محمد علي جناح: پاڪستان جو باني
محمد علي جناح يا محمد علي جيڻا عرف قائداعظم (انگريزي ٻولي: Muhammad Ali Jinnah) پاڪستان جو باني، برطانوي هندستان ۾ 25 ڊسمبر 1876ع تي سنڌ جي هاڻوڪي ٺٽي ضلعي جي شهر جھرڪ ۾ ڄائو.
هن جي والد جو نالو جناح پونجا هو. جيڪو راجڪوٽ ڪاٺياواڙ جو رهاڪو هو ۽ ڪراچيءَ ۾ چمڙي جو ڪاروبار ڪندو هو. قائداعظم جي پيدائش تي ٻي راء اھا آھي تہ ڪراچي وزير مينشن ۾ پيدا ٿيو ھو.
| قائداعظم بابائي قوم محمد علي جناح Muhammad Ali Jinnah | |
|---|---|
 جناح 1945 ۾ | |
| پاڪستان جو پھريون گورنر جنرل | |
| عهدو سنڀاليو 14 August 1947 – 11 September 1948 | |
| شاهي حڪمران | جارج ڇھون |
| وزير اعظم | لياقت علي خان |
| پيشرو | عھدو پھريون دفعو قائم ڪيو ويو |
| جانشين | خواجہ ناظم الدين |
| اسپيڪر نيشنل اسيمبلي | |
| عهدو سنڀاليو 11 August 1947 – 11 September 1948 | |
| ڊپٽي | مولوي تميز الدين |
| پيشرو | نئون عھدو قائم ڪيو ويو |
| جانشين | مولوي تميز الدين |
| آئين ساز اسيمبلي جو صدر | |
| عهدو سنڀاليو 11 August 1947 – 11 September 1948 | |
| ڊپٽي | لياقت علي خان |
| پيشرو | عھدو نئون قائم ڪيو ويو |
| جانشين | لياقت علي خان |
| ذاتي تفصيل | |
| پيدائش | محمد علي 25 ڊسمبر 1876 جھرڪ، سنڌ |
| وفات | 11 سيپٽمبر 1948 (عمر 71 سال) |
| آخري آرامگاهه | مزار قائد |
| قوميت | سانچو:Country data برٽش انڊيا (1876–1947) پاڪستان (1947–1948) |
| سياسي جماعت |
|
| جيون ساٿي |
 |
| لاڳاپا | جناح جو خاندان |
| ٻار ٻچا | دينا واڊيا رتنا بائي مان |
| ماءُپيءُ |  مٺي بائي (ماء) |
| مادر علمي | دي آنربل سوسائٽي آف لنڪنس ان |
| پيشو |
|
| دستخط |  |
سنڌ جي درسي ڪتابن ۾ پاڪستان ٺھڻ کان پوءِ ان جي جاء پيدائش جھرڪ ظاھر ڪئي وئي بعد ۾ نصاب ۾ تبديلي آڻي ڪراچي ظاھر ڪئي وئي.
ابتدائي زندگي
جناح ابتدائي تعليم جھرڪ جي سرڪاري اسڪول مان ۽ پوءِ سنڌ مدرسته الاسلام مان پرائي. اعليٰ تعليم لاءِ لنڊن ويو لنڊن تعليم حاصل ڪرڻ لاءِ 1892 ۾ روانو ٿيو جتان 1894 ۾ آنربل سوسائٽي آف لنڪنس ان (Lincoln's Inn) مان بئريسٽري جو امتحان پاس ڪيائين ۽ 1896 ۾ ڪراچي موٽي آيو.
قائدِ اعظم جي پيدائش جي جاءِ جهرڪ هاڻي هڪ ننڍڙي ڦٽل وسندي آهي. ڏيڍ ٻه صديون پهرين هتي ننڍڙو بندر هو، جتان سنڌوءَ نديءَ مان ننڍڙا بادباني جهاز توڙي اسٽيمر اچي لنگرانداز ٿيندا هئا. سنڌ مدرسته السلام جو باني خان بهادر حسن علي آفندي به پهريان جهرڪن جي بندر تي انهن اسٽيمرن ۽ جهازن جي اچ وڃ جو حساب رکندڙ منشي هو، اتان پوءِ انگريز سرڪار کيس مئجسٽريٽ ڪري رکيو هو.
ان زماني ۾ جهرڪن جي آبادي به گھڻو ڪري اسماعيلي فرقي جي ماڻهن جي هئي، جيڪي ڪجهه صديون اڳ مصر مان تڙجي ايران آيا پوءِ سنڌ ، هند توڙي افغانستان ۾ اچي آباد ٿيا. وڻج واپار ۾ ماهر هئا، جنهن ڪري هيءُ شهر ان زماني جي سکر يا سَرنديءَ وارن ماڻهن جو شهر سمجهيو ويندو هو. سنڌي شاعريءَ جي شروعات به اسماعيلي داعين جي بيتن جن کي ”گنان“ (Ginaan) چئبو آهي وٽان ٿي.
