Liga Europy Uefa

Liga Europy UEFA
UEFA Europa League
	(2023/24)
Oficjalny skrót	ang. UEL, pol. LE
Dyscyplina	piłka nożna
Organizator rozgrywek	UEFA
Data założenia	1971 / 2009
Poprzednia nazwa	Puchar UEFA
Partner TV	Viaplay
Sponsor tytularny	FedEx; Heineken; Kia; Hankook; Enterprise Rent-A-Car
	Rozgrywki
Liczba drużyn	194
Puchary	Superpuchar Europy UEFA
	Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca	Tottenham Hotspur (1972)
Obecny zwycięzca	Sevilla FC (2023)
Najwięcej zwycięstw	Sevilla FC (7 razy)
	Multimedia w Wiki Commons
	Strona internetowa

/j u ː ˈ e ɪ̯f ə j ʊ ˈ ɹ o ʊ̯p ə ˈ l i ː g/) – międzynarodowy klubowy turniej piłki nożnej, organizowany przez Unię Europejskich Federacji Piłkarskich, w którym biorą udział zespoły zajmujące czołowe lokaty w narodowych rozgrywkach najwyższego szczebla, z wyłączeniem drużyn biorących udział w Lidze Mistrzów. Utworzony został w 2009 roku jako kontynuacja Pucharu UEFA (ang. UEFA Cup, /j u ː ˈ e ɪ̯f ə ˈ k ʌ p /; 1971–2009). Obecny sezon rozgrywek to sezon 2023/2024.

Historia turnieju

Osobny artykuł: Puchar Miast Targowych.

O Puchar UEFA rywalizowano po raz pierwszy w sezonie 1971/1972. Powszechnie uważa się, że jest on kontynuacją Pucharu Miast Targowych. UEFA nie uznaje jednak tego drugiego za swój oficjalny turniej.

Obowiązująca początkowo reguła „jedno miasto, jeden klub”, pochodząca jeszcze z Pucharu Miast Targowych, została zniesiona w sezonie 1975/1976, kiedy w rozgrywkach wzięły udział dwie drużyny z Liverpoolu – Liverpool F.C. i Everton F.C. Po reformach rozgrywek pucharowych w połowie lat 90 XX w. w Pucharze UEFA występowali także mistrzowie nisko notowanych federacji europejskich oraz dołączane są drużyny wyeliminowane z eliminacji i rozgrywek grupowych Ligi Mistrzów, a po likwidacji Pucharu Zdobywców Pucharów także zwycięzcy krajowych rozgrywek pucharowych (w Polsce – Puchar Polski).

W sezonie 2009/2010 puchar został przekształcony w Ligę Europy UEFA.

System turnieju

Puchar UEFA 1971–2004

Od pierwszego sezonu Pucharu UEFA kolejne rundy były rozgrywane systemem play-off w dwumeczach. W sezonie 1997/1998 po raz pierwszy dwumecz finałowy zastąpiono pojedynczym spotkaniem. Od sezonu 1994/1995 rozgrywano rundę kwalifikacyjną. W sezonie 1996/1997 po raz pierwszy w rozgrywkach brały udział drużyny, które odpadły w rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA tego samego roku, od sezonu 1999/2000 do turniejów o Puchar UEFA dołączały zespoły zajmujące 3. miejsce w rundzie grupowej Ligi Mistrzów w tym samym sezonie.

Puchar UEFA 2004–2009

Od sezonu 2004/2005 rozgrywki o Puchar UEFA przeprowadzane były systemem pucharowo-grupowym. Eliminacje oraz pierwszą, trzecią i każdą kolejną rundę rozgrywano w dwumeczach, których zwycięzcy awansowali dalej. Drugą rundą były rozgrywki grupowe, w których brało udział 40 zespołów podzielonych na 8 pięciozespołowych grup. Każda drużyna grała po jednym meczu z przeciwnymi drużynami – w sumie 2 mecze u siebie i 2 na wyjeździe. Do następnej rundy awansowały 32 zespoły:

24 zespoły z drugiej rundy – po 3 z każdej grupy,
8 zespołów, które zajęły 3 miejsca w grupach pierwszej rundy Ligi Mistrzów.

Rywalizowały one w dwumeczach (przegrywający odpada) – po każdej z nich pozostawało: 16, 8, 4 i 2 drużyny, które rozgrywają mecz finałowy na stadionie wybranym przed rozpoczęciem sezonu przez UEFA.

Liga Europy UEFA

W 2008 r. zostały ustalone zasady przeprowadzania rozgrywek Ligi Europy UEFA, które obowiązują od sezonu 2009/2010. Turniej składa się z fazy kwalifikacyjnej, grupowej i pucharowej.

Faza kwalifikacyjna

Kwalifikacje do Ligi Europa UEFA podzielone są na cztery rundy. Drużyny w nich startujące rozgrywają spotkania w parach, na zasadach dwumeczu. Ogółem w fazie kwalifikacyjnej mogą wziąć udział 174 drużyny.

W pierwszej rundzie bierze udział 50 drużyn:

2 zdobywców pucharów z Andory i San Marino
16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 35–51 w rankingu UEFA,
29 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 22–51 w rankingu UEFA,
3 drużyny, które zwyciężyły rankingi fair-play w 3 pierwszych krajach rankingu fair-play UEFA.

W drugiej rundzie bierze udział 80 drużyn:

25 zwycięzców dwumeczów pierwszej rundy,
24 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 28–51 w rankingu UEFA,
16 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 19–34 w rankingu UEFA,
6 trzecich drużyn z krajów zajmujących miejsca 16–21 w rankingu UEFA,
6 czwartych drużyn z krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA.

W trzeciej rundzie bierze udział 70 drużyn:

40 zwycięzców dwumeczów drugiej rundy,
12 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 16–27 w rankingu UEFA,
3 wicemistrzów krajów zajmujących miejsca 16–18 w rankingu UEFA,
6 trzecich drużyn krajów zajmujących miejsca 10–15 w rankingu UEFA,
3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
3 szóste drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA.

W rundzie play-off (czwartej rundzie) biorą udział 74 drużyny:

35 zwycięzców dwumeczów trzeciej rundy,
15 zdobywców pucharów krajów zajmujących miejsca 1–15 w rankingu UEFA,
3 trzecie drużyny krajów zajmujących miejsca 7–9 w rankingu UEFA,
3 czwarte drużyny krajów zajmujących miejsca 4–6 w rankingu UEFA,
3 piąte drużyny krajów zajmujących miejsca 1–3 w rankingu UEFA,
15 drużyn, które odpadły w trzeciej rundzie kwalifikacyjnej Ligi Mistrzów UEFA.

Faza grupowa

W rundzie grupowej bierze udział 48 drużyn:

37 zwycięzców dwumeczów rundy play-off,
10 drużyn, które odpadły w rundzie play-off kwalifikacji Ligi Mistrzów UEFA,
1 drużyna, zwycięzca Ligi Konferencji Europy UEFA

Są one dzielone na 12 grup po 4 drużyny, w których wszystkie zespoły rozgrywają między sobą po dwa mecze.

od sezonu 2012/2013 decyzja Komitetu Centralnego UEFA zdobywcy krajowych pucharów 6 najsilniejszych federacji (o ile nie zapewnili sobie udziału w Lidze Mistrzów UEFA) kwalifikują się do fazy grupowej bez eliminacji. (Decyzja Komitetu Centralnego podczas posiedzenia w Mińsku, 5 października 2010).

Faza pucharowa

W pierwszej rundzie pucharowej biorą udział 32 drużyny:

24 zdobywców dwóch pierwszych miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Europa UEFA,
8 zdobywców trzecich miejsc w każdej z grup fazy grupowej Ligi Mistrzów UEFA.

Są one dzielone na 16 par, w których drużyny rozgrywają między sobą dwumecze. Zwycięzcy awansują do kolejnej rundy i konsekwentnie – przez ćwierćfinały i półfinały – do finału, rozgrywanego na wybranym przez UEFA stadionie.

Nagrody pieniężne

Podobnie jak w Lidze Mistrzów UEFA, nagrody pieniężne otrzymane przez kluby są podzielone na stałe płatności oparte na uczestnictwie i wynikach oraz kwoty zmienne, które zależą od wartości ich rynku telewizyjnego.

