Język Osetyjski: Język z gałęzi irańskiej rodziny indoeuropejskiej, używany na Kaukazie

ирон ӕвзаг, iron ævzag) – język należący wraz z językiem tackim i tałyskim do podgrupy irańskiej języków indoirańskich, którymi mówi się na Kaukazie. Uważa się, iż jest kontynuacją języka starożytnych Scytów, a ściślej dialektów zachodnioscytyjskich.

Ирон ӕвзаг

Obszar	Federacja Rosyjska, Gruzja, Turcja
Liczba mówiących	ok. 500 tys.
Pismo/alfabet	cyrylica
Klasyfikacja genetyczna
Języki indoeuropejskie Języki indoirańskie Języki irańskie Grupa północno-wschodnia Język osetyjski
Status oficjalny
język urzędowy	Osetia Północna, Osetia Południowa
UNESCO	2 wrażliwy↗
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-1	os
ISO 639-2	oss
ISO 639-3	oss
IETF	os
Glottolog	osse1243, osse1245
Ethnologue	oss
GOST 7.75–97	ост 524
WALS	oss
SIL	OSS
Występowanie
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata Wiki w języku osetyjskim Słownik języka osetyjskiego w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Językiem osetyjskim posługują się Osetyjczycy w leżącej na terenie Federacji Rosyjskiej Republice Północna Osetia-Alania oraz w stanowiącej oficjalnie część Gruzji Osetii Południowej. Ogólna liczba posługujących się tym językiem oceniana jest na około 500 tysięcy osób.

Wyróżnia się dwa główne dialekty: zachodnioosetyjski digoron oraz wschodnioosetyjski iron, do którego zalicza się także dialekt tual, którym posługuje się ludność Osetii Południowej. Osetyjski zachował wiele archaicznych cech, charakterystycznych dla języków irańskich (m.in. zachowanie przypadków), natomiast jego fonetyka jest pod silnym wpływem sąsiednich języków kaukaskich. W słowniku widoczne są silne wpływy języka rosyjskiego.

Początki piśmiennictwa – od XVIII wieku. Za najwybitniejszego twórcę posługującego się językiem osetyjskim uważa się tworzącego w drugiej połowie XIX wieku Kostę Chetagurowa.

Do zapisu języka osetyjskiego wykorzystywane mogą być alfabety oparte na piśmie gruzińskim albo łacińskim. Od 1937 roku oficjalnie używany jest alfabet oparty na rosyjskiej cyrylicy:

А, Ӕ, Б, В, Г, Гъ, Д, Дж, Дз, Ё, Е, Ж, З, И, Й, К, Къ, Л, М, Н, О, П, Пъ, Р, С, Т, Тъ, У, Ф, Х, Хъ, Ц, Цъ, Ч, Чъ, Ш, Щ, Ъ, Ы, Ь, Э, Ю, Я

а, ӕ, б, в, г, гъ, д, дж, дз, е, ё, з, и, й, к, къ, л, м, н, и, п, пъ, р, с, т, тъ, у, ф, х, хъ, ц, цъ, ч, чъ, ш, щ, ъ, ы, ь, э, ю, я

Charakterystyczną literą w alfabecie osetyjskim jest ӕ, która nie występuje w żadnym innym alfabecie cyrylickim.

Przykładowy tekst w języku osetyjskim (wiersz Kosty Chetagurowa):

Pierwszy artykuł Deklaracji Praw Człowieka w języku osetyjskim:

Адӕймӕгтӕ се 'ппӕт дӕр райгуырынц сӕрибарӕй ӕмӕ ӕмхуызонӕй сӕ барты. Уыдон ӕххӕст сты зонд ӕмӕ намысӕй, ӕмӕ кӕрӕдзийӕн хъуамӕ уой ӕфсымӕрты хуызӕн.

W języku osetyjskim prowadzona jest Osetyjska Wikipedia powstała 28 lutego 2005.

• Krótki kurs języka osetyjskiego, słowniki, gramatyka (ang. • ros.)
• Krótkie rozmówki języka osetyjskiego. region15.alanianet.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-07-15)]. (ros.).
• Słownik online rosyjsko-osetyjski