Koronawirusy – gatunki wirusów, należących do podrodziny Coronavirinae z rodziny Coronaviridae w rzędzie Nidovirales.
Podrodzina Coronavirinae podzielona została na cztery rodzaje: alfa- , beta- , gamma- i deltakoronawirusy (łac. Alphacoronavirus, Betacoronavirus, Gammacoronavirus i Deltacoronavirus). Nosicielami poszczególnych gatunków są ssaki lub ptaki.
Wirus SARS (obraz z mikroskopu elektronowego) | |
Systematyka | |
Grupa | Grupa IV ((+)ssRNA) |
---|---|
Rząd | Nidowirusy |
Rodzina | Coronaviridae |
Podrodzina | Coronavirinae |
Rodzaj | Koronawirus |
Cechy wiralne | |
Kwas nukleinowy | RNA |
Liczba nici | jedna |
Polaryzacja kwasu nukleinowego | dodatnia |
Wywoływane choroby | zakażenia dróg oddechowych |
Koronawirusy posiadają osłonkę oraz pojedynczą nić RNA o symetrii helikalnej i polarności dodatniej. Rozmiar genomu znanych koronawirusów mieści się w zakresie od 26,4 do 31,7 tys nt, co jest wartością niezwykle dużą jak na wirusy RNA. Nazwa „koronawirus” wywodzi się z łac. corona oznaczającego koronę lub wieniec, ponieważ osłonki wirusów w mikroskopii elektronowej wydają się „ukoronowane” pierścieniem małych, przypominających żarówki struktur. Klasa Baltimore : IV.
Koronawirusy zakażają ptaki i ssaki, powodując liczne choroby układu oddechowego, nerwowego, narządów wewnętrznych czy układu pokarmowego. Do chorób wywoływanych przez koronawirusy zwierzęce należą m.in.:
Pierwsze szczepy koronawirusa ludzkiego zidentyfikowano w latach 60. XX wieku. W 1962 roku wyizolowano szczep B814 pochodzący od dziecka z objawami przeziębienia, stosując hodowlę narządową pochodzącą z tchawicy. Z powodu zaginięcia próbki przed opracowaniem metod pozwalających na identyfikację gatunku, dokładne dane o B814 nie są znane, jednakże w kolejnych latach uzyskano następne izolaty kliniczne. Dwa z nich, 229E i OC43, zidentyfikowano jako osobne gatunki.
Kolejny gatunek ludzkiego koronawirusa, znacznie groźniejszy, zidentyfikowano w 2002 roku w chińskiej prowincji Guangdong. Wirus SARS-CoV, nazywany tak od wywoływanego przez niego zespołu ciężkiej niewydolności oddechowej (ang. Severe Acute Respiratory Syndrome), spowodował falę zachorowań i 775 potwierdzonych zgonów.
W 2004 roku prof. Krzysztof Pyrć oraz prof. Lia van der Hoek zidentyfikowali wirusa HCoV-NL63, a rok później grupa z Hongkongu opisała wirusa HCoV-HKU1. Oba te wirusy, podobnie jak 229E i OC43, są częstą przyczyną chorób górnych i dolnych dróg oddechowych. Uważa się, że koronawirusy są odpowiedzialne za 10–20% wszystkich przeziębień[potrzebny przypis].
Obecnie wyróżnia się siedem gatunków koronawirusów wywołujących infekcję u człowieka:
W przeszłości opisywano również inne izolaty (takie jak B814, LP, EVS, OC16, OC37, OC44, OC48, AD, PA), które najprawdopodobniej należały do jednego z 4 opisanych gatunków, jednak nie można tego jednoznacznie stwierdzić ponieważ próbki zostały utracone. Koronawirusy cechują się dużym rozpowszechnieniem i częstością występowania, dużym zróżnicowaniem genetycznym i częstym występowaniem rekombinacji genetycznych, co przy rosnących okazjach do kontaktów między człowiekiem i różnymi gatunkami zwierząt powoduje, że nowi przedstawiciele tej grupy będą pojawiać się, wywołując infekcje międzygatunkowe i sporadycznie rozprzestrzeniając się.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Koronawirusy, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.