Pająki Ukośnikowate: Rodzina pająków

Przedstawiciele cechują się dużą różnorodnością w budowie. Większość pokrojem przypomina kraby i ma dwie początkowe pary odnóży wyraźnie dłuższe od pozostałych. Na ofiary czatują, korzystając z kamuflażu. Nie budują sieci łownych.

Ukośnikowate

Thomisidae
Sundevall, 1833
Bokochód
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	pająki
Podrząd	Opisthothelae
Infrarząd	Araneomorphae
(bez rangi)	Entelegynae
Rodzina	ukośnikowate
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wiki Commons

Pająki te osiągają od 2 do 23 mm długości ciała, które pokrojem zwykle przypomina kraba. Ubarwienie może być jaskrawo białe, różowe, zielone czy żółte lub też stonowane: szarawe lub brązowe. Często występuje nakrapianie i wzór na opistosomie (odwłoku). Kształt karapaksu może być od półkolistego, przez jajowaty do wydłużonego, niekiedy z guzkami lub wzgórkami ocznymi. Ośmioro oczu ustawionych jest w dwóch rzędach po dwie pary. Pary boczne zwykle są większe od środkowych, często osadzone na wzgórkach. Szczękoczułki mogą mieć ząbki na przedniej krawędzi, ale dobrze rozwinięte zęby występują tylko u Stephanopinae. Endyty i warga dolna zwykle mają długość większą niż szerokość. Kształt sternum jest sercowaty. Odnóża mają stopy zwieńczone dwoma pazurkami. Dwie początkowe pary odnóży krocznych są, z wyjątkiem Bominae, dłuższe od pozostałych i ustawione w przód. Kształt opistosomy może być od zaokrąglonego, przez jajowaty po wydłużony, często jest ona szersza niż dłuższa. Tylna krawędź opistosomy sięga poza kądziołki przędne, z których te przedniej pary są krótkie, stożkowate i wąsko odseparowane.

Nogogłaszczki samca cechuje obecność na goleni apofiz: retrolateralnej i wentralnej. Embolus może być rozmaicie wykształcony, natomiast tegulum ma formę dyskowatą. Płytka płciowa samicy zwykle ma haczyk i obrzeżone: przedsionek lub kieszonki wiodące.

Pająki te bytują głównie na roślinach, zwłaszcza na liściach. Gatunki naziemne są nieliczne.

Ukośnikowate przemieszczają się niezgrabnie i często chodzą bokiem. Nie budują sieci łownej. Na swe ofiary czatują z rozłożonymi dwiema początkowymi parami odnóży, korzystając z kamuflażu. Gdy pojawiają się w pobliżu, pająk chwyta je za pomocą wspomnianych odnóży i szybko uśmierca jadem. Toksyczność jadu jest dla owadów wysoka i umożliwia upolowanie ofiary większej od siebie. Upłynnione wnętrzności ofiary są wypijane bez wygniatania, gdyż pająki te mają małe, pozbawione dużych zębów szczękoczułki.

Zaloty wyglądają różnie u poszczególnych rodzajów. Samice u części gatunków tworzą przypłaszczone, jedwabiste kokony, które umieszczają na roślinności. U innych kokony przybierają wygląd wełnisty lub papierowy, umieszczane są na roślinach, pod korą lub kamieniami i strzeżone przez samicę, która jednak często nie dożywa wylęgu.

Takson kosmopolityczny. W Polsce stwierdzono 43 gatunki (zobacz: ukośnikowate Polski).

Takson ten wprowadzony został w 1833 roku przez Carla Jakoba Sundevalla. W 2004 roku Jörg Wunderlich wyłączył rodzaj Borboropactus w odrębną rodzinę Borboropactidae, jednak krok ten został skrytykowany przez późniejszych autorów i nie został uwzględniony w World Spider Catalogue. W 2016 roku Pekka Lehtinen rozbił ukośnikowate na pięć rodzin: Thomisidae s. str., Borboropactidae, Stephanopidae, Stiphropidae i Bomidae. Podział ten również nie został zaakceptowany przez autorów World Spider Catalogue z uwagi m.in. na brak analizy filogenetycznej w pracy Lehtinena.

Do 2018 roku opisano 2203 gatunków ukośnikowatych, sklasyfikowanych w 170 rodzajach współczesnych oraz 14 rodzajach wymarłych: