Nom: Groo de mots o tèrme utilizat a l'identificacion

Lo nom pòt tanben designar una categoria de personas, d'animals o de causas, mas tanben de nocions, d'accions, avent de caracteristicas comunas, o, al contrari, designar un èsser o un luòc, veire una causa particulara, alara, s’agís d’un nom pròpri. Lo nom pòt èsser sinonim d’apellacion o de denominacion, de destriar del nom, al sens gramatical del tèrme, qu’es sinonim de substantiu.

Lo nom pòt èsser constituit pas que d’un substantiu: camin, poma…

Mas pòt tanben èsser constituit d’una locucion nominala, nomenada tanben sintagma nominal calhat, o lexicalizat, que lo mot principal es un substantiu: camin de fèrre, peses de sentor, laurièr ròsa …

D’estructuras similàrias se trapant dins los noms pròpris: Bretanha, Carlesmanhe, Païsses basses, Organizacion de las Nacions unidas…

Los noms constituits de diferents mots son a vegada redusits, per l’emplec:

• de sigla : « AG » per assemblada generala, « SNCF » per Societat nacionala dels camins de fèeer ;
• d’acronims : « Unesco » per Organizacion de las Nacions unidas per l'educacion, la sciécia e la cultura (segon lo nom anglés United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization).

De tèrmes precises son atribuits a unas categorias de noms pròpris, per ne precizar lo camp. Atal, existís, per exemple, un tèrme per designar:

• un nom d’entitat geografica: coronim;
• un nom de luòc: toponim ;
• un nom dels abitants d’un luòc: gentilici;
• un nom de pòble: etonim ;
• un nom de lenga: glotonim o glossonim;
• un nom de persona: antroponim ;
• un nom d’escais causit per una persona: pseudonim (nom de pluma, nom de scèna, nom d’artista ...);
• un nom oficiós per designar una persona: escais ;
• un nom de sant: agionim ;
• un nom de via de communicacion: odonim ;
• un nom de punt d’aiga: idronim ;
• un nom d’astre: asteronim.

La lista es pas exaustiva. D'autres tèrmes permeton de definir de noms especifics, gaireben totes essent de mots sufiats en -onim.

De noms fan l’objècte d’una reglamentacion particulara. Es le cas per exemple per:

• lo nom de la persona, coma prenom e le nom d’ostal, regit pel Registe civil de l’Estat, mas que las règlas varian segon las culturas e las epòcas, aqueste nom podent cambiar a cada generacion dins le cas de patronim o del matronim, o podent comprene l’escais dins l’encastre del nom roman de l’Antiquitat ;
• la denominacion sociala, nom juridic d’una societat comerciala ;
• lo nom comercia d’una espècia, dins l’encastre de sa comercializacion;
• lo nom de marca, podent comportar un labèl, coma es lo cas per l’appellacion d’origina contrarotlada.

En informatica, los noms son mai sovent d’identificants. Es lo cas, per exemple, dels noms de domèni.

Es la mèsma causa, dins lo domèni de la programacion, pels noms d'elements, aquestes darrièrs devent per exemple respectar de convencions.

Al subjècte de las donadas de l’utilisator, la gestion del contengut dels dossièrs es realizat mejans d’espacis de noms. Los noms dels elements contenguts dins un dossièr son atal servats dons l’espaci de noms correspondent.

Dins lo domèni de las sciéncias, los noms pòdon èsser regits per de convencions de nomenatge e èsser ligats a una nomenclatura. Es lo cas:

• en astronomia, de nomenclatura planetària ;
• en quimia, de nomenclatura sistematica.

En biologia, lo momenatge dels organismes vivents es ligat a la taxonomia, domèni ont s’inscrich la nomenclatura.

En economia, la creacion de noms constituís una activitat especializada, nomenada naming.

Las entreprisas possedisson diferents tipes de noms: una denominacion sociala, denominacion juridica de la societat comerciala, e un nom comercial, nom jos que l’activitat de l'entrepresa es coneguda du public. Ambedos noms son pas necessàriament identics.

Los noms constituisson una de las fonts de creacion del lexic d’una lenga. Diferents procediments pòdon èsser utilizats.

La derivacion lexicala, a partir

• d’un nom : « makhnovista » segon Makhnò (Nèstor Ivanovitch Makhnò) ;
• d’una basa compausada segons los tèrmes d’un nom : « sudamericans » segon Sud e America (America del Sud);
• d’un dels tèrmes d’un nom : « evorian » de Evòri (Còsta d'Evòri) ;
• d’un acronim: « onusian » de Onu (Organizacion de las Nacions unidas);
• d’una sigla: « cegetista » de CGT (Confederacion generala del trabalh).

La lexicalizacion, que pòt concernir un nom pròpri utilizat per antonomasa (cas particular de metafòra e de catacrèsi), mas tanben un acronim o una sigla, tanben, per exemple, a partir

• d’un nom de persona: « barèma » de Barrême (François-Bertrand Barrême, matematician), « mecèna » (Mecenas, general roman de l’emperaire August), « siloeta » (Étienne de Silhouette, contratotlaire general de las finàncias de Loís XV) ;
• d’un nom de personatge d’òbra artistica: « pantalon » de Pantaleone (prenom d’un personatge de la Commedia dell'arte) ;
• d’un nom mitologic: « atlàs » (Atlas, un Titan de la mitologia grèga), « egeria » (Egeria, una ninfa de la mitologia romana), « mentòr » (Mentòr, preseptor de Telemac dins la mitologia grèga) ;
• d’un nom de pòble: « vandal » (Vandals, pòble germanic qu’envasiguèt l'Empèri roman al sègle V) ;
• d’un nom de marca : « durita » (Durit), « fax », « claxon » (Klaxon);
• d’un acronim: « ovni » (Objècte volant non identificat) ;
• d’una sigla

L’univerbacion : « malastre » de mal astre.

Quand lo mot d’origina es un nom pròpri, lo mot produch es nomenat onomastisme.