W sezonie 2021–22 udział w fazie grupowej w Lidze Europy zapewnił wygraną podstawową w wysokości 3 630 000 euro. Zwycięstwo w grupie to 630 000 euro, a remis 210 000 euro. Ponadto każdy zwycięzca grupy zarabia 1 100 000 EUR, a każdy zdobywca drugiego miejsca 550 000 EUR. Dotarcie do fazy pucharowej pociąga za sobą dodatkowe premie: 500 000 € za rundę 32, 1 200 000 € za rundę 16, 1 800 000 € za ćwierćfinały i 2 800 000 € za półfinały. Przegrani finaliści otrzymują 4 600 000 euro, a mistrzowie 8 600 000 euro.

Zakwalifikowany do fazy grupowej: 3 630 000 €
Wygrany mecz w fazie grupowej: 630 000 €
Mecz zremisowany w fazie grupowej: 210 000 €
1. miejsce w fazie grupowej: 1 100 000 €
2. miejsce w fazie grupowej: 550 000 €
Play-offy rundy pucharowej: 500 000 €
1/8 finału: 1 200 000 €
Ćwierćfinał: 1 800 000 €
Półfinał: 2 800 000 €
Drugie miejsce: 4 600 000 €
Mistrz: 8 600 000 €

Mecze finałowe

Sezon	Zwycięzca	Pokonany	Wynik	Stadion
1971/1972	Tottenham Hotspur	Wolverhampton Wanderers	2-1 (0-0); 1-1 (1-1)
1972/1973	Liverpool F.C.	Borussia Mönchengladbach	0-0, 3-0 (2-0); 0-2 (0-2)
1973/1974	Feyenoord Rotterdam	Tottenham Hotspur	2-2 (1-1); 2-0 (1-0)
1974/1975	Borussia Mönchengladbach	Twente Enschede	0-0 (0-0); 5-1 (2-0)
1975/1976	Liverpool F.C.	Club Brugge	3-2 (0-2); 1-1 (1-1)
1976/1977	Juventus Turyn	Athletic Bilbao	1-0 (1-0); 1-2 (1-1) wyj.
1977/1978	PSV Eindhoven	SC Bastia	0-0(0-0); 3-0 (1-0)
1978/1979	Borussia Mönchengladbach	Crvena zvezda Belgrad	1-1 (0-1); 1-0 (1-0)
1979/1980	Eintracht Frankfurt	Borussia Mönchengladbach	3-2 (1-1); 1-0 (0-0) wyj.
1980/1981	Ipswich Town F.C.	AZ Alkmaar	3-0 (1-0); 2-4 (2-3)
1981/1982	IFK Göteborg	Hamburger SV	1-0 (0-0); 3-0 (1-0)
1982/1983	RSC Anderlecht	Benfica Lizbona	1-0 (1-0); 1-1 (1-1)
1983/1984	Tottenham Hotspur	RSC Anderlecht	1-1 (0-0); 1-1, k. 4-3 (1-1, 1-1, 0-0)
1984/1985	Real Madryt	Videoton Székesfehérvár	3-0 (1-0); 0-1 (0-0)
1985/1986	Real Madryt	1. FC Köln	5-1 (2-1); 0-2 (0-1)
1986/1987	IFK Göteborg	Dundee United	1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1987/1988	Bayer 04 Leverkusen	Espanyol Barcelona	3-0 (0-1); 3-0, k. 3-2 (0-0, 3-0, 3-0)
1988/1989	SSC Napoli	VfB Stuttgart	2-1 (0-1); 3-3 (2-1)
1989/1990	Juventus Turyn	ACF Fiorentina	3-1 (1-1); 0-0 (0-0)
1990/1991	Inter Mediolan	AS Roma	2-0 (0-0); 0-1 (0-0)
1991/1992	Ajax Amsterdam	Torino FC	2-2 (1-0); 0-0 (0-0) wyj.
1992/1993	Juventus Turyn	Borussia Dortmund	3-1 (2-1); 3-0 (2-0)
1993/1994	Inter Mediolan	Austria Casino Salzburg	1-0 (1-0); 1-0 (0-0)
1994/1995	AC Parma	Juventus Turyn	1-0 (1-0); 1-1 (1-0)
1995/1996	Bayern Monachium	Girondins Bordeaux	2-0 (1-0); 3-1 (0-0)
1996/1997	Schalke 04 Gelsenkirchen	Inter Mediolan	1-0 (0-0); 0-1, k. 4-1 (0-0, 0-1, 0-1)
1997/1998	Inter Mediolan	Lazio Rzym	3-0 (1-0)	Parc des Princes w Paryżu
1998/1999	AC Parma	Olympique Marsylia	3-0 (2-0)	Stadion Łużniki w Moskwie
1999/2000	Galatasaray SK	Arsenal F.C.	0-0, k. 4-1 (0-0, 0-0, 0-0)	Parken w Kopenhadze
2000/2001	Liverpool F.C.	Deportivo Alavés	5-4 zg (3-1, 4-4, 4-4)	Westfalenstadion w Dortmundzie
2001/2002	Feyenoord Rotterdam	Borussia Dortmund	3-2 (2-0)	Feijenoord Stadion w Rotterdamie
2002/2003	FC Porto	Celtic F.C.	3-2 SG (1-0, 2-2, 2-2)	Estadio La Cartuja w Sewilli
2003/2004	Valencia CF	Olympique Marsylia	2-0 (1-0)	Ullevi w Göteborgu
2004/2005	CSKA Moskwa	Sporting CP	3-1 (0-1)	Estádio José Alvalade w Lizbonie
2005/2006	Sevilla FC	Middlesbrough F.C.	4-0 (1-0)	Philips Stadion w Eindhoven
2006/2007	Sevilla FC	Espanyol Barcelona	2-2, k. 3-1 (1-1, 1-1, 2-1)	Hampden Park w Glasgow
2007/2008	Zenit Petersburg	Rangers F.C.	2-0 (0-0)	City of Manchester Stadium w Manchesterze
2008/2009	Szachtar Donieck	Werder Brema	2-1 dogr. (1-1, 1-1, 2-1)	Şükrü Saracoğlu Stadyumu w Stambule

