प्रेमचन्दः

8, 1936) तु आधुनिकहिन्दी-उर्दु-साहित्ययोः प्रख्यातः लेखकः आसीत्। स तु भारते व्यापकतया एव विंशतितमस्य शताब्दस्य हिन्दी-उर्दुयोः अग्र्यः लेखकः गण्यते। अयं ह्येकः उपन्यासलेखकः, कथालेखकः, नाटककारश्चासीत्। अस्य तु उपन्याससम्राट् इत्यभिधानं प्रसिद्धम्।

Munshi Premchand
जननम्	Dhanpat Rai Srivastav (१८८०-वाचनिकदोषः : अनपेक्षितम् उद्गारचिह्नम ०-३१)३१ १८८० Lamhi, North-Western Provinces, British India
मरणम्	८ १९३६(१९३६-वाचनिकदोषः : अनपेक्षितम् उद्गारचिह्नम १-०८) (आयुः ५६) Varanasi, United Provinces, British India
वृत्तिः	Writer, Novelist
भाषा	Hindustani (Hindi-Urdu)
राष्ट्रीयता	British Indian
प्रमुखकृतयः	Godaan, Bazaar-e-Husn, Karmabhoomi, Shatranj ke khiladi
पतिः/पत्नी	Shivarani Devi
शिशवः	Sripath Rai, Amrit Rai, Kamala Devi
हस्ताक्षरम्

प्रेमचन्दस्तु जुलायिमासस्य 31 तमायां 1880 तमे क्रि.वर्षे वाराणसीनिकटे लमहीनाम्नि ग्रामे अजायत। अस्य पिता मुंशी-अजायबलालः प्रेषविभागे लिपिक आसीत्। तस्य पितरौ तस्य धनपतराय (अर्थात् धनस्य स्वामी) इति नामकरणमकुरुताम्। तस्य पितृव्यः सम्पन्नः भूपतिः कश्चित् महाबीराख्यः तं नवाब् इति नाम अददत्। अयं खलु प्रेमचन्दस्य प्रथमतया चितः साहित्यिकाभिधानमभूत्। तस्य प्रारम्भिकी शिक्षा स्थानीये एकस्मिन् मदरसा इति पाठशालायां अभवत्। तत्र स उर्दुभाषां पठितवान्। प्रेमचन्दस्य पितरौ तस्याल्पायुषि एव परलोकं गतवन्तौ।

प्रेमचन्दः त्रिशताधिकानि लघुकथाः लिखितवान् अपि च चतुर्दश उपन्यासाः रचितवान्। बहवस्तस्य निबन्धाः, पत्राणि, नाटकानि अनुवादाश्च सन्ति। प्रेमचन्दस्य बह्वः कृतयः आङ्ग्लभाषायां रूसीयभाषायां च अनूदिताः सन्ति।

तस्य अन्तिम उपन्यासः गोदान इत्ययं हिन्दीभाषायाः उत्कृष्टतमः उपन्यासः परिगण्यते। तस्य प्रमुखपात्रः होरी इत्ययं दरिद्रकृषकः। स तु उत्कण्ठितः एकां धेनुमवाप्तुम्। यस्मात् सा ग्रामीणे भारते सम्पत्त्याः प्रतिष्ठायाश्च प्रतिमानम्।

कफ़न् इत्यस्मिन् एकः अकिञ्चनजनः तस्य मृतायाः भार्यायाः अन्तिमसंस्कारं कर्तुं धनं एकत्रीकरोति, परन्तु तद्धनं भोजनपानयोः व्यययति।

• कफन (लघु कथा)
• गोदान
• सेवासदन
• निर्मला
• कर्मभूमि
• मनोरमा
• प्रेमाश्रम
• गबन
• मानसरोवर
• रंगभूमि

• Premchand's novels as Free PDFs at www.hindustanbooks.com
• Premchand's complete work in Gadya Kosh
• Collection of Stories in PDF Format – IIT Kanpur Initiative
• प्रेमचन्दः at the Internet Movie Database
• Premchand Ghar mein Archived २०१३-०६-१९ at the Wayback Machine, a biography by Premchand's wife Shiva Rani Devi (in Hindi)