اسماعيلي فرقي جو روحاني پيشوا آغا خان اول ايران مان لڏي افغانستان جي شهر هرات ۾ اچي آباد ٿيو. سگهو ئي 1839ع ۾ افغانن ۽ انگريزن وچ ۾ جنگ لڳي، هرات ۾ انگريزن افغان امير دوست محمد ّجي پٽ اڪبر خان هٿان شڪست کاڌي ته آغا خان پهريون به اچي سنڌ جي شهر جهرڪن ۾ آباد ٿيو، جتي سندس پوئلڳ اڳ ۾ ئي آباد ٿيل هئا. جهرڪ ان زماني ۾ بندرگاھ ۽ خوشحال ماڻهن جو هڪ وسيل شهر هو آغا خان اول هتي پنهنجي رهائش لاءِ هڪ خوبصورت محل پڻ جوڙايو، جيڪو اڃا تائين سٺي حالت ۾ موجود آهي، پوءِ دريا شاھ پنهنجو رخ موڙيو جنهن ڪري وڻج واپار تي اثر پيو ماڻهو لڏڻ لڳا، جنهنڪري جهرڪن جو جوڀن ساڳيو نه رهيو.
عام طور تي پاڪستان جي درسي ڪتابن ۾ اھو ڄاڻايل آهي ته پاڪستان جو باني محمد علي جناح ڪراچي ۾ ڄائو هو پر حقيقت اھا آهي ته قائد اعظم مسٽر پونجا جيڻا جي گھر 1875ع ۾ جهرڪن ۾ ڄائو هو ۽ پوءِ تاريخ کي مسخ ڪندي درسي ڪتابن ۾ سندس جاءِ پيدائش ڪراچيءَ جي وزير مينشن ٻڌائي ويئي.انجو هڪ سبب اسماعيلي ۽ اثنا عشري کوجن جو اندروني جھيڙو ٻڌايو ويو ته قائدِ اعظم اسماعيلي فرقو ڇڏي کوجه اثنا عشري فرقو اختيار ڪيو.
ڪنهن زماني ۾ جھرڪن ۾ محمد علي جيڻا جي پيدائش وارو گھر به موجود هو. پر اتي يادگار طور هڪ ميوزيم جوڙائڻ بدران ضياءِ دور ۾ ان کي ڊاهي پٽ ڪيو ويو. ڀر ۾ ئي گورنمينٽ پرائمري اسڪول جهرڪ آهي، جيڪو 1870ع ۾ قائم ٿيو ۽ جتي قائدِ اعظم شروعاتي تعليم حاصل ڪئي هئي.
جهمپير ڏانهن نيشنل هاءِ وي کان ويندڙ ڪچي روڊ کان ويندي اڳيان هڪ وسنديءَ آهي. جيڪا ڪينجهر جي پرين ڪنڌيءَ تي آهي. جتي قائد اعظم جي اڳوڻين پيڙهي جي اسماعيلي فرقي سان لاڳاپيل هڪ بزرگ امير پير جي مزار پڻ ڪينجهر جي بلڪل ڪنڌيءَ تي آهي. اصل ۾ اها سڄي وسندي هڪ مذهبي تهوار يا ميلي جي وقت تي آباد ٿيندي آهي. جنهن کي ڪراچي ۽ ٻاهرين ملڪن مان ايندڙ اسماعيلي پانڌيئڙا اچي آباد ڪن ٿا نه ته سڀني گھٽين جي گھرن کي تالا ئي لڳل هوندا آهن. مزار يا پير امير جو آستانو سنگ مرمر سان جوڙيل هڪ خوبصورت غار آهي.
ذاتي زندگي
وڪالت ۽ سياست
ڪراچي ۾ وڪالت شروع ڪيائين پر اتي ھن جي پريڪٽس ڪاميابي سان نہ ھلي سگھي جنھن ڪري 1896 ۾ بمبئي منتقل ٿي ويو جتي آل انڊيا ڪانگريس ۾ شرڪت اختيار ڪيائين. ڇهن مهينن لاءِ بمبئي جو پريزيڊينسي ميجسٽريٽ مقرر ڪيو ويو. اها نوڪري سندس طبيعت مطابق نه هئي تنهنڪري ان کان عليحدگي اختيار ڪري بيرسٽري اختيار ڪيائين.