2009/2010	Atlético Madryt	Fulham F.C.	2:1 (1:1, 1:1, 1:1), po dogrywce	Volksparkstadion w Hamburgu
2010/2011	FC Porto	SC Braga	1:0 (1:0)	Aviva Stadium w Dublinie
2011/2012	Atlético Madryt	Athletic Bilbao	3:0 (2:0)	Arena Narodowa w Bukareszcie
2012/2013	Chelsea F.C.	Benfica Lizbona	2:1 (0:0)	Amsterdam ArenA w Amsterdamie
2013/2014	Sevilla FC	Benfica Lizbona	0:0 (0:0, 0:0, 0:0), po dogrywce, karne 4:2	Juventus Stadium w Turynie
2014/2015	Sevilla FC	Dnipro Dniepropetrowsk	3:2 (2:2)	Stadion Narodowy w Warszawie
2015/2016	Sevilla FC	Liverpool F.C.	3:1 (0:1)	St. Jakob-Park w Bazylei
2016/2017	Manchester United	Ajax Amsterdam	2:0 (1:0)	Friends Arena w Solnie
2017/2018	Atlético Madryt	Olympique Marsylia	3:0 (1:0)	Parc OL w Décines-Charpieu
2018/2019	Chelsea F.C.	Arsenal F.C.	4:1 (0:0)	Stadion Olimpijski w Baku
2019/2020	Sevilla FC	Inter Mediolan	3:2 (2:2)	RheinEnergieStadion w Kolonii
2020/2021	Villarreal CF	Manchester United	1:1 (1:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 11:10	Polsat Plus Arena w Gdańsku
2021/2022	Eintracht Frankfurt	Rangers F.C.	1:1 (0:0, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 5:4	Estadio Ramón Sánchez Pizjuán w Sewilli
2022/2023	Sevilla FC	AS Roma	1:1 (0:1, 1:1, 1:1), po dogrywce, karne 4:1	Puskás Aréna w Budapeszcie
2023/2024				Aviva Stadium w Dublinie
2024/2025				San Mamés w Bilbao

