भारतीय धूमशकटमार्गः वा भारतीय रेलमार्गः (हिन्दी: भारतीय रेल; आङ्ग्ल: Indian Railways) रेलमन्त्रालयस्य, भारतसर्वकारस्य स्वामित्वे वैधानिकसंस्था अस्ति, यत् भारतस्य राष्ट्रियरेलमार्गव्यवस्थां संचालयति । 31 दिसम्बर् 2021 पर्यन्तं कुलमार्गदीर्घता 1,26,511 किमी (78,610 मील), एतत् विश्वस्य चतुर्थं बृहत्तमं राष्ट्रियरेलमार्गव्यवस्थापनं करोति । 1 अप्रिल् 2021 पर्यन्तं सर्वेषां व्यापक-मापक-मार्गाणां 45,881 किमी (28,509 मील) वा 75% 25 केवी (kV) 50 Hz AC विद्युत् कर्षणेन विद्युत्कृतः भवति ।
Indian Railways.svg | |
प्रकारः | वैधानिकं निकायम् |
---|---|
औद्यमिकसंस्थानम् | धूमशकटपरिवहनम् |
कार्यविस्तृतिः | भारतम् |
मुख्यव्यक्तयः |
(धूमशकटमन्त्री)
|
परिसेवाः | यात्रीधूमशटकमार्गाः मालवाहनसेवाः सङ्कुलवाहक भोजनव्यवस्था, पर्यटनसेवा च वाहनस्थापनास्थलम् (पार्किंग् लॉट्) सन्चालन अन्यसम्बद्धाः सेवाः |
आयः | ₹१,४६,६०९ कोटिः (US$२१.७९ बिलियन्) |
स्वामी(नः) | रेलमन्त्रालयः, भारतसर्वकारः |
कार्यकर्तारः | 12.54 लक्षाणि (1.254 मिलियन्) |
विभागाः | 18 अञ्चलानि |
उपविभागाः |
|
जालस्थानम् | indianrailways.gov.in |
मार्च 2020 समाप्ते वित्तवर्षे, भारतीय धूमशकटमार्गः 808.6 कोटिः (8.086 बिलियन्) यात्रिकान् वहति स्म 121.23 कोटिटनं (1.2123 बिलियनटनं) मालवाहनं कृतम् च । दीर्घदूरेषु उपनगरीयेषु च मार्गेषु सम्पूर्णे भारते 7,325 स्थानकानि आवृत्य प्रतिदिनं 1 लक्षं (100,000) यात्रीयानानि प्रचलन्ति ।
भारतस्य कृते प्रथमं धूमशकटमार्गप्रस्तावः 1832 तमे वर्षे मद्रासनगरे कृतः। देशस्य प्रथमं परिवहनधूमशकटः, रेड् हिल् रेल्वे (पथनिर्माणं कृते ग्रेनाइट परिवहनार्थं आर्थर् कॉटनेन निर्मितम्), 1837 तमे वर्षे मद्रासनगरे रेडहिल्स्-नगरात् चिन्ताद्रिपेट्-सेतुपर्यन्तं प्रचलत् ।
भारतस्य प्रथमं यात्रीधूमशकटः, ग्रेट् इण्डियन पेनिन्सुला रेल्वेद्वारा संचालितं रेलयानं त्रिभिः लोकोमोटिवैः (साहिब, सिन्ध, सुल्तान च) वाह्यते च, बोरी बन्दर (मुम्बई)-ठाणे-योः मध्ये 16 अप्रिल् 1853 तमे वर्षे, 1,676 मिमी विस्तृतमापक धूमशकटपथ पटले 14 यानेषु 400 जनानां सह 34 किलोमीटर (21 मील) पर्यन्तं धावितम् ।
This article uses material from the Wikipedia संस्कृतम् article भारतीय रेलमार्गः, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). भिन्नोल्लेखः यावत् न भवेत्, तावत् CC BY-SA 4.0 इत्यत्र उल्लेखो भवति । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki संस्कृतम् (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.