ଖଗେନ ମହନ୍ତ

ଖଗେନ ମହନ୍ତ ଆସାମର ନାଗାଓଁରେ କଳିତ ଜାତିର ହରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ମହନ୍ତ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ଦେବୀଙ୍କ ଘରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ପିଲାଦିନରୁ ତାଙ୍କର ସଂଗୀତ ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ଶିଲଂରେ ଏକ ସଙ୍ଗୀତ ସମାରୋହର ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରି ଲୋକଲୋଚନକୁ ଆସିଥିଲେ ।

୧୯୫୮ ମସିହାରେ, ନୂତନ ଭାବରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଦିଲ୍ଲୀ ଦୂରଦର୍ଶନ (ଟେଲିଭିଜନ) କେନ୍ଦ୍ରରେ ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଖୁବ ସଫଳ ହେଇଥିଲା ।

ବିଷ୍ଣୁପ୍ରସାଦ ରାଭା, ହେମାଙ୍ଗ ବିଶ୍ୱସ ଓ ଯୁଗଳ ଦାସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ସଙ୍ଗଠିତ "ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ"ରେ ଖଗେନ ମହନ୍ତ ସକ୍ରିୟ ଯୋଗଦାନ କରିଥିଲେ । ସେ "ହାରମୋନି" ଗୋଷ୍ଠୀର ଜଣେ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ ଏବଂ ନିଜ ସୁମଧୁର କଂଠସ୍ୱର ଏବଂ ସଙ୍ଗୀତ ସାହାଯ୍ୟରେ ମାନବିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧର ପ୍ରଚାର କରିଥିଲେ । ୧୯୬୧ ମସିହାରେ, ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗ୍ରାମୋଫୋନରେ ରେକର୍ଡ଼ ହୋଇଥିବା ଗୀତ ଗୁଆହାଟି ଆକାଶବାଣୀ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ କଲିକତାରେ ଚାଲିଥିବା "ବିଶ୍ୱ ଶାନ୍ତି" ଉତ୍ସବରେ ମଧ୍ୟ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ । ସେ ଆକାଶବାଣୀରେ ଜଣେ ଗ୍ରେଡ ଏ କଳାକାର ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଲୋକଗୀତ, ଓକୋନି ଗୀତ, ଗୀତିନାଟ୍ୟ ଏବଂ ନାଟକ ଆଦି ଆସାମ ସଂଗୀତର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଧାରାରେ ନିଜର ଅବଦାନ ରଖିଥିଲେ ।

ସେ ଆସାମର ଲୋକ ଗାଯିକା ଅର୍ଚ୍ଚନା ମହନ୍ତଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ଏକାଠି ସଙ୍ଗୀତ ପରିବେଷଣ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଯୁଗଳ ଗାୟକ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ମୁମ୍ବାଇରେ ରହୁଥିଲେ । ପୁହୋର ଏବଂ ପାରିଜାତ ନାମରେ ତାଙ୍କର ଦୁଇଜଣ ନାତି ଅଛନ୍ତି । ତାଙ୍କର ଏକମାତ୍ର ଝିଅଙ୍କ ନାମ କିଙ୍ଗକିଣୀ ମହନ୍ତ ।

୨୦୧୪ ମସିହା ଜୁନ ୧୨ ତାରିଖ ଅପରାହ୍ନ ୩ ୪୦ରେ ଗୁଆହାଟୀରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଖଗେନ ମହନ୍ତଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ତା ପର ଦିନ ୧୩ ଜୁନ ୨୦୧୪ରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଅଧାଦିନ ଛୁଟି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।

ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଖଗେନ ମହନ୍ତଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ତଥା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅନେକ ଥର ପୁରସ୍କୃତ କରାଯାଇଛି । ୧୯୯୨ରେ ଲୋକସଙ୍ଗୀତ ତଥା ପାରମ୍ପାରିକ ସଂଗୀତ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।

ତାଙ୍କର କିଛି ପୁରସ୍କାର / ସ୍ୱୀକୃତି ନିମ୍ନରେ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ:

• ୧୯୮୮ - ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ପୁରସ୍କାର
• ୧୯୯୨ - ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେମୀ
• ୧୯୯୪ - ଶ୍ରୀମୋ ପୁରସ୍କାର
• ୧୯୯୯ - ସଂଗୀତଚାର୍ଯ୍ୟ