Cytoplazma – część protoplazmy komórki eukariotycznej pozostająca poza jądrem komórkowym, a w przypadku, z definicji nie posiadających jądra, komórek prokariotycznych – cała protoplazma.
| Ten artykuł od 2020-12 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Dzieli się ją na:
W języku polskim słowa „cytoplazma” używa się jednak często w węższym znaczeniu, mając na myśli tylko substancję wypełniającą przestrzenie pomiędzy organellami.
Wyróżnia się też niekiedy:
Cytoplazma podstawowa to substancja o pozornie jednolitej strukturze, mogąca przyjmować różną postać od cieczy do galaretki (żelu). Ważnym składnikiem cytoplazmy podstawowej jest jednak skomplikowana przestrzenna sieć białkowych włókienek (mikrofilamenty) i mikrorureczek (mikrotubule), tworzących tzw. cytoszkielet. W cytoplazmie podstawowej znajdują się pozostałe plazmatyczne składniki komórki i zachodzi większość procesów metabolicznych. Cytoplazmę podstawową przenikają układy błonowe, a od zewnątrz ogranicza ją błona komórkowa.
Enzymem markerowym (markerem) cytoplazmy podstawowej jest dehydrogenaza glukozo-6-fosforanowa (G6PD).
Cytoplazma podstawowa jest substancją koloidalną, w jej skład wchodzą:
W cytoplazmie podstawowej zawieszone są organella, np. mitochondria, plastydy, lizosomy, peroksysomy, wakuole, cytoszkielet, retikulum endoplazmatyczne, aparat Golgiego
Zasadniczym elementem strukturalnym cytoplazmy podstawowej są białka mające postać globularną lub fibrylarną np. mikrofilamenty i mikrotubule.
Mikrotubule – zbudowane z tubuliny rurki. Biorąc pod uwagę lokalizację mikrotubul w komórce oraz pełnione przez nie funkcje, wyróżniamy:
Retikulum endoplazmatyczne (= siateczka wewnątrzplazmatyczna) – struktura stanowiąca zasadniczą część systemu błon wewnątrzkomórkowych.
Złożone jest z zespołów cystern, kanalików, banieczek, pęcherzyków. Układy te przenikają w różnych kierunkach cytoplazmę i łączą się z plazmalemmą i błoną jądrową.
Wśród błon retikulum można wyróżnić :
biosynteza białek (translacja)
początkowy etap oddychania (glikoliza lub oksydacyjny szlak pentozofosforanowy)
Ruchy cytoplazmy spowodowane są skurczami włókienek kurczliwych
This article uses material from the Wikipedia Polski article Cytoplazma, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.