Osiągnięcia według klubów

Drużyna	Zwycięzca	Finalista	Zwycięzca (lata)	Finalista (lata)
Sevilla FC	7	0	2006, 2007, 2014, 2015, 2016, 2020, 2023	–
Inter Mediolan	3	2	1991, 1994, 1998	1997, 2020
Liverpool F.C.	3	1	1973, 1976, 2001	2016
Juventus Turyn	3	1	1977, 1990, 1993	1995
Atlético Madryt	3	0	2010, 2012, 2018	–
Borussia Mönchengladbach	2	2	1975, 1979	1973, 1980
Tottenham Hotspur	2	1	1972, 1984	1974
Feyenoord Rotterdam	2	0	1974, 2002	–
Eintracht Frankfurt	2	0	1980, 2022	–
IFK Göteborg	2	0	1982, 1987	–
Real Madryt	2	0	1985, 1986	–
AC Parma	2	0	1995, 1999	–
FC Porto	2	0	2003, 2011	–
Chelsea F.C.	2	0	2013, 2019	–
RSC Anderlecht	1	1	1983	1984
Ajax Amsterdam	1	1	1992	2017
Manchester United	1	1	2017	2021
PSV Eindhoven	1	0	1978	–
Ipswich Town	1	0	1981	–
Bayer 04 Leverkusen	1	0	1988	–
SSC Napoli	1	0	1989	–
Bayern Monachium	1	0	1996	–
Schalke 04 Gelsenkirchen	1	0	1997	–
Galatasaray SK	1	0	2000	–
Valencia CF	1	0	2004	–
CSKA Moskwa	1	0	2005	–
Zenit Petersburg	1	0	2008	–
Szachtar Donieck	1	0	2009	–
Villarreal CF	1	0	2021	–
Benfica Lizbona	0	3	–	1983, 2013, 2014
Olympique Marsylia	0	3	–	1999, 2004, 2018
Athletic Bilbao	0	2	–	1977, 2012
Espanyol Barcelona	0	2	–	1988, 2007
Borussia Dortmund	0	2	–	1993, 2002
Arsenal F.C.	0	2	–	2000, 2019
Rangers F.C.	0	2	–	2008, 2022
AS Roma	0	2	–	1991, 2023
Wolverhampton Wanderers	0	1	–	1972
Twente Enschede	0	1	–	1975
Club Brugge	0	1	–	1976
SC Bastia	0	1	–	1978
Crvena zvezda Belgrad	0	1	–	1979
AZ Alkmaar	0	1	–	1981
Hamburger SV	0	1	–	1982
Videoton Székesfehérvár	0	1	–	1985
1. FC Köln	0	1	–	1986
Dundee United	0	1	–	1987
VfB Stuttgart	0	1	–	1989
ACF Fiorentina	0	1	–	1990
Torino FC	0	1	–	1992
Red Bull Salzburg	0	1	–	1994
Girondins Bordeaux	0	1	–	1996
Lazio Rzym	0	1	–	1998
Deportivo Alavés	0	1	–	2001
Celtic	0	1	–	2003
Sporting CP	0	1	–	2005
Middlesbrough F.C.	0	1	–	2006
Werder Brema	0	1	–	2009
Fulham F.C.	0	1	–	2010
SC Braga	0	1	–	2011
Dnipro Dniepropetrowsk	0	1	–	2015

Osiągnięcia według państw

Lp.	Kraj	Zwycięzca	Finalista
1.	Hiszpania	14	5
2.	Anglia	9	8
2.	Włochy	9	8
4.	Niemcy	7	9
5.	Holandia	4	3
6.	Portugalia	2	5
7.	Rosja	2	0
7.	Szwecja	2	0
9.	Belgia	1	2
10.	Ukraina	1	1
11.	Turcja	1	0
12.	Francja	0	5
13.	Szkocja	0	4
14.	Austria	0	1
	Jugosławia	0	1
	Węgry	0	1

Prawa telewizyjne w Polsce

Prawa telewizyjne do Ligi Europy w Polsce posiada jedynie platforma Viaplay. W przypadku awansu polskich drużyn do rozgrywek, serwis udziela sublicencji TVP.

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Encyklopedia piłkarska FUJI, Katowice 1996-2003 (tom 18 Puchar UEFA; tom 23 Europejskie finały; tomy 26, 27, 29, 30 – Roczniki piłkarskie)

Linki zewnętrzne

This article uses material from the Wikipedia Polski article Liga Europy UEFA, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.