Ofiara – podstawowa, obok modlitwy, forma kultu religijnego, występująca we wszystkich religiach, począwszy od pierwotnych do najbardziej rozwiniętych.
Polega na składaniu darów bóstwu. Często łączona z ucztą religijną.
Celem ofiarodawcy jest: pokuta lub przebłaganie bóstwa, oddanie mu hołdu, poddanie się jego woli, prośba o jego przychylność, rodzaj pobożnego handlu na zasadzie „ja Tobie, Ty mnie", „daję abyś dał". Bywa też, że nabiera charakteru magicznego. Wysokość i wartość składanej ofiary jest uznaniowa, subiektywna i uwarunkowana trybem życia ofiarodawców.
W wierzeniach Słowian ofiarę nazywano obiatą, trzebą lub żertwą.
W wielu kulturach, za najbardziej cenny dar dla bóstwa uważano krwawe ofiary z ludzi (osób dorosłych, ale także z dzieci i władców) i zwierząt. Np. na terenie Peru na szczytach gór lub wulkanów (np. Ampato i Pitchu Pitchu) archeolodzy odnajdują szczątki dzieci sprzed ok. 500 lat. Inkowie składali dzieci w ramach tzw. rytuału capacocha. Pierwszym, który odkrył zmumifikowane szczątki tych dzieci był Dr Johan Reihard. Były wkopane w pozycji siedzącej w kamienne prostokątne platformy. Według Dagmary Sochy, bioarcheolożki z Centrum Badań Andyjskich Uniwersytetu Warszawskiego (CEAC) w Cuzco, Inkowie wierzyli, że w swej niewinności dzieci poprzez ofiarę miały stać się pośrednikami między bogami i ludźmi. Inkowie chcieli w ten sposób łatwiej nakłonić bogów do podjęcia sprzyjających dla siebie decyzji .
Z czasem ofiary z ludzi zastąpiono ofiarami ze zwierząt lub ofiarą symboliczną (kukły, na które upuszczano kilka kropel krwi).
Judaizm od początku zwalczał tego typu ofiary z ludzi. Opowieścią mającą charakter programowy było ofiarowanie Izaaka przez Abrahama (Księga Rodzaju 22). Opowiadanie to mogło być wytłumaczeniem, dlaczego w świątyniach izraelskich nie składano w dzieci w ofierze, podczas gdy czyniono to w świątyniach kananejskich
Społeczności rolnicze obok krwawych ofiar praktykowały ofiary z plonów. Rozwój kultu religijnego spowodował ustalenie określonych pór i miejsc na składanie poszczególnych ofiar. W ten sposób rozwijała się siatka stałych miejsc świętych (gaje, jaskinie, kamienie, rzeki). Z czasem w miejscach świętych na wzór pałaców królewskich zaczęto wznosić przybytki bóstwom ze służącymi-kapłanami. Te z kolei przekształciły się w świątynie, których okazałość zależała od potęgi danego kultu.
Krwawe ofiary przygotowywała do składania określona i znająca się na przypisach religijnych osoba. Dokonywała czynności rzeźniczych sama bądź nadzorowała poprawność ich wykonywania przez swoich pomocników. Gdy rozwinął się stan kapłański, ofiarnik-rzeźnik stał na straży ceremonii zabicia i rozdzielenia mięsa ofiarnego. Początkowo mięso palono lub opiekano nad świętym ogniskiem, z czasem święte miejsce przekształciło się w ołtarz, przed którym wznoszono świątynię. Później ołtarze zaczęto umieszczać w obrębie murów świątynnych.
Rodzajem ofiary religijnej było także palenie kadzidła i okadzanie dymem miejsc świętych. Okadzanie miejsc świętych wywodzi się ze wschodnich tradycji świeckich, zgodnie z którymi dym kadzidła wdychano po ucztach.
W hinduizmie od czasów upaniszad popularyzowano interioryzację ofiary w procesie indywidualnej sadhany.
W historii religii Izraela, w Judaizme, praktyka i rozumienie ofiary doznało ogromnej ewolucji, od prymitywnych rytuałów nomadów do złożonego kultu w Świątyni jerozolimskiej. Po zburzeniu Świątyni w 70 r. n.e., w kulcie synagogalnym ofiary fizyczne zostały zastąpione przez „pamiątkę”, której towarzyszą modlitwy konsekrujące ofiarę (Aboda). Odmawiano je przy składaniu ofiar, gdy jeszcze kult świątynny się odbywał.
W religii chrześcijańskiej składanie starotestamentowe ofiar zostało zastąpione przez jednorazową doskonałą ofiarę Jezusa Chrystusa, który umarł na krzyżu za grzechy ludzkości. W katolicyzmie i prawosławiu ofiara Chrystusa jest sakramentalnie uobecniana podczas Eucharystii.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Ofiara (religia), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.