâš politikkár, uáiviminister 1971–1975, 1998–2000 (š. 1926)
• syeinimáánu 25. peeivi – Solmu Mäkelä, syemmilâš tijdár (š. 1922)
• porgemáánu 11. peeivi – V. S. Naipaul, ive 2001 Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume finnim trinidadlâš-brittilâš kirječällee (š. 1932)
• porgemáánu 14. peeivi – Eduard Uspenski, ryeššilâš kirječällee (š. 1937)
• porgemáánu 16. peeivi – Aretha Franklin, ovtâstumstaatâlâš soul-, rhythm and blues- já gospel-lávloo (š. 1942)
• porgemáánu 18. peeivi – Kofi Annan, ive 2001 Nobel-ráávhupalhâšume finnim ghanalâš diplomaat, OA uáivičällee 1997–2006 (š. 1938)
• čohčâmáánu 11. peeivi – Kalle Könkkölä, syemmilâš politikkár já oovdiš aalmugovdâsteijee (š. 1950)
• roovvâdmáánu 1. peeivi – Charles Aznavour, Ranskaast šoddâm armenialâš lávloo, šuoŋârähtee já čaittâleijee (š. 1924)
• roovvâdmáánu 15. peeivi – Arto Paasilinna, syemmilâš kirječällee (š. 1942)
• roovvâdmáánu 19. peeivi – Osamu Shimomura, ive 2008 Nobel-kemiapalhâšume finnim jaapaanlâš kemist (š. 1928)
• skammâmáánu 12. peeivi – Stan Lee, ovtâstumstaatâlâš ráiđukovekietâčällee já toimâtteijee (š. 1922)
• skammâmáánu 20. peeivi – Aaron Klug, ive 1982 Nobel-kemiapalhâšume finnim brittilâš biofysikkár já kemist (š. 1926)
• skammâmáánu 30. peeivi – George H. W. Bush, Ovtâstum staatâi 41. president (š. 1924)

•   Wiki Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 2018.