ھن بعد ۾ آل انڊيا مسلم ليگ ۾ شرڪت اختيار ڪئي ۽ آل انڊيا مسلم ليگ جو بہ ساڳي وقت رڪن ٿيو. 1911 ۾ الھہ آباد ڪانفرنس ۾ شرڪت ڪيائين.1912 ۾مسلم ليگ جي ڪلڪتي واري سالياني اجلاس ۾ شرڪت ڪيائين. 1916 ۾ آل انڊيا مسلم ليگ ۽ انڊين نيشنل ڪانگريس جا اجلاس لکنو ۾ ٿيا جتي ٻنھي جو پاڻ ۾ معاھدو ٿيو جيڪو لکنو پيڪٽ جي نالي سان مشهور ٿيو.ٻنھي پارٽين جي ان اتحاد جي ڪاميابي تي جناح کي "امن جي سفير" جو خطاب مليو. 1920 ۾ قائداعظم انڊين نيشنل ڪانگريس کان علحده ٿي آل انڊيا مسلم ليگ جو قائد ٿي ويو.1927 ۾ ڪلڪتي جي اجلاس ۾ پنھنجي سياسي جدوجھد جو آغاز ڪيائين.1929 ۾ محمد علي جوهر سان گڏجي 14 نڪتا پيش ڪيائين.1930 ۾ لنڊن جي گول ميز ڪانفرنس ۾ شرڪت ڪيائين ۽ مسلمانن طرفان موقف واضح ڪيائين.چار سال لنڊن ۾ قيام بعد 1936 ۾ بمبئي ۾ مسلم ليگ جي اجلاس۾شرڪت ڪيائين.
.jpg)
.jpg)
1937 ۾ مسلم ليگ کي اليڪشن ۾ شرڪت جو مشورو ڏنائين ۽ انھيءَ سال لکنو جي اجلاس ۾ شريڪ ٿي علحده ملڪ جو خيال ڏنائين
.jpg)
.jpg)
23 مارچ 1940 لاھور ۾ مسلم ليگ جي اجلاس ۾ مسلمانن لاء علحدہ ملڪ ٺھڻ لاء قرارداد پاس ٿي.
.jpg)
1945 ۾ شملہ ڪانفرنس ۾ شرڪت ڪيائين.1946 ۾ لنڊن روانو ٿيو.اپريل 1947 ۾ لارڊ مائونٽ بيٽن سان مذاڪرات ڪيائين.
3 جون 1947 تي ھندوستان جي تقسيم جو اعلان ڪيو ويو. 7 آگسٽ 1947 ۾ بطور گورنر جنرل پاڪستان آيو.
[[فائل:Mountbatten Jinnah.jpg|thumb|250px|left|لارڊ لوئيس مائونٽ بيٽن ۽ ان جي زال ايڊوينا (Edwina) سان گڏ 1947 ۾ 9 آگسٽ 1947 ۾ پاڪستان جي آئين ساز اسيمبلي جو افتتاح ٿيو ۽14 آگسٽ 1947 ۾ پاڪستان جو قيام ٿيو.
پاڪستان جي تحريڪ ۾ مسلمانن جي قيادت ڪيائين ۽ ننڍي کنڊ جي مسلمانن کي هڪ جهنڊي هيٺ گڏ ڪيائين. سندس تحريڪ رنگ لاتو ۽ هن جي ۽ ننڍي کنڊ جي مسلمانن جدوجهد جي سان 14هين آگسٽ 1947ع تي هڪ آزاد ملڪ پاڪستان دنيا جي نقشي نروار ٿيو.
چرچل ڀارت جو مخلف پر قائد اعظم ۽ پاڪستان ٺاهڻ جو حمايتي هو
برطانيا جو وزير اعظم سمجھندو هو ته سيڪيولرازم ۽ ڪميونزم جي طرف وڌندڙ ڀارت جي مقابلي ۾ پاڪستان سان لاڳاپا ٺاهڻ ۽ هلائڻ سولو هوندو. هو قائد اعظم جي نظريئي، سوچ ۽ خيال کي اولھ جي ويجھو سمجھندو هيو ۽ سوشلسٽ ڀارت سان لاڳاپا وڌاڻ جي حق ۾ نه هو.
قائد اعظم محمد علي جناح جو لاڙڪاڻي اچڻ
18 آڪٽوبر 1938ع تي قائد اعظم محمد علي جناح لاڙڪاڻي آيو هو. ان موقعي تي ميونسپالٽي لاڙڪاڻي جي صدر امير علي لاھوري آجياڻو ڏيندي تقرير ڪئي هئي، ان وقت نائب صدر پرتاب راءِ واسومل ھيو. لاڙڪاڻو
پاڪستان ٺھڻ کان پوءِ
پاڪستان ٺهڻ کان پوءِ ملڪ جو پهريون گورنر جنرل مقرر ٿيو ۽ موت تائين ان عهدي تي قائم رهيو. پاڪستان جهڙي ملڪ جو تحفو ڏيڻ تي وطن واسين کيس قائد اعظم جو لقب ڏنو.
آخري ڏينهن
سندس زندگي جا آخري بيماريءَ وارا ڏينهن بلوچستان جي شهر زيارت ۾ گذريا. 11 سيپٽمبر 1948ع تي وفات ڪيائين. سندس مقبرو ڪراچيءَ ۾ آهي جيڪو پڻ ڏسڻ وٽان آهي.
ھن کي به ڏسندا
حوالا
This article uses material from the Wikipedia سنڌي، سندھی ، सिन्ध article محمد علي جناح, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). مواد CC BY-SA 4.0 ھيٺ موجود آھي جيسيتائين ٻي صورت واضع نہ ڪئي وڃي. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki سنڌي، سندھی ، सिन्ध (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.