Katedra Sioni W Bolnisi

Świątynia została zbudowana w latach 478–493 (według innego źródła kościół zbudowano w latach 462–477). Nosi znamiona stylu bizantyjskiego z elementami wpływu sztuki perskiej z czasów Sasanidów. Jest to trójnawowa bazylika z pięcioma parami filarów i absydą, nakryta dwuspadowym dachem.

Ściany katedry zdobią charakterystyczne kamienne krzyże, które stały się symbolem Gruzji i zostały umieszczone na fladze państwowej.

Inskrypcje

W katedrze zachowały się najstarsze inskrypcje w języku gruzińskim znalezione na terenie Gruzji, z których najstarsza pochodzi z 494 roku. Kamienne inskrypcje wykonane są pismem asomtawruli.

Inskrypcja 1

Wykuta w kamieniu inskrypcja – osiem linii tekstu – znajduje się na zewnętrznej, wschodniej ścianie kościoła. Napis „otacza” relief przedstawiający krzyż Bolnisi wpisany w dekoracyjny, podwójny okrąg – linie 3–6 inskrypcji są „przerwane” reliefem. Lewy dolny róg napisu odpadł, a prawy górny jest lekko uszkodzony. Przyjmuje się, że inskrypcja ta pochodzi z tego samo okresu, co inskrypcja informująca u fundacji kościoła.

 

Tekst biegnie nieprzerwanie – poszczególne słowa nie są od siebie oddzielone.

Co w wolnym tłumaczeniu na język polski brzmi:

„Chryste, zlituj się nad biskupem Dawidem i społecznością,
i tymi którzy Tobie oddają cześć w tym kościele,
i pomóż tym, którzy w tym kościele pracują.”.

Inskrypcja 2

Wykuty w kamieniu napis – cztery linijki tekstu – upamiętniający fundację kościoła znajduje się na fasadzie świątyni. Inskrypcja została odkryta w 1937 roku podczas prac inwentaryzacyjnych.

 

Odczytanie napisu jest utrudnione poprzez zły stan inskrypcji, która jest w części nieczytelna – brakuje jej lewej części, a koniec pierwszej linijki uległ uszkodzeniu. Ponadto tekst biegnie nieprzerwanie – poszczególne słowa nie są od siebie oddzielone i niektóre słowa zapisano w formie skróconej. Na przestrzeni lat podjęto wiele prób uzupełnienia tekstu.

Inskrypcja zawiera czytelny wyraz Peroz, a za nim słowo mep, co początkowo zostało zinterpretowane jako odniesienie do imienia władcy z dynastii Sasanidów Peroza I (459–484). Tekst podaje datę rozpoczęcia budowy kościoła w dwudziestym roku panowania Peroza, a jej zakończenie 15 lat później, co miało oznaczać, że świątynię wzniesiono w latach 478–493. Kolejne próby odczytania tekstu, przyniosły inną interpretację postaci Peroza – V-wiecznego lokalnego władcy, który przyjął chrześcijaństwo oraz umiejscowiły budowę kościoła na V wiek.

Co w wolnym tłumaczeniu na język polski brzmi:

„[Z pomocą Święt]ej Trójcy [została] w roku 20. król[a] Peroza
[rozpoczęta budowa] tego kościoła, i w roku 15. [potem]
[ukończona]. Kto będzie tu oddawał cześć, niech się nad nim Bóg zlituje, i kto za biskupa [tego kościoła],
[Dawida], modlił się będzie, niech nad nim Bóg tez się zlituje. [Amen]”